تحقیق آموزش زبان شناسی

مقدمه

امروزه  با توجه به پیشرفت سریع و گسترده ی فن آ وری و اطلاعات  ،همه ملتها ، با هر نظام سیاسی اجتماعی پیشرفته و یا در حال پیشرفت به مسئله ی برنامه ریزی و اصلاحات آ موزشی " با توجه به آ خرین روشهای آموزشی و فنی و پیشرفت های علمی جهان توجه خاص دارند . این توجه تقریبا فراگیر و جهانی است و نسبت به فعالیتهای اجتماعی از اولویت خاص برخوردار است .

بررسی تاریخ تحول نظام های آ موزشی جهان نشان می دهد که به منظور تحقق این امر ، اغلب کشورهای پیشرو از مطالعات و پژوهش های تطبیقی در زمینه آموزش و پرورش بهره گرفته اند  و از آن به عنوان شرط لازم برای طراحی و اصلاح نظام های آموزشی خویش نام برده اند  و بر لزوم و ضرورت اینگونه بررسی ها قبل از اقدام به هر گونه اصلاحات جامع برای رفع نیاز مندیهای اقتصادی  وفرهنگی و فنی خویش تا کید می ورزند .

آموزش و پرورش تطبیقی به عنوان دانشی متمایز و مشخص از اوایل قرن نوزدهم پای به عرصه ظهور نهاد و تاریخ به وجود آمدن آن را می توان  با نشر کتاب تدبیر و دید گاه های مقدماتی در باب آ موزش و پرورش تطبیقی از طرف محقق فرانسوی ، مارک آنتونی ژولین در سال 1817 مقارن دانست .او برای نخستین بار روش ها ی  سنجیده ای برای مقایسه مسائل آموزش وپرورش کشورهای مختلف جهان ارائه داد و مطالعات تطبیقی را هدف دار  قانون مند و نظام یافته کرد. (دکتر احمد آقازاده (1383)

 بررسی و مطالعه سطوح مختلف آموزش و پرورش  از جمله مواد درسی و رشته های ارائه شده در یک زمینه ی  آ موزشی  ویژه در یک جامعه و مقایسه آ ن با جوامع دیگر ، باعث بهبود نظام آموزشی  و در سطح کلان به فهم  بین المللی و صلح و تفاهم کمک می نماید .از آنجایی که برای مطالعه تطبیقی نیاز به داده های عینی و مشاهدات مستقیم و واقعیت های روزمره آموزشی داریم ، این مطالعات باعث برقراری و توسعه ی بیشتر روابط فرهنگی بین کشورها و ایجاد فضای وحدت و تفاهم و یگانگی خواهد شد . به علاوه از آنجایی که فرهنگ و تمدن یک کشور دارای زیر بنایی آموزشی است ، به مسئله ی گفتگوی تمدن ها  که امروزه مورد توجه محافل بین المللی است نیز توجه می گردد .

 در واقع مطالعه نظام آ موزشی کشورهای دیگر باعث میشود که فرد نظام ملی خود را بهتر درک کند و از ایالت گرایی فکری خارج شده و به یک فهم بین المللی برسد و از یک دید کاه کلان به موقعیت و مسائل نظام آموزشی ملی خود پیرامون رشته مورد نظر  بنگرد .  

از طرفی این نوع مطالعه و مقایسه میتواند جای تجربه ای را بگیرد که در علوم طبیعی به کار می رود ولی در علوم اجتماعی امکان استفاده از آن نیست . با مطالعه نظام های آ موزشی  و تجاربی که آنان در طول زمان کسب نموده اند ، می توان در نظام آ موزشی خود پیش بینی و برنامه ریزی نمود.

 از ان جایی که پیش بینی عملی ذهنی است و فرآیند درست آن به مهارت و تجربه برنامه ریز و پیش بینی کننده بستگی دارد ، برای رسیدن به تجربه ایده آل، ناگزیر به مطالعه و باز نگری نظام آموزشی خود و مقایسه با نظام های دیگر کشورها هستیم . با کسب این تجربه می توان کاستی های نظام آموزشی خود را رفع نمود و در جهت ایجاد زمینه های نو پژوهشی و آموزشی گام برداشت  .

