راهیان نور نامی است برای گروه بزرگی از کاروان های سیاحتی - مذهبی در ایران که به بازدید از مناطق جنگی بازمانده از جنگ ایران و عراق در غرب و جنوب غربی این کشور می‌پردازند. بیشتر این کاروان‌ها همزمان با تعطیلات نوروزی و نیز تعطیلات تابستانی، برای مناطق غرب کشور، فعال می‌شوند و مناطق مرزی استان خوزستان به ویژه منطقه شلمچه از مقصدهای پرطرفدار این گروه‌هاست. همچنین به سمت یادمان شهدای شوش نیز سفر می‌کنند.
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سازمان دهنده و متولی اصلی اردوهای سراسری «راهیان نور» است که هر ساله گروه‌هایی از مردم مناطق مختلف ایران را برای بازدید از مناطق جنگی غرب و جنوب غربی این کشور، به استان‌های هم‌مرز با عراق می‌برد.[۱]
حوادث
۲۵ اسفند ۱۳۸۶ - در اثر تصادف یک دستگاه اتوبوس کاروان راهیان نور در استان خوزستان بیست و دو نفر کشته شدند. این اتوبوس که حامل دانشجویان پسر دانشگاه علمی - کاربردی غیرانتفاعی خیام مشهد بود در محور اندیمشک به خرم آباد با یک دستگاه تانکر سوخت برخورد کرد و آتش گرفت. در این حادثه، ۲۲ سرنشین اتوبوس در شعله‌های آتش کشته شدند و هفت نفر دیگر نیز زخمی شدند.[۲][۳]
۶ فروردین ۱۳۸۷ - واژگونی یک دستگاه اتوبوس در استان خوزستان موجب مرگ بیست و هفت نفر شد. این اتوبوس که حامل فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری بود در محور شهرکرد به ایذه به دلیل سرعت زیاد و برخورد با گاردریل جاده کنترل خود را از دست داد و واژگون شد. در این سانحه ۲۷ نفر کشته و ۱۳ تن نیز زخمی شدند.[۴]
۸ فروردین ۱۳۸۷ - اتوبوس حامل کاروان راهیان نور در استان خوزستان مورد حمله مسلح افراد ناشناس قرار گرفت. این اتوبوس شامگاه پنج‌شنبه ۸ فروردین در حالی که عازم منطقه دهلاویه بود، در جاده اهواز به سوسنگرد مورد حمله افراد مسلح ناشناس قرار گرفت. در این حادثه، دو نفر از سرنشینان اتوبوس، در اثر اصابت گلوله زخمی شدند.[۵][۶]
۱۵ بهمن ۱۳۹۰ - عصر روز شنبه تصادف اتوبوس دانش آموزان دختر استان خراسان رضوی در حوالی بروجرد، منجر به کشته شدن ۳ دانش آموز و جراحت شدید ۱۳ نفر از دانش آموزان و مربیان و مسئولین این اتوبوس شد.[۷]
۱۶ بهمن ۱۳۹۰ - صبح روز یکشنبه اتوبوس دانش آموزان دختر اردبیل در نزدیکی پل دختر استان لرستان واژگون شد و چهار نفر به شدت مجروح شدند.[۸]
۲۸ مهر ۱۳۹۱ - واژگونی یک اتوبوس در مسیر اهواز - بروجن، ۲۱ کشته بر جا گذاشت. یک اتوبوس اسکانیا که از اهواز به سمت بروجن در حال حرکت بود در کیلومتر ۱۸۵ لردگان به دهدز، به دلیل تخطی از سرعت مجاز از مسیر خارج و واژگون شد. در این حادثه ۲۱ نفر در دم کشته و ۲۳ نفر مجروح شدند.[۹][۱۰]
۱ آذر ۱۳۹۱ - اتوبوس راهیان نور دانش آموزان سیستان و بلوچستانی در محور شیراز به گچساران واژگون شد. این اتوبوس که حامل دانش آموزان دختر مقطع دوم دبیرستان شهر نیکشهر استان سیستان و بلوچستان به سمت مناطق عملیاتی جنوب بود، در منطقه "خان احمد" در ۳۰کیلومتری شهر گچساران دچار حادثه شد. بر اثر این حادثه ۱۴ نفر زخمی شدند. از ۱۴ مصدوم این حادثه یک تن راننده اتوبوس، سرپرست کاروان و ۱۲ تن دیگر دانش‌آموزان بودند که دو مصدوم سرپایی درمان و مرخص شدند و حال دو مصدوم دیگر نیز وخیم است.[۱۱]
5 فروردین 1393 ساعت 14 روز سه شنبه یک دستگاه اتوبوس حامل راهیان نور که از زرند کرمان برای بازدید از مناطق جنگی عازم خوزستان بود در 15 کیلومتری خط مرزی طلائیه استان خوزستان در جاده فرعی دچار واژگونی شد. در حالی که برخی رسانه ها کشته شدگان حادثه را دانش آموزان پسر اعلام کرده اند، مسوولان وزارت آموزش و پرورش در تماس خبرنگار خبرگزاری دانا، اعلام کردند که این اتوبوس از کاروان راهیان نور دانش آموزی نبوده است.[۱۲]
معرفی اردوهای راهیان نور موسسه طلایه داران
اردوهای راهیان نور به عنوان یکی از عرصه های رویش این موسسه از مهمترین فعالیت های در عرصه ترویج فرهنگ دفاع مقدس است. این موسسه از سال 1380 افتخار دارد که میزبان بیش از 20.000 نفر از زائرین کربلای ایران متشکل از دانشجویان دانشگاه ها و نخبگان علمی و نیز سازمان ها و نهاد های مختلف کشور باشد. مخاطبین این اردوها طی سالهای گذشته عمدتاً در قالب ستادهای راهیان نور شهید صیاد شیرازی و شهید آوینی سازماندهی شده و خدمات فرهنگی و اجرایی مورد نظر را دریافت مینموده اند.
