مقدمه
از زمانی که فن کتابت ابداع گردید بشر به نگارش افکار ، خاطرات با تجارب دانش های خویش مبادرت ورزید و حجم مکتوبات به تدریج فزونی گرفت. توسعه تدریجی علوم بر حجم دانش های انسانی نیز افزود. لذا انسان از فراگیری کلیه علوم پیرامونش عاجز گردید و در پی شناخت راهمایی بر آمد که امکان تحصیل علوم را در زمانی اندک برای وی میسر می ساخت.
اینکه چگونه می توان با سرعت و دقت به مطالعه پرداخت ، اطلاعات لازم را بدست آورد و مانع از فراموشی آنها گردید ، سوالاتی بودند که از دیر باز ذهن بشر را به خود مشغول داشته و در این تحقیق نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در این تحقیق سعی شده است به سوالات فوق به نحو مطلوب پاسخ داده شود. آشنایی با روش های علمی ارائه شده در تحقیق ، علاقمندان به مطالعه و علی الخصوص دانش آموزان را در مطالعه سریع و فراگیری بلند مدت یاری می رساند و ابزار لازم برای یادگیری مهارتهای فوق العاده ارزشمند را در اختیار آنها می گذارد.
با یادگیری کامل مهارتهای مزبور که فقط با انجام تمرین میسر است می توان به سادگی و در مدت کوتاهی به اهداف زیر دست یافت:
حداکثر استفاده موثر در وقت
افزایش سرعت مطالعه و درک مطلب
افزایش تمرکز حواس و قدرت حافظه
ایجاد علاقه به مطالعه و درس خواندن
جلوگیری از اضطراب و ترس از امتحان
تفکر منسجم تر و دقیق تر
علاوه بر موارد فوق ، ایجاد و یا افزایش خلاقیت ، ابتکار و اعتماد به نفس نیز از ثمره های بکار گیری این مهارتها می باشند. به دانش آموزان توصیه میشود که برای فراگیری این تکنیک ها ، وقت کافی اختصاص دهند. بدون شک در ازای هر ساعتی که در این امر صرف کنید. در طی چندین سال آینده صدها ساعت به شما باز خواهد گشت.
هدیه ای به خود خواهید داد که مادام العمر با شما است. خدمتی به خود خواهید کرد که اثرات سازنده ی آن به تدریج در کل جامعه و فرهنگ کشور پدیدار خواهد شد.
انگیزه تحقیق:
بارها در کلاس علت درس خواندن بعضی از دانش آموزان را از آنها جویا شدم تمام این افراد مهمترین علت را عدم آگاهی از روش مطالعه صحیح و سرعت کم مطالعه عنوان می کردند. لذا بر آن شدم تا تحقیق در این باره انجام دهم و پس از آن کلاس هایی برای آموزش روش صحیح مطالعه و تند خوانی همراه با افزایش درک مطلب برای دانش آموزانم برگزار کنم.
هدف کلی
تحقیق و بررسی روش مطالعه و یادگیری
اهداف جزیی
تحقیق و بررسی روش صحیح درس خواندن
تحقیق درباره راههای تقویت حافظه
تحقیق درباره راههای افزایش درک مطلب
تحقیق درباره راههای افزایش درک مطلب
تحقیق درباره روش های یادآوری بهتر
تحقیق و بررسی راههای غلبه بر ترس از امتحان
تحقیق درباره چگونگی آمادگی برای امتحان
روش تحقیق
پس از انتخاب موضوع ، سر فصل ها و ریز موضوعات را جمع آوری کرد. و پس در پیرامون همان موضوعات به جمع آوری مطالب از کتب مختلف پرداختم.
فصل دوم : (چگونه حافظه خود را تقویت کرده و بهتر درس بخوانیم)
تقویت حافظه.
فرایند درس خواندن
بررسی کلی فصل مورد نظر
بفهمید ، از حفظ نکنید.
مرور متن و کنترل.
فکر کنید و یاداشتها را به خاطر بیاورید.
تقویت حافظه
بطور کلی تقویت حافظه یعنی همان یادگیری بهتر ، چرا که هر آنچه در فرایند یادگیری تاثیر دارد. بالطبع در حفظ و نگهداری ذهنی نیز موثر است.