در این راستا میتوان  افق دید خود را نسبت به نقاط قوت و ضعف نظام آموزشی خویش افزایش داده و مسائل جهانی مربوط به یک رشته ی خاص را شناخته و از علائق و نقطه نظر ها و برنامه های آینده ی دیگر ملل آگاه شد . در نتیجه میزان اشتباهات برنامه ریزان و مجریان طرح های آموزشی به نحو چشم گیری کاسته خواهد شد.

با مقایسه و تبادل اطلاعات زمینه برای ایجاد نوآوری ها و تامین منابع جدید آموزشی فراهم می گردد و راه برای مطالعات گسترده و زمینه نو آوری ها و کشف زمینه هایی که نیاز به نو آوری آموزشی دارد باز خواهد شد . قلمرو آموزش و پرورش تطبیقی به مجموعه ی عوامل و حقایقی در آموزش و پرورش اطلاق می گردد که همراه با سایر عوامل اقتصادی و اجتماعی بنیان تعلیم و تربیت جامعه را پی ریزی می کنند و معمولاً در مطالعات تطبیقی مورد مقایسه ، مشاهده ، بررسی و تجزیه و تحلیل منطقی و منظم و برنامه ریزی شده قرار می گیرند . فرهنگ نامه    آموزش و پرورش  تطبیقی و نظام های ملی آ موزش و پرورش مهم ترین این عوامل را به قرار زیر آ ورده است : (نقل از سر کار آ رانی ،1382 )

اقتصاد آموزش و پرورش

خط مشی و برنامه ریزی آموزشی

ساختار مدارس ابتدایی و متوسطه

آموزش و پرورش پیش دبستانی

تربیت معلم

پیشرفت (تکامل ) انسان

برنامه ریزی درسی

 آمار آموزشی  

آ موزش عالی(مطالعه­ی حاضر در خصوص رشته­ی زبان­شناسی دایر در دانشگاه­های ایران در بخش آموزش عالی می­باشد.)

آموزش و پرورش غیر رسمی

آموزش بزرگسالان

1-1: تعریف مسئله   

مطالعات تطبیقی یک راهبرد سودمند جهت استفاده از تجارب دیگران است چرا که به بهای صرف زمان و منابع انسانی و منابع مالی به خط مشی ها  ، داده ها و راهکارهایی دست یافته اند که می توان با درس  گرفتن از آنها و هما هنگ کردن اطلاعات و برنامه های مدون ایشان  با شرایط مالی و محلی کشورمان از جمله در زمینه آموزش زبان شناسی  در سطوح کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتری برنامه هایی با کیفیت بهتر تنظیم کرد و از منابع انسانی و مالی موجود استفاده بهینه نمود .

در این یایان نامه تلاش محقق بر آن بوده است که  با مطالعه ، بررسی و تطبیق  گرایش ها و حوضه های مفهومی تحت پوشش رشته زبان شناسی ، اهداف و استانداردهای برنامه درسی رشته زبان شناسی  ، راهبردهای  آ موزش زبان شناسی و راهبردهای ارزشیابی  پیشرفت تحصیلی دانشجویان در مقاطع سه گانه رشته زبان شناسی در ایران و کشورهای توسعه یافته  مفاهیم ، اصول و متغیر های سازنده ی برنامه درسی را در نظر گرفته وبا مقایسه ، توصیف و نقد  داده ها  در جهت  ارتقا و شکوفایی استعدادها و برنامه های آموزشی درس زبان شناسی با یک دیدگاه علمی گامی هر چند ناچیز اما سازنده برداشت .

