تحقیق سازمان های بین المللی

چکیده

سازمانها و مجامع بین‌المللی یکی از تابعان اصلی و فعال حقوق بین‌الملل هستند که برای پاسخگویی به نیازهای مختلف جوامع انسانی در خارج از چارچوب فعالیت دولتها بوجود آمده‌اند.

برقراری صلح و امنیت بین‌المللی و ایجاد همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از اساسی‌ترین نیازها و دیرینه‌ترین آرزوهای بشر بوده است. اما در این رابطه پیشبرد اهداف صلح بین‌المللی و رفاه عمومی جهانیان بدون تشکیل نهادهایی که این اهداف را دنبال کنند میسر نبوده است.

پیدایش سازمانهای بین‌المللی به معنی امروزه به زمان ظهور و پیدایش و استقلال ملل برمی‌گردد. با نگرش به پیدایش و استقلال ملل در قرون گذشته بویژه بعد از قرن هجدهم، و با افزایش تدریجی روابط و همکاریهای مشترک میان ملتها، کشورهای دارای استقلال و نوظهور، ضرورت تشکیل سازمانهای بین‌المللی و در این رابطه وضع قوانین و مقررات بین‌المللی احساس شد و به انجام اقدامات در این زمینه مبادرت گردید.

پدیده سازمانها و مجامع بین‌المللی که از شاخص‌های مهم جامعه بین‌الملل معاصر است،‌ امروزه مورد توجه تمامی کشورها بوده و این کشورها فعالیتهای آنها را از طریق وسایل ارتباط جمعی دنبال می‌کنند.

شایان ذکر است که تقویت ظرفیتها و توانمندی برای نیل به اهداف توسعه‌ای هزاره، ارتقاء حکمرانی خوب، بهبود عملکرد و مدیریت اقتصادی و افزایش اشتغال، توسعه پایدار و مدیریت بلایای طبیعی و کارایی انرژی و تسهیل انتقال علوم و فناوری جدید در کلیه زمینه‌های همکاری از اولویتهای آتی همکاری جمهوری اسلامی ایران با سازمانها و مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی بویژه آژانس‌های ملل متحد می‌باشد.

براین اساس و با توجه به اهمیت این سازمانها و مجامع در حفظ صلح و امنیت جهانی و کسب منافع ملی و با هدف آشنایی هر چه بیشتر با ساختار، ارکان، اهداف، فعالیتها، امکانات، آخرین تحولات و چالشهای عمده و نقش جمهوری اسلامی ایران در سازمانها و مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای بویژه اقتصادی- بازرگانی بمنظور استفاده بهینه از فرصتها، امکانات و تجربیات بین‌المللی، اینجانبان را بر آن داشت تا نسبت به تهیه این نوشتار و ارایه آن در دوره های آموزشی ذیربط اقدام نماییم.

در این نوشتار که هدف اصلی آن معرفی سازمانها و مجامع بین‌المللی و علل پیدایش آن در قرن بیستم است، به موضوعاتی همچون فصل اول به بررسی کلیات، فصل دوم نقش سازمان های بین المللی درمنبع حقوق بین الملل ، فصل سوم نقش سازمانهای بین المللی در مبارزه با تروریسم وفصل چهارم نقش سازمان های بین المللی در تامین صلح جهانی پرداخته شده است.

کلمات کلیدی: سازمانی های بین المللی، صلح و امنیت جهانی ، قرن بیستم،

فصل اول

کلیات

تاریخچه سازمانهای بین المللی

کنفدراسیون یونان

 از لحاظ تاریخی میتوانیم ریشه های سازمانهای بین المللی را در کنفدراسیون یونان بیابیم.

قرون وسطی

در زمان قرون وسطی جایی برای سازمانهای بین المللی وجود نداشت، زیرا تسلط مسیحیت، کلیسا و پاپ ها زمینه شکل گیری سازمانهای بین المللی را مساعد ننموده بود. در آنزمان تسلط کلیسا بر نظام های سیاسی خیلی ها زیاد بود و ریشه سازمانهای بین المللی را میتوان در قرارداد ستفالی نیز پیدا نمود.