عوامل موثر در تقویت حافظه
معنادار بودن موضوع یادگیری ، مفاهیم درسی و مباحث کلاسی باید به گونه ای باشد که دانش آموزان با توجه و دقت لازم قادر به درک آنها باشند.
خوشایندی موضوع یادگیری ، هر قدر دانش آموزان مطالب ارائه شده را بیشتر دوست داشته باشند. زودتر یاد می گیرند بهتر به خاطر می سپارند و دیرتر فراموش می کنند.
تکرار و کاربرد آموخته ها
کل خوانی ، یعنی ابتدا نگاهی اجمالی به فهرست و همه صفحات آن بیاندازیم و پس از آنکه یک برداشت کلی از محتوای فصل مورد نظر برایمان فراهم شد شروع به خواندن تمامی آن بکنیم.
دقت به هنگام مطالعه ، به هنگام خواندن یا گوش دادن به متن ، تمرکز ذهنی و دقت کافی داشته باشیم. مطالعه کتابهای درسی و غیر دزسی با اکراه و بی میلی و در حالت خواب آلودگی و بی حوصلگی ، زمینه به یاد سپاری مطالب را فراهم نمی سازد.
پرهیز از حفظ مطالب طولانی بدون فاصله و استراحت کافی ، زیرا از میزان دقت و تمرکز ذهنی فرد کاسته می شود. یاد گیرنده مطالب را در دو تمرین 20 دقیقه ای زودتر یاد می گیرد تا در یک تمرین 40 دقیقه ای.
لازم است فراگیران پس از یادگیری و حفظ مطالب مورد نظر حتماً استراحت کنند ، تا اینکه مطالب به خاطر سپرده شده فرصت و مجال اسحتکام ذهنی را پیدا کنند و از تداخل ذهنی و مزاحمت در یادگیریهای بعدی جلوگیری شود.
نقل و بیان آموخته ها ، دانش آموزان مطالبی را که به خاطر می سپارند در فرصتهای مناسب برای دوستان ، هم کلاسیها و یا خودشان نقل کنند ، زمینه حفظ و به خاطر سپردن مطالب راحت تر و با سرعت بیشتر فراهم می شود.
فرآیند درس خواندن
یک دانشجو که دوره تحصیلات دانشگاهی را شروع می کند ، در طول سالهای دبستان و دبیرستان بیش از 22000 ساعت وقت صرف درس خواندن کرده است. این زمان را می توان با بکارگیری مهارتهای پویای مطالعه تا حد قابل ملاحظه ای کاهش داد.
درس خواندن موثر و صحیح صرفاً خواندن، خط کشی زیر خطوط و دوباره خوانی نیست. فرآیند جدید شما در درس خواندن شامل خواندن ، نوشتن ، فکر کردن و یاد آوری خواهد بود.
پروفسور آرتور گیتز دانشمند و متخصص یادگیری و مطالعه در تحقیقات خود ثابت کرده است که اگر 20% وقت خود را به خواندن و 80% بقیه را به یادآوری اختصاص بدهیم ، این کار در یادگیری دو برابر موثرتر از آن است که تمامی وقت خود را صرف خواندن نمائیم.
تنها راه یادگیری این است که فعالانه درگیر جذب و تلفیق مطالب شوید. درس خواندن یک فرآیند با تحرک و پویا است نه یک فرآیند انفعالی و بی تحرک.
از دستورالعمل زیر برای تهیه برنامه کار و شیوه ی درس خواندن استفاده کنید:
کسب آمادگی یا بررسی مقدماتی متون درسی:
برای گرفتن یک دید کلی از کتاب نخست آن را ارزیابی کنید. کتاب را سریع ورق بزنید ، بطوریکه با صرف دو دقیقه وقت ، اطلاعات لازم برای پاسخگویی به سئوالات زیر را بدست آورید:
سازمان کتاب چگونه است؟
چه مباحث عمده ای مطرح شده اند؟
اطلاعات قبلی شما در مورد این مباحث چیست؟
سختی متن تا چه حدی است و نحوه ی ارائه مطلب تا چه حد مشکل می باشد؟
کار خود را با تنظیم یادداشتهای خود بر اساس سازمان و طرح کتاب شروع کنید . یک نمودار بکشید تا به شما در سازماندهی مطلب کمک کند. اطلاعات مهم تر را در طرف راست و جزئیات را در طرف چپ بنویسید.
