دانلود مقاله کرمانشاه

مقدمه

ایران مرز پرگهر و مهد تمدن نشانی از عشق و هنر و جاودانگی دارد و در این میان کرمانشاه سرزمین عشق و دلاوری و صلابت، سند افتخار مردمی است که چون زاگرش استوار ایستاده اند. استان کرمانشاه با وسعتی برابر 25/24434 کیلومتر مربع در غرب ایران واقع شده است. کرمانشاه با چشم اندازی بدیع، کوههای سر به فلک کشیده، سرابهای بر آب و رودهای خروشان و غار های اعجاب انگیز، طبیعتی بکر و آثار تاریخی ارزشمند همچون نگینی در غرب می درخشد.

میراث فرهنگی سند هویت ملی هر ملت محسوب می شود طیفی گسترده دارد به طوریکه تمامی دستاورهای انسان را در طول تاریخ در بر می گیرد. مسلماً آثار به جا مانده از دوران گذشته که حاصل بازتاب اندیشمندانه ذهن و خلاقیت و ابداع و ابتکار بشر است، تنها مدارکی اند که به واسطه ی آن ها می توان چگونگی تمدن، آداب و رسوم و در نهایت روند تحول را مورد تحلیل قرار داد. استاد کرمانشاه هم که وارث آثار بسیاری همچون کتیبه ی بیستون و طاق و بستان و… است به واسطه ی آن ها گذشته ی خود را به دیگران بیان کرده است.

این استان از گذشته تا حال مورد توجه نویسندگان بسیاری قرار گرفته است. سازمان میراث فرهنگی گردشگری استان هم فضای مناسبی را برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم آورده است.

این کتاب با معرفی هر شهرستان، آثار طبیعی و تاریخی مربوطه را معرفی کرده است. هدف اصلی این تحقیق مربوط به فعالیت کتاب درسی جغرافیا 2 می شود که در نوروز 1385 به انجام رسید.

شهرستان کنگاور

شهر کنگاور مرکز شهرستان کنگاور در 94 کیلومتری شمال شرق کرمانشاه و در مسیر راه اصلی همدان- کرمانشاه واقع شده است. این شهر با ارتفاع 1500 متر دروازه ورودی استان می‌باشد.

برای نخستین بار در تمدن آشوری از کنگاور به نام کن کبیر یاد شده است. همچنین ایدور خارا کسی در سال 37 میلادی از کنگاور عبور کرده و از آن با نام کنکبار یاد کرده است . وی از معبدی در این شهر برای نیایش الهه آرتمیس یاد می‌کند. پس از آن تا سال سوم هجری در مورد این شهر سخنی به میان نیامده است ولی از این زمان مورخان از این شهر به نام های کنکور- کنگوار و قصر اللصوص نام برده اند. شهرت کنگاور از آغاز تا امروز شاید به خاطر بنای سنگی به نام معبد آناهیتا که در مرکز شهر قرار دارد بوده است. از دیگر آثار این شهرستان میتوان به امام زاده ابراهیم، امام زاده سید جمال الدین، سراب کبوترلانه، سراب ماران، سراب خش، معدن جل مران، تپه ی گویدین و پل کوچه را نام برد.

معبد آناهیتا:

در کنگاور بر بلندی یک صفحه ی سنگی بقایای بنای عظیمی هنوز خودنمایی می‌کند. نام این بنا پیش از اسلام از «آناهیتا» ایزد و فرشته نگهبان آب فراوانی و برکت برگرفته شده است قدمت بنا را برخی به دوران اشکانیان می رسانند. طبق کاوش های علمی معماری، معبد از هنر هخامنشی مایه گرفته است. بنای اصلی معبد چهار ضلعی است و طول دیوارهای آن 230 متر است. قطر این دیوارها در بیشتر نقاط به 18 متر می رسد. پلکان اصلی بنا دو طرفه و چسبیده به دیوار است. اختلاف پست ترین تا بلند ترین نقطه ی بنا حدود 30 متر است که به صورت پله پله و شبیه به بناهای هخامنشی طراحی شده است. در پای دیوار شرقی بنا یک گورستان صخره ای مربوط به دوران پارتی کشف شده است.

ثلاث باباجنی

این شهرستان از شمال به شهرستان باوه و از جنوب به شهرستان های اسلام آباد غرب و سر پل ذهاب، از شرق به شهرستان جوانرود و از غرب به کشورعراق محدود می شود. این شهرستان دارای دو بخش به نام های مرکزی و از گله، شش دهستان و 252 روستا و مرکز آن شهر تازه آباد است. از مجموع جمعیت آن 75% اهل سنت و 25% درصد نیز اهل حق هستند.