قرارداد وستفالیا (1648)

 تغیر ساختار جامعه بین الملل و نیاز به همکاری موضوع مهم قرارداد وستفالیا می باشد. این مهم بود که کشور ها یکدیگر را بطور درست بشناسند و به یک دیگر احترام قایل شوند.  و گفته می شود که پایه های حقوقی سازمانهای بین المللی در قرارداد شکل گرفت. و همچنان باید گفت که قرارداد وستفالیه روی تشکیل سازمانهای بین المللی تاثیر مهمی دارد.

پیدایش دولت – ملت و عصر شگوفائی سازمانهای بین المللی

 شکل گیری و مهم بودن سازمانهای بین المللی این بوده که چطور صلح را حفظ نمایند و هم چنان تعادل بین قدرت ها حفظ گردد، میتوان گفت که نیاز داشتن به یک دیگر نیز سبب شکل گیری سازمانهای بین المللی گردید.

سازمانهای بین المللی در قرن 19

 در قرن 19 سازمانهای بین المللی گسترش پیدا می نماید. دراین قرن ما شاهد دو سازمان بین المللی استیم:

•          سازمانهای بین المللی سیاسی – معاهده در سال 1815 بین روسیه، اتریش، پروس و انگلستان به نام دایرکتر اروپا.

•          سازمانهای بین المللی فنی – اتحادیه بین المللی تلگراف (1865).

تاثیر قرن بیستم روی سازمانهای بین المللی

 در قرن بیستم شاهد ظهور دو سازمان مهم بین المللی هستیم.

•در سال 1920 جامعه بین الملل بوجود می آید.

•بعد از جنگ جهانی دوم سازمان بین الملل بوجود می آید (1948).

علل گسترش سازمانهای بین المللی

 علل گسترش سازمانهای میتواند اقتصادی، سیاسی و توسعه جهانی باشد. در رابطه به موضوع سیاسی دو مورد وجود دارد.

•مسئله سیاسی: در رابطه به مسئله سیاسی ترس از جنگ و لزوم حفظ صلح و همچنان استعمار زدائی بود. موضوع مهم گسترش سازمانهای بین المللی این بود که دست از جنگ کشیده شود و صلح حفظ گردد.

•در رابطه به استعمارزدائی کشورهای شکست خورده در جنگ به دنبال آنست که موجودیت خود را حفظ نمایند.

•مسئله اقتصادی: پیشرفت های علمی و فنی و همچنان عدم تعادل اقتصادی و همچنان توسعه جهانی.

موانع گسترش سازمان های بین المللی

در ذیل جرایانات یا عوامل گسترش سازمان های بین المللی را مورد بررسی قرار می دهیم.

ناسیونالیسم

به شکل افراطی از میهن پرستی ناسیونالیزم گفته می شود. ناسیونالیسم به دلیل اینکه به منافع ملی تاکید بیشتر دارد روابط سطح خارجی را کمتر ساخته و به شکل قابل توجهی بر روی روابط بین المللی تاثیر منفی می گذارد.

عدم برابری  دولتها

کشورهای قدرتمند از ویژگی های بیشتری برای نفوذ در سازمان های بین المللی و کشورهای ضعیف کمتر از آن ویژگی ها برخوردارند.

تعارضات ایئولوژیک

نگاه متفاوت ایدئولوژیک امکان وجود همکاری را کم می کند. مانند اسلام که ارزش های آن بعضی مواقع در تضاد با ارزش های حقوق بشری قرار دارد.

وضعیت حقوقی سازمان های بین المللی

تعریف سازمان های بین المللی

سازمان بین المللی تجمع ارادی دولت هاست که با توافق بین المللی ایجاد و با ارکان دایمی خاص و مستقل خود و همچنین قدرت تصمیم گیری منفک از اعضایش برای حفظ منافع مشترک آنها فعالیت می نمایند.

ویژگی های سازمان بین الملل

01- اعضای اصلی، دولتها هستند.

02- توسط یک توافق بین المللی یا مشترک تشکیل می شود.

