در تعریف نمونه یا جمعیت نمونه باید گفت، در معنای کلی هر فرد از جامعه را می‌توان نمونه آن جامعه خواند. اما در معنای متعارف، در همان جامعه به آن جزئی نمونه گفته می‌شود که معرف جامعه باشد. منظور از ظرط معرف بودن آن است که همه صفات جامعه، خاصه آن صفاتی که از لحاظ موضوع تحقیق دارای اهمیت است به تناسب در نمونه وجود داشته باشد و بتوان نتایج حاصل از آن را به کل جامعه آماری پس بطور کلی و با توجه به توضیحات فوق در تعریف حجم نمونه می‌توان گفت که حجم نمونه، تعداد کل عناصر موجود در نمونه است.
اما منظور از جامعه آماری همان جامعه اصلی است که از آن نمونه‌ای نمایا، یا معرف بدست آمده باشد. جامعه آماری را در مواردی جمعیت و در مواردی دیگر نیز حیطه می‌خوانند. حجم جامعه آماری شامل مجموعه عناصر موجود در جامعه آماری است که مبنای محاسبه در نمونه‌گیری محسوب می‌شود.
روش شناسی تحقیق
روش مورد استفاده در این تحقیق، روش پیمایشی یا Surrey می‌باشد. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از دو تکنیک استفاده نموده‌ایم:
1- کتابخانه ای: برای دست‌یابی به آراء و نظریه‌های بزرگان و هم چنین برای آشنا شدن با سابقه تاریخی موضوع از این روش سود جسته‌ایم.
2- پرسشنامه ای: این تکنیک عبارت است از مطرح کردن یکسری پرسش برای مجموعه‌ای از پاسخوگیان که غالباً معرف یک جمعیت وسیع‌تر درباره وضعیت اجتماعی شغلی و خانوادگیشان درباره عقاید و ایستارهایشان راجع به مسائل اجتماعی انسانی، دنیوی، معنوی و درباره انتظارتشان، سطح معرفت یا آگاهیشان در مورد یک حادثه یا یک مسئله درباره هر نکته‌ای که اطلاع آن برای محقق جالب است. بررسی پرسشنامه‌ای با چشم‌انداز جامعه شناختی، از نظرسنجی ساده عمیق متمایز است. برای آنکه در بررسی جامعه شناختی باز، یبن فرضیه های نظری در آزمون همبستگی‌هایی که این فرضیه‌‌ها توصیه می‌کنند، در نظر است از این لحاظ این بررسی به مراتب سنجیده‌تر و پایدارتر از نظر سنجیها هستند.
به همین منظور و دست‌یابی به نتیجه و تعیین علل گرایش جوانان به مواد مخدر، پرسشنامه‌ای با 28 سئوال مطرح نمودیم و در اختیار جامعه آماری خود قرار دادیم.
تعریف مفاهیم نظری
1- فقر[1]
از دیدگاه تنازعی، فقر یک نتیجه محتوم استشار است که روابط نابرابر میان طبقات اجتماعی ایجاد می‌کند. در نتیجه ثروتمندان شرایط کار و سطح دستمزدها را به دلخواه خود معین می‌کنند و طبقه زحمتکش چاره‌ای جز تن به این وضعیت ندارد. این طبقه به علت نداشتن قدرت، قادر به تغییر روابط نابرابر نیست و ادامه این وضعیت اجتناب‌ناپذیر است.
2- اعتیاد[2]
احتیاج روانی و جسمانی مبرم بر استعمال الکل یا داروی مخدر دیگر که اختیار مصرف و ترک آن از قدرت اراده شخص خارج شده باشد.
3- معتاد
کسی است که رد اثر استفاده مکرر مداوم، متکی و وابسته به مواد مخدر یا دارو شده باشد. به عبارت دیگر قربانی هر نوع وابستگی دارویی یا روانی به مواد مخدر شناخته می‌شود.
4- فرهنگ[3]
مجموعه دستاوردهای مادی و معنیو بشر را فرهنگ می‌خوانند. فرهنگ از دو بخش مادی و معنوی تشکیل شده است. فرهنگ مادی دلالت دارد بر کیله ابزار و وسایلی که توسط بشر شاخته شده و چگونگی بهره‌برداری از آنها و فرهنگ معنوی اشاره به نهادها، باورها، ارزشها مرسوم و میثاق انسانها دارد.
5- سواد[4]
کیفیت یا حالت توانایی خواندن و نوشتن پیامهای روزمره در زبان مادری.
6- باورهای دینی[5]
دین عبارت است از اعتقاد به وجود برتر آفریننده جهان و کاینات و همه لوازم منطقی با این عقیده. بر اساس این تعریف دین در برگیرنده تمامی اصول جهان بینی (توحیدی و الهی) و نیز کلیه قواعد و روشهای ایدئولوژی است و فارغ از زمان و مکان به صورت بالقوه در او وجود دارد و در شرایط خاصی در اندیشه و رفتار را بروز می‌کنند. در دیگر سخن دین عبارت است از یک سلسله اعتقادات که ریشه در تعالیم ماوراء الطبیعی، مقدس آسمانی دارد.