می توان بدین منظور از تکنیک درخت حافظه استفاده کرد که از نظر سازماندهی ذهن و تاثیر در یادگیری از کارائی فوق العاده ای برخوردار است. برای این کار باید عنوان فصل را بعنوان ریشه درخت در داخل یک مربع ، یا هر شکل هندسی مطلوب دیگر قرار دارد و سپس نکات اصلی و فرعی را روی شاخه های اصلی و فرعی نوشت. در این تکنیک از هر دو نیمکره مغز به نحو مطلوبی استفاده می شود. نمونه هایی از یادداشت برداری و درخت حافظه در قسمت ضمائم جزوه آورده شده است.
بررسی کلی فصل مورد نظر
خیلی سریع تمام فصل را به طور اجمالی بررسی کنید ، خیلی سریعتر از سرعت معمولی مطالعه خود. در این مرحله هدف شما این است که موارد مهم و نحوه ی ارائه آنها را تشخیص دهید ، نه اینکه آنها را بخوانید . تمام تیترهای درشت را بررسی کنید ، هر کدام از این تیترها را به صورت یک سئوال در بیاورید تا بعداً به آن پاسخ دهید.
مطالب زیر هر سر فصل ، عناوین فرعی و همچنین ایده ها و نکات اصلی و مهم را بررسی کنید.
به رسانه های بصری مانند نقشه ها ، نمودارها ، منحنی ها ، جداول و عکس ها نگاه کنید. این امر به شما کمک می کند تا نکات و ایده ها را سریع تر درک نمایید. سپس خلاصه یا فهرست سئوالات آخر فصل را بخوانید.
در این مرحله باید در یادداشتهای خود خور عنوان فصل ، عناوین فرعی و نکات اصلی را داشته باشید. تا این جای کار شما اطلاعات زیادی در مورد مطلب بدست آورده اید.
بفهمید ، از حفظ نکنید
حالا زمان آن رسیده که فصل را با حداکثر سرعتی که بتوانید نکات و مفهومات را بفهمید ، مطالعه کنید.
پس از هر صفحه یا هر ایده اصلی ، به یادداشتهای خود مراجعه کرده و جزئیات کمکی را به آنها اضافه کنید. بیشتر از یک صفحه بدون اینکه چیزی بنویسید و ثبت کنید ، نخوانید. این یک اصل مهم در درک و به خاطر سپردن مطالب کتابهای درسی است. بطور مداوم با خلاصه کردن متن در یادداشتهای خود به زبان خودتان ، نسبت به مطلب واکنش نشان دهید. با این روش به زودی خواهید دید که کسل کننده ترین کتاب ها جالب خواهند شد.
عادت خط کشیدن زیر نکات به ظاهر مهم را کاهش دهید. از ماژیک و یا وسایل مشابه جهت علامت گذاری و خط کشی استفاده نکنید. این امر ، یادگیری را به تعویق می اندازد: با این روش شما به جای فهمیدن مطلب ، صرفاً آنرا رنگ آمیزی می کنید. اثر ماژیک و نظایر آن دائمی است ، آیا هرگز سعی کرده اید آنرا پاک کنید؟
خط کشی و علامت گذاری به تمامی مطلب وزن و اهمیت یکسانی می بخشد. تمرکز حواس را به هم می زند. آیا تا بحال سعی کرده اید کتاب کهنه ای را که با ماژیک خط کشی و رنگ شده بخوانید؟
به جای این کار از یک مواد استفاده کرده و ایده های مهم را علامت گذاری کنید. هر وقت مطلبی در نظرتان مهم جلوه کرد یک علامت تیک «ü» در حاشیه صفحه در طرفی که آن نکته قرار دارد بگذرید. با این کار ، نکته مهم مشخص شده و اثر علامت دائمی نخواهد بود. بعداً یعنی در زمان مرور مطالب می توانید قسمتهای علامت زده را ارزیابی مجدد کرده و آنها را در جای خود باقی گذاشته ، پاک کرده و یا یک تیک دیگری برای تاکید بگذارید. «üü». این سیستم یکی از با ارزش ترین ابزاری است که می توانید بکار برید چون نه تنها قابل انعطاف است ، بلکه کاملاً کم خرج می باشد. خواندن را فصل به فصل ادامه دهید و آنچه مهم است را با علامت تیک مشخص کنید و به یادداشتهای خود اضافه نمایید تا اینکه مطلب تمام شود.