مراکز دیدنی

قلعه سنگی میرآباد، قلعه سنگی ده شیخ، قبرستان تاریخی درنه، سراب مایشان، باغ صیدخان ازگله و زیارتگاه میر عبدالله.

شهرستان صحنه

شهر صحنه مرکز این شهرستان در 54 کیلومتری شمال شرقی کرمانشاه و در مسیر اصلی کرمانشاه همدان قرار دارد. ارتفاع این شهر از دریا 1380 متر می‌باشد این شهرستان از شمال به شهرستان سقز و از جنوب به شهرستان هریس و از شرق به شهرستان کنگاور و از غرب به شهر بیستون محدود می شود. سابقه ی این شهر به دوران پیش از اسلام می رسد به طوری که گودر دخمه هایی از دوره هخامنشی در این شهر وجود دارد. از دیگر جاذبه های این شهرستان می توان به آبشار صحنه، منطقه ی زیبای دربند صحنه،گورستان شیرخان دینور، هفت چشمه، چشمه سراب و غار آوه را نام برد.

دخمه از دوران مادها:

گوردخمه ی بزرگ دربند از آثار تاریخی شهر صحنه است که با نقش مستطیل شکل در دوره ی مادها ساخته شده است. از ویژگی های این دخمه نقش تصویر و نماد آیین اهورامزدان یعنی خورشید بالدار بر سر در گور دخمه است.

شهرستان سنقر کلیایی

شهر سنقر مرکز شهرستان سنقر کلیایی در 85 کیلومتری شمال شهر کرمانشاه واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 1700 متر می‌باشد. این شهرستان از شمال به شهرستان قروه، از جنوب به شهرستان صحنه از شرق به اسدآباد و از غرب به شهرستان کامیاران محدود می شود. واژه سنقر به معنی مرغی شکاری از سنقار (نوعی پرنده) گرفته شده است. قدیمی ترین متنی که نام سنقر بدین صورت آمده در تاریخ سلاجقه است. در دوره ی سلاجقه امرای سنقر به نام (آق سنقر) معروف بوده اند. در زمان شاه عباس صفوی فرماندار سنقر عشانیان را از مرز بیرون راند. در دوره ی افشاریه و زندیه سران ایل کلیایی که خود را از اعقاب صفی خان از خان های دوره ی صفوی می دانند حکومت سنقر منسوب شده اند. نام قسمت کردنشین این ناحیه از اسم ایل کلیایی مأخوذ و به کلیایی معروف شده است. چون دو قسمت سنقر و کلیایی این شهرستان را تشکیل داده اند این شهرستان سنقرکلیایی نامیده شد. از جاذبه های این شهرستان می توان به بقعه مالک، امام زاده احمد و سراب گزنمله اشاره کرد.

شهرستان هرسین:

شهر هرسین مرکز شهرستان هرسین در 24 کیلومتری شرق کرمانشاه واقع شده است که ارتفاع آن از سطح دریا 1570 متر می‌باشد. این شهر از شمال به شهرستان صحنه از جنوب به خرم آباد، از شرق به نهاوند و از غرب به شهرستان کرمانشاه محدود می شود. حمدالله مستوفی از جمله مورخینی است که از شهرستان هرسین دیدن کرده و به توصیف ویژگی های این شهرستان و قلعه ی داخل آن می پردازد. صاحب عالم آرای عباسی از شاه سلطان خدابنده و حاکم هرسین نام می برد که در زمره ی جلودران لشکر ایران در مقابل لشکر عثمانی بوده است. در دوره ی قاجار نیابت این محل با امین‌الرعایا و فرزندان او بوده است. از جاذبه های این شهر می توان به سراب هرسین، قلعه ی هرسین، صفحه تراشیده شده، حوض سنگی، طاق سنگی، قلعه سرماج، گور دخمه های اسحاق وند، تحت شیرین، گور دخمه شمس آباد، مجموعه ی مذهبی گره‌بان، و… اشاره کرد.

