دانلود مقاله بررسی ارتباط بین میزان انجام فعالیت های بدنی و ورزشی و سطح سلامت روانی

1-1- مقدمه

در عصر حاضر اختلاف رفتار یو روانی از جمله مشکلات جدی و شایع در جهان است . این پدیده در کشورهای در حال توسعه به ویژه در ایران دامنه وسیعتری دارد و دائما رو به افزایش است . فصل نامه پژوهشهای روانشناختی ، 1371

بر این اساس با وجود پیشرفتهای علمی در یک صد (100) سال گذشته که باعث شده است تا بسیاری از بیماریهای عفونی و مسری از زندگی مردم رخت بر بندد، اما بنظر می رسد که اختلالات روانی با انواع و شدتهای متفاوت جایگزین ان بیماریها شده است .

نتیجه برخی از مطالعات ، صنعتی شدن کشورها و تغییرات اجتماعی از قبیل شهر نشینی ، فروپاشی خانواده ها و تغییر در شیوه زندگی مردم و مشکلات اقتصادی را از جمله برخی از علل این مشکلات می داند . جامعه دانشجویان کشور نیز که اغلب درگیر فراگیری علم و دانش هستند به لحاظ استرس های خاص حین سنین بیشتر در معرض این فشار ها و مشکلات قرار دارند .

به اعتقاد پرز  (1969) انسان یک ارگانیزم است و یک ارگانیزم از محیط خودش مستقل نیتس و به محیطی احتیاج دارد که با آن به تعامل و مبادله بپردازد . انسان تمایل دارد که در جهت چیزهای کل و یا هیئتهای جنب حرکت کند تا از تنشهای خود بکاهد و کلیت خود را به ظهور برساند . بنابراین تمایل اساسی هر ارگانیزمی و از جمله آنان انسان تلاش برای کسب تعادل است .

تعادلی که هرگز به طور ثابت و دایمی حاصل نمی شود . هدف تلاش برای کسب تعادل و موازنه کاهش ششهاست که این برای ارگانیزم لذت بخش است . همین تلاش در فرایند حفظ تعادل است که نظم خود به خودی ارگانیزم را به وجود می اورد با توجه به حساسیت این دوران یعنی دوران دانشجوی که همراه با دوری از خانواده ، فشارهای روحی و روانی و مقتضیات خاص این سنین توجه به تاثیر نامطلوبی که این اضطراب ها و استرس ها در فرایند کلی زندگی دانشجویان دارد لازم است که به سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) آنها توجه شود .

راهکارهای بسیاری جهت مبارزه با فشارهای روانی ارتقاء سطح سلامت روانی و ارتقاء سلامت عمومی جامعه و قشرهای مختلف مردم مانند شناخت موقعیت ، تفریحات سالم و سرگرمیها ( ورزش و شرکت در مراسم ها ) خواب کافی ، همکاری و نوع دوستی ، مشارکت دادن دیگران در کار کسب تجارت و لذت بردن از شغل ارائه شده است 2  ( ابطحی ، 1380) اما به نظر می رسد از میان آنها عامل ورزش و فعالیتهای بدنی به عنوان یک راهکار مناسب و موثر موبج ارتقاء سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) انان گردد. با توجه به اهمیت ورزش و فعالیت های بدن یاین پژوهش قصد دارد سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و .... ) دانشجویان پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران را به عنوان یک متغیر مهم مورد بررسی قرار دهد .

2-1- بیان مسئله و سئوالات تحقیق

بنابر امد و سازمان بهداشت جهانی 1993 در دنیا حدود 500 میلیون نفر از اختلالات روانی رنج می برند که از این عده حدود 52 میلیون نفر به اکسینرو فرین و نزدیک به 150 میلیون نفر به انواع اختلالات عصبی دیگر مبتلا می باشند که غالب این موارد در کشورهای در حال توسعه می باشد . ( یعقوبی ، 1374)

یافته های یک بررسی که در فرهنگستان خانواده آمریکا انجام گرفته است ، نشان داد که 80 درصد کارکنان مشاغل اجرایی 66 درصد آموزگاران و منشی ها ، 44 درصد کارکنان تولید پوشاک و 25 درصد کشاورزان تحت فشار و روانی بودند بدیهی است بیماریهای روانی مختص به یک قشر و طبقه خاصی نیست و تمام طبقات جامعه را شامل می شود . از طرفی سلامت روانی و عمومی دانشجویان به واسطه نقش اثر گذار انان بر باورهای فکری و فرهنگی و پیشرفت همه جانبه جامعه از اهمیت خاصی برخوردار است .

