استانداردهای اجباری صنعت خودرو، مطابق لیست ارائه شده از سوی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برای تمامی خودروها، شامل ۵۵ استاندارد اجباری برای خودروست که ۴۲ استاندارد آن مربوط به خودروهای سواری بنزینی می باشد.
استانداردهای اجباری صنعت خودرو
مقالات اطلاعات عمومی و گوناگون - استانداردهای اجباری صنعت خودرو
درحال حاضر، تمرکز سازمان های بازرسی و محیط زیست بر استاندارد آلایندگی هوا متمرکز شده، اما استانداردهای آلایندگی صوتی نیز از اهمیتی خاص برخوردار است، استانداردهای مربوط به آلایندگی صوتی، شامل استاندارد تراز صدا، صدای اگزوز و نیز وسایل هشداردهنده شنیداری است. در این نوشتار، براساس تست های انجام شده درمورد محصولات ایران خودرو، سعی شده است کلیات استاندارد وسایل هشداردهنده شنیداری و روش تست مربوطه بررسی شود.
● استاندارد خودرو، هشداردهنده های شنیداری، ویژگی ها و روش آزمون
استاندارد خودرو، وسایل هشداردهنده شنیداری، ویژگی ها و روش آزمون، توسط شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در کمیسیون های مربوط، تهیه و تدوین و در بیست و نهمین جلسه کمیته ملی استاندارد خودرو و نیرومحرکه مورخ ۰۲/۱۰/۸۱ موردتأیید قرار گرفته است. این استاندارد به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه۱۳۷۱، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر شده است. هدف از تدوین این استاندارد، بیان ویژگی هایی الزامی برای هشداردهنده های شنیداری است. تمامی خودروها باید بتوانند این ویژگی ها را در طول مدت کارکرد معینی، حفظ کنند.
● اندازه گیری تراز صدا
هشداردهنده باید در ناحیه ای کاملاً باز و ساکت (صدای زمینه اعم از صدای محیط و صدای باد باید حداقل۱۰ (dB(A زیر صدای اندازه گیری شده باشد) و یا در محفظه ای بی پژواک، آزمایش شود.
میکروفونی که برای اندازه گیری استفاده می شود، باید در جهتی باشد که تراز صدای اندازه گیری شده حداکثر بوده و در ۲متری جلوی وسیله هشداردهنده باشد. میکروفون و وسیله هشداردهنده باید در ارتفاع ۲/۱ متری بالای سطح زمین قرار گرفته باشند. اندازه گیری های تراز صدا باید در مقیاس شبکه وزن دهنده A استاندارد IEC و توسط چند ترازسنج صورت گیرد. وسیله هشداردهنده باید با ولتاژ ۵/۶، ۱۳ یا ۲۶ ولت که درخروجی منبع توان الکتریکی اندازه گیری شده و به ترتیب مطابق با ولتاژهای نامی ۶، ۱۲، یا ۲۴ ولت است، تغذیه شود. فاصله زمانی بین لحظه فعال سازی و لحظه ای که صدا به حداقل تراز می رسد، نباید از ۲/۰ ثانیه بیشتر شود. این اندازه گیری ها دردمای ۵ ۲۰ درجه سلسیوس انجام می شود.
● شرایط محیطی لازم برای انجام تست تراز صدا
تست تراز صدای خودرو می بایستی در محیطی خاص با شرایط آب و هوایی معین، انجام شود. برخی از این موارد به طور خلاصه عبارتند از:
۱) ناحیه مذکور می بایستی به صورت فضای باز با شعاع ۵۰ متر باشد که دارای بخش مرکزی با حداقل شعاع ۲۰متر است.
۲) محل موردنظر می بایستی هموار بوده و با بتون، آس
فال
ت و یا سایر مواد مشابه تسطیح شده باشد. ناحیه موردنیاز برای تست، نباید پوشیده از برف، چمن بلند، خاکستر و یا نرمه خاک باشد.
