به یاد او
به یاد او که وجود لحظه ها و همیشه اش طلوع آفتاب است . تا در سایه سار آسمانی صدایش آرامش و اعتماد را باور کنی . در اینجا جا دارد از جناب آقای دکتر عطائی استاد مشاور که همواره بستری مناسب را برای کسب علم و بالا بردن سطح علمی دانشجویان مهیا نموده اند قدردانی کرده و با تشکر از جناب آقای مهندس مهدی حمزه ، که با یاری وهمکاری صمیمانه ایشان دربخش کنترل کیفیت دریافت کالادرشرکت ایران خودرو همواره نقش بسیار کلیدی را برای تطبیق یافته های تئوری و به کاربردن معمولات دانشگاهی در سطح شرکت و صنعت یاری نمودند و با تشکر از جناب آقای مهندس طاهری و همچنین با تشکر ازجناب آقای مهندس اصغر بحرکاظمی که همواره با راهنمائیهای ایشان چه در عرصه کار در شرکت ایران خودرو و چه در عرصه زندگی نقش بسیار مؤثری را برای تدوین و گردآوری اطلاعات ایفاء نمودند . با تشکر از
مدیریت محترم ایران خودرو که با جذب دانشجویان راه را برای ارتباط دانشگاه و مراکزپژوهشی جایگاهی رفیع منظور نموده و با به کارگیری سیاستها و تدابیر سنجیده و با نگاهی نو ، به منابع انسانی پیوند مزبور را مستحکم تر کرده است و کماکان از هیچ کوششی دریغ نمی کنند .
بی شک دوره های کارآموزی حساس ترین و پر ارزش ترین اوقاتی است که آینده دانشجویان را رقم خواهد زد ، زیرا کسب معلومات و تجارب پیشرو ، در تکمیل و بسط و کارایی اندوخته ها حداقل ، راهگشای بازار کار است . به یقین آینده جامعه ما از آن اشخاصی خواهد بود که بتوانند با واقع نگری و افکار بلند از دانش ها ، فنون و تجارب خود بهره برداری نمایند .
و در پایان تقدیر و سپاس ویژه خود را تقدیم به جناب آقای دکترموسی خانی رئیس محترم دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین می کنم که با مهیا کردن محیطی آرام ، بستری مناسب را برای یادگیری و درک یافته ها درقالب یک محیط فرهنگی مهیا نمودند
مقدمه
در جهان پر شتاب امروز ، سازمانهای زیادی در تلاشند تا برای رسیدن به اهداف سازمانی و اقتصادی و تداوم از الگوها و شیوه های مختلف بهره ببرند و مزیت رقابتی جدیدی کسب نمایند تا از سقوط و واژگونی و خطرات ناشی از دگرگونی های سریع محیطی و فناوری در امان بمانند .
آنچه که کیفیت را به دانش پیوند می دهد ، در میدانی قابل جستجو است که نیروی زایش ( پژوهش ) ، تبدیل ( تولید ) و مبادله ( تجارت ) پدید می آورند . بدین ترتیب چند کیفیت مهم در مقابل ما قرار می گیرند ، اینان عبارتند از : کیفیت در مواد ،کیفیت در نظم کار ( از روابط انسانی تا روابط میان جرم و انرژی در ماشین ، و کیفیت در مبادله و از انبار ، حمل و نقل ، روش های فروش و مصرف ) ، با توجه به این موارد دامنه ای بسیار گسترده پدید می آید که نمی توان به راحتی از تغییرات عمیق آن بر اقتصاد سیاسی و درونی و ارتباطی جهان گذشت .
رویداد مهمی که شتاب در تحولات کیفی پدید می آورند ، تاثیری است که یر روی ساختار مبادلاتی جهان گذاردند . بطوری که این تاثیر موجب آشکار سازی در قانون مهم مبادله گردید . جهان امروز که بر بنیاد قدرت تکنولوژیک استوار است دستخوش تحولاتی شده است که تا کنون نظیر نداشته است .