مطالعه ی گرایش ها و مواد درسی گوناگون رشته زبان شناسی   سال هاست که مورد توجه و تفکر اندیشمندان و صاحب نظران فرهیخته این رشته در کشور مان بوده است  اما قدر مسلم این است که با توجه به پیشرفت سریع دیگر کشورها در این زمینه آموزشی و استفاده مستمر و بهینه از فن آوری اطلاعات ،این نیاز احساس می شود که از افقی بسیار وسیع تر به این رشته نگریسته شود . علم آموزش و پرورش تطبیقی در این زمینه میتواند کمک شایانی به کشف حقایق و مسائل آموزش زبان شناسی در ایران ،ارزیابی مبتنی بر واقعیت ، برنامه ریزی ، توسعه روابط فرهنگی و آموزشی ، معرفی نو آوری های آموزشی و شناخت  مسائل آموزشی و وضعیت کنونی آموزش زبان شناسی در کشورهای پیشرفته بنماید و آموزش زبان شناسی ما را از خطر عقب ماندگی و عدم تطابق با مسائل روز دنیا برهاند .

 اگر از دید گاه کلان به مسئله بنگریم برای نمونه می توان به این مورد اشاره کرد که در فهرستی که در دانشگاه راچستر امریکا تهیه  شده است به  97  گروه زبان شناسی مطرح غیر امریکایی و 72 گروه امریکایی اشاره شده است که مستقیما با انتخاب هر یک از گروه های فوق می توان وارد سایت تخصصی گروه زبان شناسی کشور یا دانشگاه مورد نظر  شد و اطلاعات لازم را از آنها کسب نمود. کاری که در ایران به این شکل مرتب و منظم و پر بار برای تعداد معدود گروه  های زبان شناسی ما در کشور هرگز صورت نگرفته و در این زمینه با انبوه درهم برهمی از اطلاعات مواجه هستیم که یا نارسا بوده و یا اصولا تفکیک شده نیست و منبع خوبی برای دست یابی به اطلاعات و کارهای پژوهشی نمی باشند .

از دیدگاه خرد شایان توجه است  که دانشگاه های مختلف در ابتدای معرفی  گروه های زبان شناسی خود تعاریف مبسوط و متنوعی از زبان و زبان شناسی ارائه داده و در راستای اهداف گوناگون خود از آموزش زبان شنا سی    گرایش های و زمینه های تحقیقاتی  ویژه ای را در نظر گرفته  و بر مبنای آن ها مواد درسی خاصی را در     برنامه های درسی  خود گنجانیده اند .    

1-2 – اهداف اجرای طرح  

1- بررسی ارا ئه آخرین وضعیت آموزش زبان شناسی در 20 دردانشگاه  جهان   

2- معرفی نو آوری های آموزشی در زمینه ی مورد مطالعه در 20 دانشگاه جهان 

3- مقایسه ی وضعیت مورد مطالعه در 20 دانشگاه جهان با وضعیت دانشگاه های ایران

4- مطا لعه ی امکان تحقق تغییرات در آموزش زبان شناسی در دا نشگا ه های  ایران با توجه به تجربیات جهانی

5- پیشنهاد راه کارهایی جهت ارتقای وضعیت آموزش زبان شناسی در دانشگاه های ایران

1-3- پرسش های تحقیق

1- گرایشها و حوزه های مفهو می تحت پوشش رشته زبان شناسی در ایران و کشور های دیگر کدامند ؟

2- اهداف و استاندارد های برنامه درسی رشته زبان شناسی در مقاطع سه گانه در ایران و کشورهای دیگر چگونه است ؟

3- راهبردهای آموزش زبان شناسی در ایران و کشور های دیگر کدامند ؟ 

4- راهبردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته زبان شناسی در مقاطع  سه گانه در ایران و کشورهای

دیگر کدامند ؟

5- مهم ترین راهکارهایی که به ارتقای وضعیت آموزش زبان شناسی در ایران منتهی کدامند ؟