شهرستان کرمانشاه:

شهرستان کرمانشاه در مرکز استان کرمانشاه میباشد که در فاصله ی 526 کیلومتری جنوب غربی تهران و در مسیر راه اصلی تهران- خسروی واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 1410 متر است. این شهرستان از شمال به استان کردستان، از شرق به شهرستان صحنه، از غرب به شهرستان اسلام آباد و از جنوب به شهرستان هرسین محدود می شود. از آثار تاریخی و طبیعی شهرستان کرمانشاه می توان به مجموعه ی تاریخی طاق بستان، پل کهنه ی کرمانشاه، تکیه ی معاون الملک، تکیه ی بیگلربیگی، مسجد جامع، مسجد عمادالدوله، گور دخمه سان رستم، کاروانسرا، پل ماهیدشت، سراب نیلوفر، سراب یاوری، تالاب هشیلان و… اشاره کرد.

طاق بستان

طاق بستان یا (طاق وستان) در سمت راست ورودی شهر کرمانشاه در شمال شرقی این شهر مجموعه ای از سنگ نگاره ها و سنگ نبشت ههای دوره ی ساسانی است که با فضاهای مرکبی از کوه، چشمه و آب به چشم اندازی دل انگیز بدل شده است. طبیعت اطراف طاق بستان در زمان ساسانیان بیشه زاری مناسب برای شکار سلاطین بوده است. پس از ورود به مدخل طاق بستان اولین سنگ نگاره به اردشیر دوم مربوط است. اردشیر بین اهورا مزدان و میترا قرار گرفته است و روی خود را به سوی اهورامزدا برگردانده و با دست چپ حلقه مودت را از وی دریافت می‌کند. زیر پای شاه و اهورا‌مزدا دشمن (اهریمن) بر زمین افکنده شده است. بعد از این نقش طاق کوچکی قرار دارد که پیکره شاپور دوم و پسرش شاپور سوم بر آن دیده می شود. بالای هر کدام از این سنگ ها سطرهایی به خطر پهلوی ساسانی صاحب نقش (شاپور) معرفی شده است. در سومین بخش از این مجموعه مدخل طاق از بالا تا پایین سنگ نگاره زیبایی از نقش فرشتگان بالدار، نقش خسرو دوم که از آناهیتا و اهورامزدان تاج ستانی می‌کند و در زیر این نقوش نقش خسروپرویز سوار بر اسب آورده است. در کل این آثار متعلق به اواخر عصر ساسانی اند فرشته های سرد در طاق نماد پیروزی اند و صحنه های فوقانی در داخل طاق خسروپرویز (328-590م) مظهر آناهیتا و اهورامزدا است. نقش رنگی در سال 1237 ه ق به دستور محمدعلی فرزند فتحعلیشاه ایجاد شده است.

تکیه بیگربیگی

در بافت قدیم شهر کرمانشاه و مقابل مسجد جامع این شهر قرار دارد. در سال 1309 ه ق بنای این تکیه به همت مرحوم عبدالله خان فراش باشی ملقب به بیگلر بیگی شروع و عملیات ساختمانی آن در سال 1315 ه ق به اتمام رسید تکیه در سال 1381 خریداری و مرمت آن جهت تبدیل به موزه ی خط و کتابت استان کرمانشاه از سال 1382 آغاز و در اردیبهشت 1383 به مناسبت بزرگداشت میراث فرهنگی و روز جهانی موزه به پایان رسید. در این موزه از آثار خوشنویسانی چون: کلهر میرعماد و آیت الله نجومی و… عکس های صدسال اخیر تاریخ کرمانشاه به نمایش گذاشته شده است. این تکیه دارای سه ورودی است ورودی اصلی آن جبهه ی جنوب شرقی آن است که در سر در آن به وسیله ی مقرنس های گچی، گچبری های تزئین شده، همچنین در دو طرف طاق نما دیده می شود. طاق نمای ردیف پایین مانند سردر ورودی با مقرنس های گچی و گچبری های زیبا تزئین شده است. اما طاق نماهای ردیف فوقانی با پیکرهای گچی از شخصیت های دوره قاجاریه زینت یافته است.

تکیه معاون الملک

این تکیه مشتمل بر سه بنای عباسیه، حسینیه و زینبیه است که در مرکز شهر کرمانشاه واقع شده است. تکیه دو حیاط و یک عمارت در میان دارد و دیوارهای حسینیه به طور کلی از کاشی های گوناگون با رنگ های متنوع و زیبا پوشیده شده است. صورت رجال و بزرگان دوره قاجاریه را با قلمی ظریف و رنگ های جذاب بر کاشی ها نقش کرده اند موضوع بعضی از کاشی کاری ها به روایات، قصه ها و داستان های تاریخی مانند: بارگاه حضرت سلیمان وقایع صحرای کربلا و عاشورا و رستم و سهراب مربوط است.