در مرکز این تحولات کیفیت قرار دارد . یعنی بنیادی ترین تحول ، تحولی است که در نیروی اصلاح و انقلاب از نظر تکامل کیفیت ها بدست آمده است . می دانید در کیفیت دو جریان مرتبط است اینان عبارتند از : جریان اصلاح و تحول در کیفیت . در جریان اول ، موضوع مهم ، ایجاد سهمی بیشتر از تقاضای موجود در بازار است و در جریان دوم ، هدف ، ایجاد تقاضای مؤثر جدید و بلارغیب می باشد
هرتحول کیفی درهرکالایاخدماتی می تواندبه مثابه بازاری جدید تلقی شود . به هر حال ما با دو رویداد مهم شتاب آمیز روبه روییم . اول ( کیفیت بهتر ) و دوم ( تحول در کیفیت ).
هدف ازکنترل کیفیت رسیدن به سطح مطلوبی ازکیفیت یک محصول و یا یک فرآیند تولید و نگهداری آن با برنامه ریزی دقیق استفاده ار ماشین آلات مناسب ، بازرسی مستمر و عمل اصلاح کننده هر گاه که لازم باشد است یک نکته اصلی را باید همیشه در مورد یک محصول در نطر داشت و آن اینست که محصول باید خواسته های افرادی را که از آن استفاده می کنند برآورده نماید . با توجه به این نکته مالکیت را شایستگی جهت استفاده تعریف می کنیم . کلمه مصرف کننده در مورد استفاده کنندگان مختلفی به کاربرده می شود . مردم معمولا انتظار دارند اتومبیلی را که خریداری می کنند عاری از هر گونه عیب یا عدم انطباق در ساخت اولیه باشد و یا به عبارت دیگر بتوان آن را به عنوان یک وسیله مطمئن و مقرون به صرفه برای سالیان درازی استفاده نمود .
به طور کلی کیفیت دو جنبه دارد که عبارتند از : کیفیت طراحی و کیفیت انطباق ، کلیه محصولات یا خدمات در درجه بندی با سطوح مختلفی از کیفیت تولید می شوند .
این اختلاف در درجه بندی با سطوح کیفیت عمدا به وجود آمده اند و در نتیجه اصطلاح فنی که می توان در این مورد به کار برد کیفیت طراحی می باشد . هدف اصلی کلیه تو لید کنندگان اتومبیل حمل و نقل ، ایمنی مصرف کنندگان است هر چند که اتومبیلها از نظر اندازه ، وسایل ، وضع ظاهری و عملکرد متفاوت هستند . این تفاتها ناشی از اختلافهای طراحی می باشد که بطور آگاهانه در اتومبیلهای گوناگون اعمال می گردند .این اختلاف های طراحی مواردی از قبیل انواع مواد مصرف کننده در ساخت تلورنس های قطعات ، قابلیت اطمینان حاصل از توسعه مهندسی موتور و نیروی محرکه ، تجهیزات و یا وسایل اضافی دیگر را در بر می گیرد .
طراحی انطباق یعنی اینکه محصول تا چه حد با تلورانسها و مشخصات طراحی انطباق دارد . طراحی انطباق تابعی از چندین عامل است که از میان آنها می توان به انتخاب فرآیند ساخت ، آموزش و نظارت نیروی کار ، نوع سیستم تضمین کیفیت ، کنترل فرایند ، آموزش فعالیتها ( بازرسی و غیره ) میزان پیروی از رویداد و انگیزه نیروی کار جهت دستیابی به سنخیت اشاره دارد . در جامعه ما سردرگمی قابل توجهی در مورد کیفیت وجود دارد . اصطلاح کیفیت بدون توجه به این که آیا منظور ما کیفیت طراحی یا کیفیت انطباق است به کاربرده می شود . به منظور دستیابی به کیفیت طراحی باید تصمیمات آگاهانه ای در مراحل مختلف طراحی محصول یا فرایند اتخاذ گردد تا اطمینان حاصل شود که محصول به طور رضایت بخشی قادر است خواسته های مورد انتظار را بر طرف نماید .