1-4- ضرورت انجام تحقیق

 در حالی که دانشگاه ها  وموسسات وابسته به آن ها در اکثر کشورهای جهان  در حال اجرای طرح های عظیم پژوهشی زبانی و زبان شناسی  بوده وگرایش های متعددی در رشته ی زبان شناسی تاًسیس کرده اند، در کشور ما با توجه به نیاز های  روز افزون دانش جویان ،اساتیدو دیگر نهادهای آموزش عالی و گروه های آموزشی به زمینه های فوق ،هنوز پیشرفت چشم گیری حاصل نشده است .یکی از مهمترین این مواردعدم وجود گرایش، واحد و مواد درسی درزمینه ی مفهومی زبان شناسی کامپیوتری و زبان شناسی ریاضی است.  از طرفی فقدان مقطع کارشناسی زبان شناسی  ، که اصولاً واحد های مقدماتی  زبان شناسی همگانی بایستی در آن مقطع فرا گرفته و دانش آموخته گان آن جذب تحصیلات تکمیلی زبان شناسی شوند، روند پیشرفت  و پژوهش های بنیادی دراین رشته را کند کرده و راه  را  برای برنامه ریزی های موفق آینده تنگ نموده است .

مطالعه تطبیقی آموزش زبان شناسی در ایران و کشور های توسعه یافته ( کانادا – امریکا – استرالیا و 000 )

داده  های مناسبی را پیش روی ما قرار می دهد که شاید بتوان با استفاده از این داده ها چشم انداز بهتری  در خصوص کشورعزیز خود  ترسیم نمود .

1-5 – روش اجرا  (روش تحقیق ، جامعه و نمونه ی آماری ، ابزار جمع آوری اطلاعات ، روش تحلیل داده ها )

روش تحقیق در این پژوهش روش تو صیفی – تشریحی است که با توجه به ماهیت و نوع مطالعه که بررسی تطبیقی است در چهار مرحله توصیف(Description) ، تفسیر (Interpretation) ،هم جواری (Juxtaposition)

و مقایسه (Comparison) انجام خواهد گرفت . این روش بر گرفته از روش مطالعه تطبیقی                         جرج بردی (George Z F. Beredy   ) لهستانی است که پس از سال ها تدریس و تحقیق در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی و نگارش مقالات بسیاری در این زمینه ، شیوه ی تحقیقات تطبیقی را در مقاله ای تحت عنوان "گفتاری در باره ی روش های آموزش و پرورش تطبیقی " طرح و تبیین کرده است .( به نقل از آقازاده ،1379 )

چهار مرحله ای را که بردی در جریان مطالعه ی تطبیقی آموزش و پرورش مشص کرده است :

مرحله ی تو صیف ،

مرحله ی تفسیر ،

مرحله ی هم جواری ،

مرحله ی مقایسه .

1- مرحله توصیف  : در این مرحله پژوهنده باید به توصیف نمودها و پدیده های مورد تحقیق بر اساس شواهد و اطلاعاتی که از منابع مختلف – چه از طریق مشاهدهی مستقیم و مطالعه ی اسناد یا گزارش های دیگران  - به دست آورده است ،بپردازد . مرحله توصیف ، مرحله ی یاد داشت برداری وتدارک یافته های کافی برای نقادی آن ها در مرحله بعدی است .  

2- مرحله تفسیر : این مرحله شامل بررسی اطلاعاتی است که در مرحله اول به توصیف آن ها پرداخته است. تحلیل اطلا عات به اعتقاد «بردی » باید مبتنی بر اصول و شیوه ی مرسوم در علوم اجتماعی باشد .

3- مرحله هم جواری : طی این مرحله اطلاعاتی که از صافی مراحل پیشین گذشته ،طبقه بندی شده در کنار هم قرار می گیرند و چارچوبی فراهم می شود که راه را برای مرحله بعدی هم وار می کند. به عقیده ی بردی در این مرحله، پژو هنده می تواند به فرضیه ی تحقیقی خود دست یابد .

4-مرحله ی مقایسه : در این مرحله ، مسئله ی تحقیق که در مراحل قبلی به ویژه در مرحله ی هم جواری که محقق به اجمال از آن گذشته است با توجه به جزئیات در زمینه تشابهات و تفاوت ها ،به دقت مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد ( رد یا قبول فرضیه ی تحقیق در این مرحله امکان پذیر است .)

جامعه ی آماری این پژو هش دانشگاه های ایران ، آمریکا، استرالیا  ،کانادا، اروپا ،هند و ژاپن است که از بین آن ها به عنوان نمونه 20 دانشگاه انتخاب شده است .