مقدمه
در حالی که کشورهای پیشرفته جهان در طی چند دهه اخیر مشکل بیماری های واگیردار را تا حد زیادی حل کرده و تمامی توان و امکانات خود را برای مبارزه با بیماری های غیر واگیر منجمله بیمارهای قلبی – عروقی و سرطان ها متمرکز کرده بودند ، ناگهان در سال 1981 میلادی (1360 شمسی ) نوعی بیماری عفونی در دنیا پیدا شد که به سرعت درهمه نقاط جهان گسترش پیدا کرد و امید به ریشه کنی بیماری های واگیردار را حتی در کشورهای پیشرفته تبدیل به یأس نمود. این بیماری که به صورت یک مشکل عمده بهداشتی خود را نشان دادAIDS نام دارد . در این بیماری دستگاه دفاعی بدن شدیداً دچار اختلال می شود.
حدود 75تا 90 درصد آلودگی به ویروس ایدز در گروه سنی 20 تا 45 سال اتفاق می افتد که سن تلاش و سازندگی و فعالیت اقتصادی است، افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی به ویروس ایدز و ابتلا به بیماری در جوانان و شیر خواران ، طول عمر بسیاری از کشورهای جهانرا کاهش خواهد داد.
ایدز (Acquired Immune Deficiency Syndrome)نوعی بیماری کشنده است که در همه کشورهای جهان، در گروه های سنی متفاوتو نژادهای مختلف، نه فقط در هم جنس بازان بلکه در هر دو جنس، مشاهده شده است. و در واقع ایدز یک مشکل جهانیاستو به کشور و گروه خاصی اختصاص ندارد.
عامل بیماری نوعی ویروس است که مبداء اولیه آن کاملاً مشخص نیست .
راه های عمده سرایت ایدز عبارت اند از :
تماس های جنسی (جنس مخالف – هم جنس بازان ) با افراد آلوده
تزریق خون و فراوردهای آلوده آن، استفاده از سرنگ های مشترک ، بخصوص در بین معتادان تزریقی و بکار بردن ابزار و وسایل آلوده
انتقال از مادر آلوده به جنین
به طور کلی دو گروه سنی بیشتر گرفتارایدزمی شوند:
بالغین در سنین 20تا 45 سال
شیر خواران و نوزادان
مرگ و میر ناشی از ایدز در جوانان در کلیه کشورهای جهان به صورت یک مشکل خطرناک در آمده است. حدود 75تا 90 درصد آلودگی به ویروس ایدز در گروه سنی 20 تا 45 سال اتفاق می افتد که سن تلاش و سازندگی و فعالیت اقتصادی است، افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی به ویروس ایدز و ابتلا به بیماری در جوانان و شیر خواران ، طول عمر بسیاری از کشورهای جهانرا کاهش خواهد داد.
از آنجا که ایدز یک مشکل بهداشتی نیست ، بلکه یک مشکل اجتماعی و فرهنگی است که مسائل اقتصادی را نیز بدنبال دارد، لازم است همه سازمان های دولتی، غیر دولتی و مردم در امر کنترل و پیشگیری از بیماری با هم همکاری و مشارکت نمایند. از آنجایی که در حال حاضر واکسنی م<ؤثر و درمانی اساسی برای بیماری وجود ندارد ، تنها راه مبارزه با ایدز ، پیشگیری از آلودگی است.
از آنجا که ایدز یک مشکل بهداشتی نیست ، بلکه یک مشکل اجتماعی و فرهنگی است که مسائل اقتصادی را نیز بدنبال دارد، لازم است همه سازمان های دولتی، غیر دولتی و مردم در امر کنترل و پیشگیری از بیماری با هم همکاری و مشارکت نمایند. از آنجایی که در حال حاضر واکسنی مؤثر و درمانی اساسی برای بیماری وجود ندارد ، تنها راه مبارزه با ایدز ، پیشگیری از آلودگی است .