تعریف مفاهیم عملیاتی
1- فقر[6]
سازمان ملل: کسی را فقیر دانسته است که از حداقل زندگی در شأن انسان، محروم باشد و حداقل را به این معنا اندازه می‌گیریم که نیاز متعارف بدن به 2500 کالری از طریق ارزانترین، دردستریترین و متعارفترین انرژی یا ماده حاوی انرژی تأمین می‌گردد.
2- فقر فرهنگی
عبارت است از عدم، آگاهی و تحصیلات کم و عدم آینده نگری و درست اندیشی.
3- ضعف باورهای دینی
عبارت است از تضعیف در ادای تکلیف الهی که از طریق ادیان مختلف و مذاهب مختلف برای بندگان خود وضع کرده است. یا عدم اجرای احکام الهی و آنچه که در یک مذهب و یا دین باید بجا آورد.
4- اختلاف والدین
عبارت است از جنگ وصول، یا ستیزه و مشاجر‌ه‌هایی که بین دو نفر به علت عدم توافق فکری و زیستی بوجود می‌آید.
5- اختلالات روانی[7]
شکل مهم دیگری انحراف، ناشی از اختلال روانی یعنی عدم توانایی روان شناختی برای مقابله واقع بینانه و مؤثر با سختیهای معمولی زندگی است. کسانی که اختلال روانی دارند، هنجارهای اجتماعی مربوط به واقعیت را نقض می‌کنند. زیرا رفتار آنان می‌تواند افسردگی غیر منطقیتا خوش خیالیها. خیالات باطل و نارساییها تفکر و زبان را در بر گیرد، رفتار چنین بیمارانی غیر قابل پیش‌بینی و غیر قابل درک می‌باشد و حتی می‌تواند در تضاد با دیگران باشد. دین امر موجب می‌شود روابط متقابل اجتماعی دشوار و یا حتی غیر ممکن شود. مشکلات روحی موجب افسردگی و اضطراب و گوشه نشینی فرد می‌شود.
6- میزان تحصیلات
عبارت است از سطح تحصیلاتی که یک فرد بدست آورده که عبارتند از مقطع ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان دیپلم و بالاتر.
به نام خدا
با عرض سلام و خسته نباشید. پرسشنامه‌ای که هم اکنون در مقابل شما قراردارد، مربوط به یک کار تحقیق دانشگاهی است. خواهشمند است، با پاسخگوئی دقیق خودتان ما را در انجام این تحقیق یاری دهد.
قبلاً از همکاری صمیمانه شما سپاسگزارم.
1- جنس:
زن □
مرد □
2- سن:
20-15 □
25-21 □
25 سال و بیشتر □
3- میزان تحصیلات:
زیر دیپلم □
دیپلم و فوق دیپلم □
لیسانس و بالاتر □
4- میزان تحصیلات پدر:
زیردیپلم □
دیپلم و فوق دیپلم □
لیسانس و بالاتر □
5- میزان تحصیلات مادر:
زیردیپلم □
دیپلم و فوق دیپلم □
لیسانس و بالاتر □
6- آیا شاغل هستید:
بلی □
خیر □
7- میزان درآمد:
ندارم □
زیر 50 هزار تومان □
100-50 هزار تومان □
100 هزار تومان به بالا □
8- وضعیت سکونت:
شخصی □
استیجاری □
رهنی □
غیره … □
9- آیا پدر و مادرتان با هم زندگی می‌کنند:
بلی □
خیر □
10- در صورت مثبت بودن سئوال قبل، آیا با هم مشاجره لفظی دارند؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
11- آیا مشاجره والدینتان به کتک کاری می‌انجامد؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
12- نوع مواد مخدری که مصرف می‌کنید؟
تریاک □
هروئین □
شیره □
غیره با ذکر نام …
13- به چه طریق این مواد را مصرف می‌کنید؟ …
14- تعداد دفعات مصرفی شما، روزانه چه میزان است؟…
15- تا چه حد نسبت به ادای نماز و خواندن قرآن پایبند هستید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تاحدودی □
کم □
بسیار کم □
16- تا چه حد پایبند به رعایت شئونات اسلامی هستید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم□
17- آیا در مراسم‌های مذهبی از قبیل عزاداری عاشورا و … شرکت می‌کنید؟
بلی □
خیر □
18- شما تا چه حد مورد توجه والدینتان قرار می‌گیرید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
19- والدین شما تا چه حد وقتشان را به شما اختصاص می‌دهند؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
20- شما چه مقدار از وقتتان را در روز به تنهای سپری می‌کنید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
21- تعداد دوستان صمیمی شما…؟
هیچ یا 1 نفر □
2-4 نفر □
5 نفر و بیشتر □
22- شما تا چه حد با دوستان و همسالان خود در ارتباط هستید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
23- آیا زود عصبانی می‌شوید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
24- تا چه حد میل به کتک زدن و آسیب رساندن به دیگران دارید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
25- تا چه حد میل به پرت کردن، شکستن و خرد کردن اشیاء دارید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
26- تا چه میزان احساس ترس می‌کنید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
27- آیا بی جهت دلشوره دارید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □
28- تا چه میزان دچار هول و وحشت ناگهانی می‌شوید؟
بسیار زیاد □
زیاد □
تا حدودی □
کم □
بسیار کم □