شهر بخارا، واقع در جاده ابریشم بیش از 2000 سال قدمت دارد . بخارا با بافت شهری خاصی که عمدتاً دست نخورده باقی مانده است، یکی از کامل ترین نمونه های شهرهای قرون وسطی در آسیای مرکزی به شمار می رود. از بناهای تاریخی این شهر، آرامگاه مشهور اسماعیل سامانی که شاهکار معماری اسلامی قرن دهم محسوب می شود و مدرسه های متعددی که از بقایای قرن هفدهم هستند را می توان نام برد.
شهر بُخارا یکی از کانون‌های دانش و ادب ایران پس از اسلام است که امروز جزیی از قلمرو جمهوری ازبکستان است.
بخارا پایتخت سامانیان بود، ۸۵٪ مردم آن تا امروز نیز به زبان فارسی با گویش ویژه آسیای مرکزی که امروزه به زبان فارسی تاجیکی معروف شده حرف می‌زنند.
در سالهای ۱۹۲۴ میلادی بخارا و سمرقند با سیاست‌های شوروی پیشین از تاجیکستان جدا گشته و به ازبکستان پیوست. دولت ازبکستان با سیاست فارسی‌ستیزی خود همچنان محدودیت‌های آموزشی و رسانه‌ای سختی بر ضد زبان فارسی پیاده کرده است.
اماکن و ابنیه تاریخی
• ارگ بخارا
• بالاحوض ،سده 18 تا 20.
• آرامگاه سامانی ،سده‌های 9 تا 10.
• قبرستان چشمه ایوب ،1380 یا 1384-1385.
• مدرسه عبدالله‌خان ،1596/98.
• مدرسه مادر خان ،1556/57.
• مسجد بلند ،سده 16.
• مجموعه گاوکشان ،مسجد، مناره، مدرسه. ،سده 16.
• خانقاه زین‌الدین‌خواجه ،1555.
• مجموعه پای کلان ،سده‌های 12 تا 14.
• مجموعه لب حوض ،سده‌های 16 تا 17.
• مدرسه کاکل‌داش ،1568/69.
• خانقاه نادر دیوانبیگی ،1620.
• مدرسه الغ‌بیگ ،1417.
• مدرسه عبدالعزیزخان ،1652.
• مسجد بالاحوض ،1712.
• آرامگاه سیف‌الدین باخرزی ،نیمه دوم سده 13 - سده 14.
• آرامگاه بیانقلی‌خان ،نیمه دوم سده 14-15 یا 16.
• مسجد نمازگاه ،سده 12 تا 16.
• خانقاه فیض‌آباد ،1598/99.
• مدرسه چهارمنار ،1807.
• ستارهٔ ماه خاصه، سرای امیر بخارا ،پایان سده 19، آغاز سده 20.
• چهاربکر ،محل خاکسپاری خاندن شیخ جُبیره. ،1560/63.
سرزمین ازبکستان، با 447400 کیلومتر مربع وسعت در جنوب قزاقستان و دریاچه آرال و نیز شمال افغانستان و ترکمنستان واقع است. تاجیکستان و قرقیزستان همسایگان شرقی آن هستند. 85% سکنه 20 میلیونی آن پیرو آئین اسلام میباشند.
در قرن ششم قبل از میلاد بخش اعظم آن تحتسلطه هخامنشیان بود. سامانیان که خستسلسله ایرانی پس از حکمرانان تکر بودند، در دوران حکومتخود در خراسان و ماوراء النهر ،بخشهایی از ازبکستان کنونی. و قسمتی از ایران مرکزی حکومت میکردند ،از 261 تا 389ق. در عهد اسماعیل سامانی، مرکز اقتدار این سلسله بیستر ماوراالنهر بود و بخارا و سمرقند در عهد او چنان ترقی کردند که قسمت عمدهای از عالم اسلامی را با درخشندگی تمدن و معارف و ادبیات و هنر، نور و فروغ میبخشیدند. مقبره اسماعیل سامانی در بخارا است که خود اثر هنری بسیار زیبائی از این عصر میباشد. بخارا یکی از شهرهای بزرگ ماوراالنهر قدیم و مرکز بعضی حکومتهای اسلامی و کانون نشر علوم و معارف اسلامی و ادب ایرانی میباشد، نرشخی ،مورخ معروف. عمعق بخارائی شاکر بخاری از دانشمندان این شهر قدیمیاند، شیخ الرئیس ابوعلی سینا ،370 - 428ق. دانشمند بزرگ ایرانی در روستای افشنه از توابع بخارا بدنیا آمد و در بخارا کسب علم نمود.