در اینجا نکته بسیار مهم ، تمایز بسیار مؤثر میان پتانسیل های خلاق کارکنان با کیفیت و کیفیت کاری است که این دو بخش ار نیروی انسانی را از تاره های تنیده و از خود بیگانه کننده کار تکراری رها سازیم و کار آنها را زایش از کیفیت زایش کنیم . آنهم بطوری که جریان آنارشی بر فضای کار غالب نشود . امروزه وضع بصورتی شده است که تنها در حدود 20 % از اشتغال را بخش تولید به خود داده است . این بخشها نیز به سرعت با ماشین ها جایگزین می شوند ، بنابر این نیروی انسانی ناچارند به بخشهایی که خلاقیت و کیفیت کار خلاق تری را طلب می کنند اتصال پیدا کنند . یعنی نقش نیروی زایش را بازی کنند و هم به عنوان نیروهای کاشف تقاضا ، بصورت واسطه ای میان سازمان های کار و بازار فعال باشد . برای اینکه بتوانیم به مفهوم کیفی کارهای جدید توجه کنیم ، هیچ چاره ای نداریم اندکی ، آنچه نامش را جامعه اطلاعاتی می نامند ، بپردازیم . امروزه آنچنان از جامعه سرمایه داری صحبت می شود که ما را می ترسانند . اما واقعیت امر چیز دیگری است . موضوع این است که امروزه اطلاعات بسیار زیادی در دسترس ما قرار دارد . اطلاعات که در صورت وجود قدرت تحلیل و ردیابی منطق های ویژه می توان از آنها برای ایجاد تقاضای مؤثر بهره برد . مگر کار با کیفیت ، ردیابی چنین روندی نیست . مشکل اینجاست که نظام آموزشی ما یک نظام کمی است تا کیفی ، یک نظام خطی است که شامل دو نقطه ، یکی استاد در بالا نشسته و نماد دانایی و دیگری شاگرد که در پایین نشسته و نماد نادانی است . هیچ اثری از سوژه مورد مطالعه نیست به همین دلیل ما در تحصیل برای ردیابی منطق های منطقه ای و جهانی و اطلاعاتی که در دسترس مان قرار می گیرند ، ناتوان هستیم . کیفیت از این رو ارزش دارد که مدام تقاضای جدید برای مبادله پدید می آورد . پس توجه ما به اطلاعات فراگیری به خلق روش های تحلیل و بکارگیری آنها ، می تواند بر کیفیت ما بیافزاید . با توجه به نکته فوق در می یابید که بنیاد اصلی و مهم کیفیت ، نیروی انسانی و مدیریت است . تنها نیروی انسانی دارای روحیه فردیت مستقل و مدیریت با توان ایجاد نهادهای سه گانه و تحقق علمی ارتباط سینرژیک میان آنها است که می تواند به نیروی جدید برای ایجاد تقاضای بیشتر و نوین دست پیدا کند . این روند در حقیقت همان روند دستیابی به کیفیت مناسب کار در هر سه حوزه زایش ، تبدیل و مبادله است . بنار این تحلیل روابط میان مدیر با کارکنان و چگونگی برخورد این مجموعه با ضرورت هایی که مدام کیفیات و کلیات بازار ، تولید و منابع را به خطر می اندازند ، شرط اصلی و مهم دستیابی به تمامی اشکال سه گانه کیفیت زایش ، کیفیت کار و کیفیت مبادله است . بدون این سه نوع کیفیت نمی توان به توسعه اندیشید .