به هر حال اغلب محققین ، ورزش را به عنوان راهکاری مناسب جهت ارتقاء سلامت روانی مورد تایی قرا رداده اند پژوهشگران زیادی ارتباط سلامت روان یو خلق و خو را با امادگی قلبی عروقی و شرکت در فعالیتهای بدنی را بررسی کرده اند و دریافته اند که شرکت در فعالیت بدنی با ارتقای سطح سلامت روانی و خلق و خو ارتباط دارد .

همچنین نورول و بلز  ( 1993) پلنت و رودین (1990) از نتایج تحقیقات خود به نتایج مشابهی از موارد بالا رسیدند . اگر چه برخی از تحقیقات نیز شواهدی قوی مبنی بر تاثیر ورزش بر سلامت روانی را نشان نداده اند ( سناکس و همکارانش ، 1990 کینگ و همکارانش 1989) تعداد کم مطالعات کلینکی و نتایج متناقض بعضی از این مطالعات تایید این مسئله که ورزش تاثیر قوی و مثبتی بر سلامت روانی دارد را مشکل کرده است . شکی نیست که این زمینه احتیاج به مطالعات بیشتری دارد .

با توجه به ضرورت توجه به نتایج متناقض تحقیقات و همچنین اثرات نامطلوبی که بیماری های روانی در حوزه های فرهنگی عاطفی ، سیاسی ، اقتصادی ، فردی و اجتمعی ، خانوادگی و انسانی می تواند در جامعه ایجاد نماید پژوهش در پی آن است تا به سئوالات زیر پاسخ گوید و نقش ورزش و فعالیتهای بدنی را در خصوص کاهش این اختلالات مطالعه و روشن نماید .

آیا بین میزان انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی و سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) ارتباط وجود دارد ؟

آیا ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی از لحاظ سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) با هم تفاوت دارند ؟

آیا بین سابقه ورزشی و سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) ارتباطی وجود دارد ؟

آیا افراد ورزشکار سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) بهتری دارند ؟

3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق ( فایده های تحقیق)

بر اساس یافته های علوم انسانی به ویژه روانشناسی ، کنترل فشارهای روانی افراد در همه سازمانها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . بدیهی است این اهمیت با حساسیت سازمانها نیز از شدت بیشتری برخوردار است . در میان سازمانهای اجتماعی ، دانشجویان نیز از اهمیت ویژه و موقعیت حساسی برخوردارند . عمده ترین قشر جامعه که وظیفه کسب دانش امروز را دارند و از استعداد بالقوه ای جهت اداره اینده کشور برخوردارند همین قشر دانشجویان است که بعهدها با توجه به عضو اوین و تصدی مشاغل گوناگون چون معلم استاد دانشگاه افراد مهم جهت ساخت پا به های اقتصادی سیاسی و فهرنگی جامعه پایه های مهم بقای جامعه خواهند شد .

موضوع سلامت روان دانشجویان و تاثیر ان بر سایر زوایای زندگی انان موضوعی است که اکثریت متخصصان تعلیم و تربیت و محققان به ان با عظیمی دارند دانشجویان افرادی هستند که با توجه به موقعیت ویژه انان بیشتر در معرض فشارهای عصی قرار دارند و این تاثیر بهره وری انان را نیز تحت شعاع قرار می دهد .

دانشگاه و جامعه دانشجویان به عنوان عضو فعال ( متخصص جامعه یکی از ارکان و نهادهای توسعه پایدار فرهنگ و اجتماعی هر جامعه محسوب می شوند . بررس سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان که از مهم ترین و موثرترین اعضاء جامعه دانشگاهی کشور به حساب می ایند نیاز به راهکارهای جهت ارتقاء سطح سلامت روانی هستند و باید به پیشگیری از افت سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) آنان پرداخته شود . به بیان دیگر این پژوهش علاوه بر این که حیطه دانش مربوط به این موضوع را توسعه می بخشد . می تواند توجه مسئولین محترم وزارت علوم و مسئولین محترم دانشگاهها را به این هدف معطوف سازد که : علاوه بر اثرات جسمانی ورزش اثرات روانی ان نیز در نظر گرفته شود . و این پژوهش قدمی است .