شهرستان روانسر

شهرستان روانسر به عنوان دروازه اورامانات شهرت دارد و از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهرستان از شمال به شهرستان کرمانشاه، از شمال غربی به شهرستان پاوه از جنوب به شهرستان اسلام آباد غرب و از غرب به شهرستان جوانرود منتهی می شود. از جاذبه های این شهرستان می توان به سراب روانسر غار قورل قلعه،گور دخمه روانسر و غار کاوات اشاره کرد.

غار قوری قلعه

شهرستان پاوه

پاوه مرکز شهرستان پاوه در 112 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1485 متر می‌باشد. این شهرستان از شمال به شهرستان مریوان، از شرق به شهرستان کامیاران از جنوب به شهرستان‌های اسلام آباد و سرپل ذهاب و از غرب به کشور عراق محدود می شود. شهر پاوه در کنار دره خانقاه برافراشته شده. ورودی دره گلال از جنوب شهر می‌گذرد پاوه به علت داشتن آب و هوای مناسب موقعیت خاص جغرافیایی، و خانه های مسکونی پلکانی از شهرستان های زیبا و مناطق ییلاقی استان کرمانشاه به شمار می رود. مردم پاوه وجه تسمیه پاوه را از نام پاوه سرداریزدگرد سوم می دانند و بر این باورند که قلعه های دژ و پاسگه که هنوز در پاوه دیده می شود بازمانده ی برج و باروهای آن سردار است. او مورد احترام اهالی قرار گرفت و بعدها به خاطر تجلیل از او این ناحیه پاوه نامیده شد. از آثار تاریخی و جاذبه های دیدنی این شهرستان می توان به کسجد جامع پاوه، غار لشگرگاه و روستاهای هجیج و شمشیر که به علت پلکانی بردن در دامنه ی کوه منظره ی زیبایی را ایجاد کرده اند اشاره کرد.

شهرستان جوانرود

شهر جوانرود مرکز شهرستان جوانرود در 79 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1300 متر است این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه و از جنوب به شهرستان اسلام آباد غرب و دالاهو و سرپل ذهاب از شرق به شهرستان مریوان محدود می شود. هرچند از پیشینه ی تاریخی جوانرود اطلاع زیادی نداریم اما قدیمی ترین مدرک مکتوبی که از این شهر نام می برد نوشته های حمدالله مستوفی است که از این شهر به نام الایی یاد می برد. این نام خود از نام سرابی در همین ناحیه گرفته شده است. در سال 1067 هجری قمری در متون تاریخی برای نخستین بار از جوانرود به عنوان منطقه مستقل نام برده می شود احتمالاً به دلیل وجود رودهای زیبای این منطقه را جوانرود نامیده و از مراکز دیدنی این شهرستان می توان به قلعه ی جوانرود و مناطق طبیعی بسیار دیدنی این شهرستان اشاره کرد.

شهرستان اسلام آباد و دالاهو

شهر اسلام آباد در 63 کیلومتری جنوب غربی کرمانشاه قرار دارد که ارتفاع آن 1330 متر است این شهرستان از شمال به اورامانات، از جنوب به ایلام از شرق به شهرستان کرمانشاه و از غرب به شهرستان سرپل ذهاب محدود می‌شود. این شهر در گذشته روستایی نام هارون آباد بوده و بنای آن را به صورت هارون الرشید عباسی نسبت می دهند. در سال 1314 ش نام آن به شاه آباد تغییر یافت و پس از پیروی انقلاب اسلام آباد نامیده شد. این شهرستان از سال 84 به دو شهرستان دالاهو و اسلام آباد تقسیم شده است. از جاذبه های آن می توان به طاق گرا- ربجاب قلعه ی یزدگرد- بابایادگار- مقبره ی ابودجانه، مسجد عبدالله بن عمر و بنای فیروزاباد اشاره کرد.

شهرستان گیلان غرب

شهر گیلان غرب در 153 کیلومتری جنوب غربی کرمانشاه واقع شده است که ارتفاع آن 900 متر است. این شهرستان به سریل ذهاب، از شرق به اسلام آباد غرب، از جنوب به ایلام و از غرب به قصر شیرین محدود می شود. نام این ناحیه در گذشته امله بوده است. در زمان رضاشاه به واسطه ای شباهت جنگل های انبوه و وجود برنج زارهای آن به گیلان نام آن به گیلان غرب تغییر یافت. از جاذبه های این شهرستان می توان به گور دخمه دیره، بنای ساسانی، سراب مورت و … اشاره کرد.