هر چند بیماری ایدز در حال حاضر جزء مسایل حاد بهداشتی کشور ما نیست ، ولی افزایش موارد آلودگی و بیماری از سال 1366 به بعد که اولین مورد آن در کشور شناخته شد ، ازیک سو، و قرار گرفتن ایران در منطقه آسیا که هر سال به طور فزاینده ای مورد آن زیادتر می شود ازسوی دیگر ، ایجاب می نماید با به کارگیری راه های مؤثر پیشگیری ، از انفجار این آتشفشان خاموش جلوگیری شود . خوشبختانه وجود اعتقادهای مذهبی و پای بندی خانواده های ایرانی به اصول و اخلاق اسلامی، خود یکی از راه های مؤثر کنترل و پیشگیری از آلودگی و بیماری است .
تعریف
چون در بعضی از کشورهای جهان به واسطه نبود امکانات ، تشخیص آزمایشگاهی ایدز مقدور نیست ، وجود بعضی از علائم زیر در بزرگسالان و کودکان ممکن است نشانه ای از ایدز باشد.
متأسفانه بیماری ایدز درمان قطعی ندارد. برای عفونت های فرصت طلب و سرطان ها می توان درمان های لازم را به کار برد و با داروهای مخصوص دستگاه دفاعی بدن را تقویت نمود، اما تاکنون واکسن مؤثری برای جلوگیری از بیماری پیدا نشده است.
ایدز در افراد بالغ
ایدز در شخص بالغ با وجود دست کم دو علامت اصلی ، همراه با حداقل یکی از نشانه های فرعی زیر مشخص می شود ، مشروط بر این که برای نارسایی ایمنی و نقص دستگاه دفاعی بدن علت مشخص از قبیل سرطان ، سوء تغذیه شدید و یا سایر علل شناخته شده وجود نداشته باشد.
علائم اصلی
کاهش وزن بیشتر از 10 درصد
اسهال مزمن بیشتر از یک ماه
تب های متناوب یا ثابت بیش از یک ماه
علائم فرعی
سرفه پایدار به مدت بیش از یک ماه
عفونت پوستی منتشر همراه با خارش
تبخال های عود کننده
برفک دهانی
عفونت تبخالی مزمن پیشرونده و منتشر، بزرگ شدن عمومی غدد لنفی
در واقع بیماری ایدز ، مجموعه ای از علائم است که در اثر نقص دستگاه دفاعی بدن انسان و علائم مربوط به عفونت های فرصت طلب ، خود را نشان می دهد.
عوامل بیماری
عامل بیماری زا ویروسی است که قدرت آلوده کنندگی و سرایت پذیری بالایی دارد و به نام ویروس نقص ایمنی انسان یاH.I.V نامیده می شود، زیرا موجبات ضعف دستگاه دفاعی بدن انسان را فراهم می آورد .
ویروس ایدز در بدن انسان مراحل مختلفی را طی می کند که یکی از آنها دوره فعالیت پنهانی است ، در این مرحله ویروس در حال رشد و تکثیر است و پس از آنکه شرایط از هر نظر آماده شد، حملات خود را شروع می کند و سبب نابودی سلول های دفاعی و مرگ انسان می شود. آلودگی به ویروس در تمام دوران زندگی انسان ادامه پیدا می کند ..
باید توجه داشت که تنها سد مطمئن در مقابل گسترش آلودگی، رعایت سخت و قانونمند روابط جنسی و پای بندی به اصول مقدس زناشویی و ارزش های اخلاقی در جامعه است.
تنها خون، ترشحات جنسی مردانه و زنانه و شیر مادر آلوده در انتقال بیماری دخالت دارد که از این راه ها آلودگی انتقال پیدا می کند .
چون ویروس ایدز نمی تواند به مدت طولانی در محیط خارج از بدن به حیات خود ادامه دهد ، تماس های عادی در محیط کار ، اجتماع و مدرسه باعث انتقال بیماری نمی شود؛ ویروس ایدز به شدت به حرارت حساس است.