4-1- موضوع تحقیق

بررسی ارتباط بین میزان انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی و سطح سلامت روانی _ جسمانی ، اضطراب و اختلال ، کارکرد اجتماعی ، افسردگی ) در بین دانشجویان پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه شهید بهشتی تهران در سال تحصیلی 86-85

5-1- اهداف تحقیق

الف ) هدف کلی :

هدف کلی این تحقیق بررسی ارتباط بین میزان انجام فعالیتهای مبدنی و ورزشی با سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال تحصیلی 86-85

ب – اهداف اختصاصی :

موضوع تحقیق حاضر به طور اختصاصی جنبه های زیر را مورد بررسی قرار می دهد :

1- بررسی ارتباط بین میزان انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی با سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی

2- توصیف سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر ( مرد ) ورزشکار

3- توصیف سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر غیر ورزشکار

4- مقایسه سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) پسر ورزشکار و غیر ورزشکار

5- ارتباط سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) پسر ( مرد ) ورزشکار با سابقه ورزشی

6- توصیف اجمالی سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) پسر (مرد) ورزشکار رشته های انفرادی

7- توصیف اجمالی سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... )  پسر ورزشکار رشته های گروهی

8- مقایسه سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... )  دانشجویان پسر ورزشکار رشته های انفرادی و گروهی

9- توصیف اجمالی هر یک از زیر مجموعه های سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) در پسران دانشجوی ورزشکار و غیر ورزشکار

10- مقایسه بین زیر مجموعه های سالمت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار

6-1- فرضیه های تحقیق

فرضیه های این تحقیق عبارتند از :

1- بین میزان انجام فعالیت های بدنی و ورزشی و سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) ارتباط معنی دار وجود دارد .

2- بین سطح سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) و سابقه ورزشی ارتباط معنی دار وجود دارد

3- سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار با هم تفاوت معنی دار دارد .

4- سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) دانشجویان پسر ورزشکار ، رشته های ورزشی گروهی و انفرادی با هم تفاوت معنی دار دارد .

5- زیر مجموعه های سلامت روانی ( فیزیکی ، اجتماعی و ... ) پسران دانشجوی ورزشکار و غیر ورزشکار با هم تفاوت معنی دار دارد .

7-1- تعاریف عملیاتی

1- سلامت روانی :

سازمان جهانی بهداشت ، سلامت روانی را حالت سلامتی کامل فیزیکی ، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری و ناتوانی تعریف می کند . همچنین سلامت روانی را معادل کلیه روش ها و تدابیری می دانند که برای جلوگیری از ابتلا به بیماری به کار می رود که در این پژوهش از پرسشنامه 28 سئوالی گلدبرگ جهت اندازه گیری ان استفاده می شود .

2- میزان انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی :

فعالیتهای بدنی و ورزشی انجام شده که شخص در شبانه روز انجام می دهد با توجه به نوع فعالیت و مدت انجام آن که در این پژوهش به وسیله اندازه گیری میزان انرژی مصرفی روزانه براورد می شود .

3- ورزشکار :

به دانشجوی اطلاق می وشد که تا زمان برگزاری ازمون سلامت روانی ، حداقل به مدت 3 سه ماه به طور مستمر و منظم در یک رشته ورزشی انفرادی و یا گروهی مشغول به فعالیت بوده است .

4- رشته های ورزشی انفرادی :

عبارت است از رشته های ورزشی که رقابتهای آنها به صورت انفرردی برگزار گردد

5- غیر ورزشکار :

به دانشجوی اطلاق می شود که سابقه هیچ گونه فعالیت ورزشی مستمر و منظمی را نداشته است .

6- رشته های ورزشی گروهی :

عبارت است از چهار رشته ورزشی فوتبال ، والیبال ، بسکتبال و هندبال

7- مسابقه ورزشی

عبارت است از مدت زمانی بر حسب ماه که ورزشکار به صورت منظم و مستمر و بدون قطع یا دوری تا زمان انجام ازمون سلامت روانی مشغول به فعالیت در یک یا چند رشته ورزشی بوده است .