رابطه بین بهره وری و کیفیت
با گذشت زمان ، کیفیت به عموان عامل اصلی در تصمیم گیری مشتریان در مرحله ارزیابی محصول و یا خدمات استفاده می گردد . این پدیده در همه جا بدون اینکه مصرف کننده یک فرد ، یک سازمان صنعتی ، یک پروژه نظامی با یک خرده فروش باشد مشاهده می شود . در نتیجه کیفیت یک عامل کلیدی در جهت دستیابی به موفقیت های تجاری ، رشد و جایگاه رقابتی بهتر محسوب می گردد . سازمانهیی که از کیفیت به عنوان استراتژی سازمانی استفاده می کنند و از برنامه های بهبود کیفیت مؤثری برخوردار هستند بازده مالی خوبی را تجربه می نمایند . مصرف کنندگان معمولا احساس می کنند که محصولات یک شرکت از لحاظ کیفیت نسبت به شرکتهای دیگر برتری دارد و بر اساس چنین معیاری تصمیم گیری می کنند . برنامه های بهبود کیفیت مناسب و مؤثر باعث نفوذ ارزش در بازار ، ارتقائ بهره وری و کاهش هزینه های کلی ساخت و خدمات می گردد .بنابر این شرکتهایی که از یک چنین برنامهای برخوردار هستند می تواننند برتری خوبی نسبت به رقبای خود داشته باشند . امروزه رسیدن به کیفیت در محیطهای تجاری و تولیدی کار ساده ای نیست . مشکل و مساله عمده ، تکامل سریع فن آوری می باشد . در 20 سال اخیر تحولات زیادی در فن آوری صنایع گوناگونی نظیر الکترونیک ، متالوژی ، سرامیک ، مواد مرکب و علوم شیمیایی و دارویی حاصل شده است . این تحولات باعث پیدایش محصولات و خدمات جدیدی گردیده اند . مشکل اساسی در اغلب صنایع ، تولید کافی یکمحصول می باشد . در اغلب موارد توجه کافی نسبت به کیفیت ، بهره وری ، کارآیی و اقتصادی بودن تولید مبذول نمی گردد . بهره گیری از یک روش بهبود کیفیت مؤثر باعث افزایش بهره وری و کاهش هزینه می شود . امروزه بهبود کیفیت به عنوان استراتژی تجاری مطرح می گردد . دلایل گوناگونی برای چنین نگرشی وجود دارد که می توان از میا آنها موارد زیر را اشاره نمود :
1 – ارتقائ سطح آگاهی و شناخت مصرف کننده نسبت به کیفیت و عملکرد کیفیت 2– مسئولیت در قبال محصول 3 – افزایش هزینه نیروی کار ، انرژی و مواد اولیه 4 – تنگتر شدن عرصه رقابت 5 – بهبودهای قابل توجه در زمینه بهره وری با به کار گیری برنامه های مهندسی کیفیت .
بخشی از این استراتژی تجاری ، برنامه ریزی کیفیت ، تجزیه و تحلیل و کنترل است که بطور مستقیم بر کیفیت اثر می گذارد و باعث می گردد میزان درآمد ، بازده سرمایه گذاری و بطور کلی درآمد سازمان افزایش یابد . بهبود کیفیت می تواند رشد تجاری و موقعیت رقابتی سازمان را ارتقائ بخشد . از طرف دیگر بهبود کیفیت معمولا با کاهش هزینه همراه است جهان امروز که بر بنیاد قدرت تکنولوژیک استقرار است دستخوش تحولاتی شده است که تا کنون نظیر نداشته است . در مرکز این تحولات کیفیت قرار دارد . یعنی بنیادی ترین تحول ، تحولی است که در نیروی اصلاح و انقلاب ازنظر تکامل کیفیت ها بدست آمده است . می دانید که دو جریان برکیفیت مرتبط است . اینان عبارتند از : جریان اصلاح وتحول درکیفیت ، درجریان اول ، موضوع مهم ، ایجاد سهمی بیشترازتقاضای موجود در بازار است و در جریان دوم ، هدف ، ایجاد تقاضای مؤثر جدید و بلارغیب می باشد . هرتحول کیفی درکالا یاخدماتی می تواند به مثابه بازاری جدید تلقی شود . گفتیم جریان کیفیت ، جریانی است که به دو صورت ظاهر می شود .افزایش کیفیت هر محصول یا خدماتی می تواند آثار بسیار مهمی در روبط معادلاتی بر جای بگذارد . برای آنکه بتوانیم چنین آثاری را مورد مطالعه قرار دهیم ، باید خاطر نشان کنیم ما کیفیت را عمدتاًبه دو بخش ساختارهای کیفی پشتیبان و ساختارهای کیفی عرضه و مبادله تقسیم کنیم . ساختارهای پشتیبان همان ساختارهایی هستند که یک مجموعه کیفی را با خواصی بهتر عرضه می کنند . اگر ساختار تمامی تکنولوژی ها از سه بخش یا سه نیروی زایش ، تبدیل ، و مبادله پدید آمده باشند ، دو نیروی اول را نیروی پشتیبان و نیروی سوم را نیروی عرضه و مبادله کیفیت می دانیم .
اما توسعه همیشه نیروی خود را تحمیل میکند . با افزایش مدام تحولات کیفی در ساختارهای تولیدی – کالایی بتدریج قانون افت ارزش مواد خام در ساخت کالاها نسبت به ارزش دانش و تکنولوژی آشکار شد.