۳) اندازه گیری ها می بایستی در هوایی مطلوب صورت گیرد. همچنین بجز فردی که در نزدیکی دستگاه هشداردهنده شنیداری و یا میکروفون، اعداد را قرائت می کند، نباید کسی حضور داشته باشد. اگر یک ناظر در نزدیک دستگاه و یا میکروفن حضور داشته باشد، ممکن است تا میزان زیادی اطلاعات خوانده شده از تجهیزات را تحت تأثیر قرار دهد.
۴) نوسانات عقربه، نشانگر که مربوط به ویژگی های تراز صدای عمومی نیست، هنگام خواندن اعداد مدنظر قرار نمی گیرد.
● آزمون های دوام
وسیله هشداردهنده باید با یکی از ولتاژهای نامی مشخص شده در بندهای استاندارد و از طریق سیم های ارتباطی دارای یکی از مقاومت های مشخص شده در بندهای استاندارد، تغذیه شود. هشداردهنده باید ۵۰هزاربار و هربار به مدت یک ثانیه با مکث ۴ثانیه ای، عمل کند. هشداردهنده باید به کمک جریان هوایی که دارای سرعت تقریبی ۱۰متر برثانیه باشد، تهویه شود.
درصورتی که آزمون در محفظه ای بی پژواک انجام می شود. باید حجم محفظه به اندازه کافی باشد تا حرارت منتشر شده به وسیله هشداردهنده در طی آزمون دوام، تبادل شود.
دمای محیط اتاق آزمون باید بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس باشد.
● آزمون های اکوستیک
آزمون می بایستی درمحیطی بی پژواک انجام شود.
وسیله هشداردهنده باید توسط قطعاتی که به وسیله سازنده تهیه شده اند، بر روی پایه ای که وزن آن حداقل ۱۰ برابر وزن هشداردهنده بوده و کمتر از ۳۰ کیلوگرم نیست، محکم شود.
وسیله هشداردهنده تحت آزمون و میکروفن، باید در یک ارتفاع قرار بگیرند. میکروفن باید در جلوی هشداردهنده و در جهتی باشد که تراز صدای اندازه گیری شده حداکثر باشد.
مقاومت سیم های ارتباطی می بایستی مطابق با بندهای استاندارد باشد.
ولتاژ مؤثر می بایستی مطابق با استاندارد باشد.
طیف صدای منتشره از هشداردهنده که در فاصله ۲متری اندازه گیری شده است، باید در محدوده باند فرکانس ۱۸۰۰ تا ۳۵۵۰ هرتز، فشار صدایی بالاتر از هر مؤلفه فرکانس بالای ۳۵۵۰ هرتز رزنانس دهد. همچنین طیف صدا در هیچ حالتی نباید کمتر از ۱۰۵ (dB(A باشد.
شروع تست هشداردهنده شنیداری در حالت نصب روی خودرو
● آزمون اکوستیک
در هنگام تأیید نوع یک خودرو، ویژگی های هشداردهنده نصب شده بر آن، باید مطابق ذیل موردآزمون قرار گیرد.
تراز فشار صدای هشداردهنده در زمانی که روی خودرو نصب شده است، باید در ۷متری جلوی خودرو، در مکانی باز و تا حدامکان هموار، اندازه گیری شود.
موتور خودرو باید خاموش باشد و ولتاژ مؤثر باید مطابق با استاندارد درنظر گرفته شود.
اندازه گیری ها باید در مقیاس شبکه وزن دهنده A مربوط به استاندارد IEC انجام شوند.
این حداکثر نباید از ۹۳ (dB(A کمتر شود.
مقالات اطلاعات عمومی و گوناگون - استاندارد ملی ایران، شماره ۶۴۸۲
نویسنده : ف.سلوکیه، ز. شیرین زاده ، م. قاسمی، ع.فلاحی
ماهنامه صنعت خودرو