دانلود تحقیق گواتر

گواتر

تعریف : گواتر بزرگی غده تیروئید است که با التهاب یا سرطان تیروئید همراه نیست . چندین نوع گواتر وجود دارد :

گواتر ساده وقتی بوجود می آید که غده تیروئید قادر به تأمین هورمون های تیروئیدی به مقداری که بدن به آنها نیازمند است نمی باشد . در این موقع غده تیروئید با بزرگ شدن سعی در جبران کمبود هورمونی می کند که گواتر ساده بوجود می آید .

گواترهای ساده در دو گروه تقسیم می شوند . گواتر ساده اندمیک و گواتر ساده تک گیر .

گواتر ساده اندمیک در مناطقی که دچار کمبود یا فقر ید هستند بوجود می آید . در این مناطق بسیاری از مردم دچار کمبود هورمون تیروئید ناشی از کمبود ید هستند که با جایگزینی ید در رژیم غذایی مثلاٌ اضافه کردن نمک یددار به نان قابل پیشگیری و درمان است .

در موارد تک گیری بیماری گواتر ساده علت بخوبی مشخص نیست .

بعضی داروها مثل لیتیوم یا آمینوگلوتتیماید نیز می تواند باعث گواتر ساده تک گیر شوند . عوامل ارثی نیز ممکن است در ایجاد بیماری دخیل باشد .

عوامل خطرساز برای ابتلا به گواتر عبارتند ازجنس زن ، سن بالای 40 سال ، کمبود ید در رژیم غذایی ، زندگی در مناطق اندمیک کمبود ید و سابقه فامیلی ابتلاء گواتر .

* پیشگیری : مصرف نمک های یددار در پیشگیری از گواتر اندمیک ( گواتر ناشی از کمبود ید ) بسیار موثر است .

* علائم و نشانه ها :

بزرگی تیروئید که می تواند به  صورت یک توده داخل غده بوده یا به صورت بزرگی غده تیروئید در جلوی گردن باشد .

مشکلات تنفسی عبارتند از سرفه ، تنگی نفس ، خرخر ناشی از فشرده شدن نای توسط غده تیروئِید بزرگ .

مشکلات بلع ناشی از فشرده شدن مری توسط غده تیروئید بزرگ شده

خستگی عمومی و ضعف، عدم تحمل سرما، یبوست، گرفتگی صدا، صورت پف کرده، رنگ پریده از علائم عمده گواتر هستند. و در آزمایش خون در افراد بالغ کم‌خونی نیز مشاهده می‌شود.

اگر اندازه هر لب تیروئید بطور واضحی قابل تشخیص و بزرگتر از بند آخر انگشت خود شخص باشد گواتر واضح در کار است. بر اساس تقسیم بندی سازمان بهداشت جهانی گواتر به 4 درجه تقسیم می‌شود:

درجه یک: تیروئید قابل لمس و رویت نیست حتی اگر سر به عقب خم شود این مرحله را صفر می‌نامیم.

درجه دو: تیروئید قابل لمس است اگر چه قابل رویت نباشد.

درجه سه: تیروئید در حال عادی، هم قابل رویت و هم قابل لمس است.

درجه چهار: تیروئید از فاصله نسبتا دور بزرگ و قابل رویت است و نیازی به لمس آن نیست.

* تشخیص :

اندازه گیری سطح هورمون های تیروئیدی برای بررسی وضعیت عملکرد تیروئید و کم کاری یا پرکاری احتمالی آن .

انجام اسکن تیروئید معمولا برای گواتر ساده لازم نیست .

انجام سونوگرافی از غده تیروئید و در صورت وجود توده در تیروئید انجام FNA برای رد احتمال بدخیمی .

سونوگرافی هنگامی انجام می شود که در معاینه توده به دست بخورد .  توده یک ضایعه کیستیک نباشد برای رد احتمال  بدخیمی سلولی در توده نیاز به FNA است .

* درمان :

جایگزینی ید در رژیم غذایی و یا در موارد شدیدتر جایگزینی هورمون تیروئید معمولا سبب ایجاد سیر برگشتی در گواتر ساده ناشی از کمبود ید خواهد شد .

ید موجود در اسفناج، فعالیت غدد تیروئید را در افرادی که مبتلا به بیماری گواتر هستند تنظیم می‌کند و در درمان آن تاثیر گذار است.

 املاح معدنی و ویتامین‌های موجود در اسفناج موجب رشد و جوش خوردن شکستگی‌ها، ترمیم استخوان‌ها و رشد دندان‌ها می‌شود. اسفناج گیاهی علفی از تیره‌چغندر است و حاوی مواد ازته، هیدرات‌‌های کربن، کلسیم، فسفر، پروتیین، چربی، آب، ویتامین، املاح پتاسیم، سدیم، منیزیم، مس  و ید است و علاوه بر مصرف غذایی، دارای خاصیت درمانی نیز است. اسفناج برای درمان ناراحتی‌های تنفسی، التیام سرفه‌های خشک، گرفتگی صدا و آسم موثر است. اسفناج پخته اختلالات گوارشی را درمان می‌کند. خشکی مزاج و پریدگی رنگ را از بین می‌برد و موجب تحریک غدد گوارشی و هضم غذا می‌شود.