03- ساختار دایمی و مستقل دارد.

04- شخصیت حقوقی مستقل از اعضای خود دارد.

طبقه بندی سازما های بین المللی

 ماهیت اعضای آن

الف: دولتی

ب: غیر دولتی

صلاحیت یا اختیار آن

الف: عام

ب: خاص

کمیت/ تعداد

الف: جهانی

ب: منطقه ای

هدف

الف: ایجاد همکاری که در آن اعضا صلاحیت دارند.

ب: ایجاد وحدت یا همگرایی

شخصیت حقوقی سازمانهای بین المللی

شخصیت حقوقی سازمان های بین المللی به این معنی است که آنها دارای استقلال بوده و زیر نفوذ دولت میزبان نباشد. به عبارت بهتر، شخصیت حقوقی سازمان های بین الملل به این معنی است که سازمان های بین الملل به منظور انجام وظایف خود از اصلیت اقامه دعوا و انعقاد قرارداد برخوردار می باشد.  در رابطه با شخصیت حقوقی سازمان ملل در منشور این سازمان و در ماده 104 آمده است، سازمان بر خاک هر یک از اعضا از اهلیت حقوقی که برای انجام وظایف و رسیدن به مقاصد آن ضروری است متمتع می شود.

آثار کسب شخصیت حقوقی

استقلال حقوقی

سازمانها در مقابل اقدامات خود مسوول اند و چنانچه خساراتی به افراد دولت ها وارد بکنند مسوولیت خسارات وارده به عهده آنها خواهد بود، نه دولت های عضو.

استقلال تصمیم گیری

تصمیم گیری در سازمانها منعکس کننده تصمیمات اکثریت اعضا بوده و نه تک تک اعضا.

استقلال مالی

هرچند منابع مالی سازمانها از ناحیه دولت های عضو تامین می شود اما بودجه تامین شده به گونه مصرف می شود که سازمان تشخیص می دهد. و همچنین دارایی و اموال سازمانهای بین المللی به خود سازمانها تعلق دارد، نه دولت های عضو.

صلاحیت سازمانهای بین المللی

منظور از صلاحیت ها اختیارات مدون است که در چارچوب آنها سازمان ها می تواند در موارد گوناگون تصمیم گیری کند. به عبارت دیگر صلاحیت عبارت از اختیاراتی است که به سازمانهای بین المللی داده می شود تا براساس این اختیارات به اهداف و مقاصد خود برسند.

نظریه صلاحیت تصریح شده

به موجب صلاحیت تصریح شده تنها سازمانهای بین المللی از حدود و اختیارات و وظایفی به صورت مشخص و سریع از اساسنامه سازمانهای بین المللی ذکر شده صلاحیت دارد.

نظریه صلاحیت ضمنی

به موجب صلاحیت ضمنی صلاحیت سازمانهای بین المللی فقط محدود به موارد پیش بینی شده در اساسنامه سازمانها نمی باشد بلکه در سازمانهای بین المللی تا آنجا که برای رسیدن به اهداف و مقاصد خود ضرورت دارد از صلاحیت برخوردار است،‌ حتا اگر این موارد در اساسنامه سازمانهای بین الملل ذکر نشده باشد.

شرایط استحراج صلاحیت ضمنی

حوزه فعالیت

 (سیاسی، اقتصادی، نظامی و...) بعضی اوقات عرصه فعالیتها تک بعدی و چند بعدی باشد.

رویه عملکرد گذشته سازمانها

 چنانچه سازمان در مدت زمان طولانی اقداماتی انجام داده شده باشد که در اساسنامه قید نشده و هیچ گونه اعتراض و انتقادی از جانب دولت ها نسبت به آنها صورت نگرفته باشد و آن اقدامات در حقیقت بطور ضمنی مورد قبول و تائید قرار گرفته است.

اهداف سازمان ها

هر سازمان بین المللی دارای اهدافی می باشد که بر اساس آن میتوان صلاحیت ضمنی سازمانهای بین المللی را مشخص کرد. اگر چه این صلاحیت در اساسنامه سازمان ذکر نشده باشد.