برخی از اهداف فرهنگی برنامه های راهیان نور
· ترویج فرهنگ دفاع مقدس
· تقویت روحیه ایثار و رشادت در میان جوانان
· زنده نگا داشتن یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس
· بیان دفاع جانانه و غیورانه جوانان کشور به نسل های بعد
· روشنگری در خصوص ابعاد مختلف جنگ تحمیلی
· بیان شرایط سخت جنگ و ایستادگی در مقابل هجمه دشمن به منظور تقویت روحیه جهاد وشهادت
· تجدید پیمان با شهدا وآرمان های امام خمینی(ره)
· بازدید از مناطق عملیاتی جنوب و غرب کشور و مشاهده عینی آثار جنگ در آخرین نقطه مرزی کشور
ویژگی های برجسته اردوهای راهیان نور موسسه:
· بازدید از آثار بجامانده از دوران دفاع مقدس
· آشنای با محورهای عملیاتی دفاع مقدس
· آشنای با سرداران، فاتحان و شهدای دفاع مقدس
· شرکت در رزم ها و عملیات های نمادین
· احیای تفکر والای دفاع مقدس و فرهنگ بسیجی
· ایجاد آمادگی روحی جوانان در قالب اردوهای نظامی
· تکریم از مقام والای شهدا و حماسه سازان دفاع مقدس
انواع اردوهای راهیان نور موسسه طلایه داران
الف) از لحاظ نوع سازماندهی و اعزام
· اعزام کاروانی
· اعزام خانوادگی (خودرو شخصی)
ب) از لحاظ جغرافیای اجرای اردو
· اردوهای راهیان نور جنوب کشور
· اردوهای راهیان نور شمالغرب کشور
· اردوهای راهیان نور جبهه های میانی غرب کشور
الف) اردوهای راهیان نور کاروانی
راهیان نور جنوب کشور
اردوهای راهیان نور مناطق عملیاتی جنوب کشور موسسه طلایه داران از سال 1380 آغاز گردید. این موسسه همه ساله در ایام پایان سال ( اول بهمن لغایت 15 فروردین) اقدام به برگزاری اردوهای راهیان نور و بازدید از مناطق عملیاتی جنوب کشور در سطح گسترده می کند.
برای این منظور ستادهای مربوطه با همکاری ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر نهادهای فعال در این عرصه، از اول دی ماه هرسال فعالیت خود را به منظور ثبت نام زائرین گروهی آغازمی کند. تمامی برنامه ریزی ها و زیرساخت های فراهم شده به گونه ایست که در بهترین شرایط و با حداقل زمان ممکن حداکثر استفاده صورت پذیرد. بدین منظور برنامه کاروان ها در طول 4 روز و از شمالی ترین نقطه استان خوزستان آغاز و به جنوب این استان منتهی می شود. به همین منظور معمولا 3 یا 4 مقر اسکان در سطح استان با در نظر گرفتن نزدیکی به یادمان های دفاع مقدس و مراکز هدف انتخاب و برای این منظور تجهیز و فضاسازی شده است. در این اردوها تمامی مناطق عملیاتی جنوب کشور مورد بازدید قرار می گیرد که با فتح المبین آغاز و به شلمچه منتهی می گردد.
برخی از مراکز اسکان مورد استفاده موسسه در سالهای مختلف بشرح ذیل می باشد. نکته قابل توجه این است که اکثر این مقرها به خودی خود، یادمان دفاع مقدس به شمار می روند:
1. قرارگاه عملیاتی میشداغ در حوالی بستان
2. پادگان دژ در خرمشهر
3. پادگان حمید در نزدیکی اهواز
4. بیمارستان صحرایی امام علی (ع)
5. بیمارستان صحرایی امام حسین (ع)
6. بیمارستان صحرایی امام حسن (ع)
7. پادگان شهید فرج.وانی
8. سدکرخه در اندیمشک
9. پایگاه هوایی دزفول
راهیان نور شمالغرب کشور
اردوهای بازدید از مناطق عملیاتی شمالغرب کشور برای نخستین بار در سال 91 توسط موسسه طلایه داران اجرا گردید. در این اردوها از مناطق عملیاتی کردستان و آذربایجان غربی بازدید و طبق سیکل طراحی شده از سنندج آغاز، و در ادامه پس از بازدید از مناطقی همچون دزلی، مناطق عملیاتی والفجر 10 و 4 ، کانی مانگا ، مریوان ، بانه ، یادمان سیران بند ، ارتفاعات بوالحسن ، سردشت و ... تا پیرانشهر ادامه خواهد داشت . زمان برگزاری این اردوها در تابستان (تیر و مرداد) هر سال است.