استفاده موضعی و خوراکی آب اسفناج آثار جوش‌های صورت و خارش پو است را از بین می‌برد و در درمان آنها موثر است. با توجه به اینکه 80 درصد کودکان از سوء تغذیه ناشی از مصرف غذاهای فانتزی در رنجند و دچار کم خونی هستند به مادران توصیه می‌‌شود با اضافه کردن اسفناج به سوپ و آش و خورشت این کمبود‌ها را جبران کنند. این گیاه برای مبتلایان به بیماری‌های کبد، درد مفاصل، نقرس و افراد مبتلا به سنگ کلیه‌حاد نیز مفید است.

اسفناج به علت داشتن ید برای بیماران مبتلا به گواتر بسیار مفید است.

ویتامین های سی ،دی،آ،ب1،ب2، کلسیم ، فسفر، پروتئین ، چربی ، قند، آب، آهن، لیتین ، املاح پتاسیم ، سدیم ،‌منیزیم ، منگنز ، مس ،ید، گوگرد و کلر از جمله منابع سرشار در اسفناج هستند.

چه بخوریم تا به کمبود ید دچار

نشویم؟

سه دسته مواد غذایی در تأمین ید بدن شرکت دارند. بزرگترین منبع طبیعی ید، مواد غذایی دریایی مثل ماهی آبهای شور، صدف و جلبک دریایی هستند. گیاهانی که در سواحل دریا می‏رویند منابع خوب ید می‏باشند، اما گیاهانی که دور از دریا رشد می‏کنند و ماهی آبهای تازه، ید کمی دارند. ید موجود در گیاهان، برخلاف سایر مواد معدنی، به مقدار ید خاکی بستگی دارد که گیاه در آن رشد کرده است. مطمئن‏ترین راه برای تأمین ید کافی، استفاده از نمک یددار است. مصرف نمک یددار مداخله بهداشتی برای از بین بردن اختلالات کمبود ید می‏باشد. نمک طعام مورد استفاده در تهیه غذاهای تجارتی معمولاً یددار نیست. یدی که به طور غیر عمدی به مواد غذایی اضافه می‏شود نیز می‏تواند منبع ید باشد. برای مثال خمیرمایه مورد استفاده در تهیه نان ممکن است حاوی ید باشد. مواد ضدعفونی‏کننده‏ای که به کار می‏رود، به خصوص در فرآوری شیر نیز دارای ید است. از میان گیاهان، برگ اسفناج از همه بیشتر ید دارد (1 تا 2 میلی‏گرم در هر کیلوگرم).

جدول 1 مقدار تقریبی ید در بعضی از

مواد غذایی را نشان می‏دهد.

میکروگرم ید /نوع غذ/ادر هر کیلوگرم ماده غذایی به شکل تازه

گلابی10

گل کلم12

سیب16

گوجه‏فرنگی17

ماهی کپور17

چغندر21

برنج22

پیاز22

نخود23

خیار25

کاهو26

ذرت27

گوشت گاو و گوساله28

ماهی قزل‏آلا31

شیر35

لوبیا36

گندم37

هویج38

شلغم40

سیب‏زمینی45

پنیر51

برگ کلم52

کره56

تخم‏مرغ93

اسفناج201

ماهی سالمون341

میگو1300

(جدول 1) مقادیر ید در بعضی از مواد غذایی

دریافت 150 میکروگرم در روز ید برای بالغین و نوجوانان توصیه شده است. این میزان برای خانمهای باردار و شیرده به ترتیب 25 و 50 میکروگرم افزایش می‏یابد. مقادیر توصیه‏ای برای نوزادان در 6 ماهه اول ،40 میکروگرم و 6 ماهه دوم،50 میکروگرم است. این توصیه برای کودکان بین 70 تا 120 میکروگرم می‏باشد.

به دلیل اینکه کلیه‏ها به سرعت ید را دفع می‏کنند، مسمومیت از آن بسیار نادر است.

توصیه ‏های غذایی

1 سعی کنید حداقل دو مرتبه در هفته از ماهی استفاده کنید.

2 ترجیحا کلم و شلغم را به صورت پخته و بادام زمینی را به شکل حرارت دیده مصرف نمایید.

3 جهت طبخ و سایر مصارف حتما از نمک یددار استفاده کنید.

یک نمونه دستور طبخ ماهی

سالاد ماهی برای چهار نفر

مواد لازم:

گوشت ماهی بدون تیغ، 400 گرم

روغن زیتون، 1 قاشق سوپخوری

اسفناج پخته، 2 لیوان

سیر، 1 حبه

روغن جامد، 1 قاشق مرباخوری

خامه رقیق، 1 قاشق سوپخوری

نمک و فلفل و آبلیمو، به میزان کافی

خردل تند، 1 قاشق مرباخوری

طرز تهیه:

ماهی را به تکه‏های کوچک تقسیم کنید و در داخل یک آبکش قرار دهید. روغن جامد یا مایع را روی آن بمالید (می‏توانید به جای آن از کره استفاده نمایید). روغن زیتون، خامه، خردل و سیر له شده و آبلیمو را خوب به صورت سس درآورید. نمک و فلفل را هم اضافه کنید. ماهی را با بخار و در حالی که در ظرف را بسته‏اید بپزید. اسفناجهای پخته را نمک بزنید و در دو طرف یک ظرف مناسب قرار دهید و ماهی را گرم در وسط ظرف بگذارید و سس را روی ماهی بریزید و روی آن را با مقدار کمی خامه تزئین نمایید