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

1-2- مقدمه

2-2- ادبیات تحقیق

1-2-2- مفهوم سلامت روانی بر اساس نظریه های مختلف

2-2-2- فشار های عصبی (روانی ) و سلامت روانی

3-2-2- نشانه های فشار روانی

4-2-2- فشار عصبی ( روانی) و دانشجویان

5-2-2- واکنشهای دانشجویان نسبت به فشارهای روانی

6-2-2- روشهای مقابله دانشجویان با فشارهای روانی

7-2-2- انجام دادن فعالیتهای بدنی و ورزشی

8-2-2- جمع بندی ادیات تحقق

3-2- پیشینه تاریخی تحقیق

1-3-2- اثرات فعالیتهای بدنی و ورزشی و انجام آنها بر سلامت جوامع بیمار

2-3-2- سلامت روانی در انواع رشته های ورزشی و فعالیت های بدنی مختلف

3-3-2- تفاوت افراد ورزشکار و غیر ورزشکار در سلامت روانی و ابعاد آن

4-3-2- جمع بندی و نکات آخر در مورد پیشینه تحقیق

1-2- مقدمه

امروز فواید فیزیولوژیک و روحی روانی ورزش امری بدیهی و آشکارا و شناخته شده است . نتایج تحقیقات به خوبی نشان داده است که ورزش و فعالیتهای ورزشی موجب افزایش بافت ماهیچه ای موجب سهولت کنترل وزن – کنترل سطح فشار خون و به طور کلی و همه جانبه حفظ سلامت جسمی و روانی می گردد.

اما اینکه ورزش می تواند موجب ارتقاء سطح سلامت روانی گردد تحقیقات علمی با احتیاط و دقت نظر بیشتری مورد تایید و تاکید قرار می دهند. با توجه به این امر که در این پ‍ژوهش هدف اصلی بررسی ارتباط بین میزان انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی با سطح سلامت روانی است، بنا به اصول پژوهش ابتدا به بررسی ادبیات تحقیق (مباحث نظری و تعاریف سلامت روانی و ...) پرداخته می شود و سپس بعد از این مقوله مروری بر چند و یا شاید بتوان گفت تحقیقات انجام گرفته توسط سایر پژوهشگران در این زمینه، خواهد شد.

2-2- ادبیات تحقیق

سلامت روانی و تعریف آن:

فرهنگ فارسی معین سلامت را: 1- بی گزند شدن، بی عیب شدن 2- رهایی یافتن، نجات یافتن 3- امنیت 4- عافیت و تندرستی 5- نجات، رستگاری 6- خلاص از بیماری، شفا 7- آرامش،‌ صلح 8- سالم و تندرست بودن معنی کرده است. مفهوم سلامت روانی در واقع جنبه ای از مفهوم کلی سلامت است.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) سلامت روانی را چنین تعریف کرده است: حالت سلامت کامل فیزیکی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی.

در واقع می توان گفت یکی از اهداف مربوط به سلامت روانی ایجاد امکانات قابل قبولی برای تامین کردن و ایجاد یک زندگی کامل و مناسب انسان برای فرد فرد افراد است، ‌انسان باید از لحاظ فیزیکی و روانی و اجتماعی در امنیت کامل به سر برد. (نوربخش،‌1378) ابعاد منفی و مثبت تعریف سلامت روانی از دید سازمان بهداشت جهانی (WHO) توسط داونی و همکارانش (1996) مورد توجه قرار گرفته است. در قسمت اول تعریف آنها،‌ اعتقاد دارند که سلامت به مثابه یک مفهوم مثبت نگریسته می شود. کیفیت مثبت: آسایش و بهزیستی. در قسمت دوم تعریف، آنها به سلامت در بعد منفی به مثابه فقدان بیماری، ‌یا معلولیت. کیفیت مثبت: آسایش و بهزیستی. در قسمت دوم تعریف، آنها به سلامت در بعد منفی به مثابه فقدان بیماری، ‌یا معلولیت نگریسته اند. با در نظر گرفتن این تعاریف،‌ این مطلب مورد تاکید قرار می گیرد که سلامت حقیقی هم شامل پیشگیری از نابهنجاری و بیماری است و هم توجه به ارتقای سلامت در بعد مثبت است که البته این امر کمتر مورد توجه قرار گرفته می شود.