دانلود تحقیق اقتصاد خرد

مقدمه :

کتاب آنجلو آنجلو پولوس را که شادروان امیر حسین جهانکلو استادش اقتصاد توسعه، تحت عنوان ((جهان سوم در برابر کشورهای غنی)) (1) ترجمه کرده بود و دوباره پیش روی می آورم. خواندن نخستین بار این کتاب و کتابهای دیگر، در سال 1353، چند ماهی پس از انتشار این دو کتاب بر دانش و تجربه امروزی متکی نبود. از یک سو، هنوز از آغاز راه دانش اقتصاد و جهان مشمول C2 (glo bal(economics فاصله زیادی نگرفته بودیم؛ و از سوی دیگر، دانش اقتصاد و توسعه به آزمون نظرها کشف نظرهای تازه و تحلیل گردآمده های واقیعت های جهان در حال توسعه نرسیده بود. باری، در واقع خیلی چیزها بسیار فام تر از آن بودند که ادعای بینش و یافته های نسبتاً کامل را توجیه کنند با این وصف، چنین اعاهایی، درست یا نادرست،‌ امام پر شور و محکم،‌ ارائه می شدند.

دو جنبه مهم در اقتصاد بین الملل

نوسان های اقتصادی در جهان صنعتی پیشرفته،‌صرف نظر از آن که بروز و بازگشت آن را با کدام نظریه بحران توضیح دهیم، دارای جنبه های عینی و مشخص اند. یکی از این جنبه ها کاهش جدی تقاضا برای کالاهایی است که کشورهای کم توسعه به آن شدیداً وابسته اند. نمونه های مشخص آن کاهش تقاضا برای نفت، مس، قلع، سرب،‌قهوه، کاکائو، موز و کالاهای دیگر است بی تردید درجه انعطاف پذیری (یا به اصطلاح اقتصادی ضریب کشش پذیری تقاضا) برای این کالا متفاوت است. برخی از آن ها خیلی تند و با نوسان های زیاد قیمتشان بالا و پائین می رود، برخی کمتر. تا قبل از افت سال 19981997 دربهای جهانی نفت بهای این ضروری ترین کالا برای جهان صنعتی ثابت تر از آن چه هست پیش بینی می شد. کاهش تقاضا در کشورهای توسعه یافته و به دنبال آن یا همراه با آن در کشورهای کم توسعه برای صادرات اصلی کشورهای کم توسعه دلایل چندی دارد :

یکی از آنها فروکش اقتصادی (سقوط و سراشیبی سطح فعالیت ها) و دیگری بحران (پایین ترین مرحله سقوط که مدتی دوام می آورد) است که خود می تواند بیانگر جنبه ای از نوسان های ادواری ذاتی نظام سرمایه داری یا ناشی از اشتباه های سیاستگذاری اقتصادی یا وارد آمدن ضربه های خارجی بر اقتصاد آنها باشد.

دلیل دیگر، جایگزین کردن مصرف یک کالای متعلق به کشور کم توسعه با یک کالای دیگر متعلق به کشورهای صنعتی یا کشورهای تازه صنعتی است. این جایگزینی می تواند یا به خاطر شرایط فن شناسی جدید، یا به خاطر محدودیت های طبیعی و اقتصادی یا به خاطر ارزانی نسبی کالای دوم باشد. اما به هر حال در این جایگزینی دو انگیزه مهم است. هزینه ای و تولیدی. مثلاً جایگزینی در مورد نفت ایران یا به دلیل کاهش هزینه تولید انرژی جایگزین پدید می آید یا به دلیل استفاده از ماده ای که تولید تازه تر یا متنوع تری را به جای فرآورده های قدیمی پتروشیمی میسر می سازد به هر حال هر دو انگیزه در انگیزه های اصلی تر،‌ یعنی تبلور می یابد.

دلیل بعدی سلیقه و تبلیغات و ممنوعیت های سیاسی یا بازی های گمرکی و ناگمرکی است که یا به انگیزه دستیابی به منافع مستقیم اقتصادی یا به خاطر مداخله ای دولت های سرمایه داری صورت می گیرد فرآیند تبلیغات یا آگاهی رسانی درست یا نادرست بر میزان مصرف مؤثر می افتد.

تأثیر جایگزینی می باید هم با مقدار تغییر در قیمت و هم با مقدار تغییر در تقاضا سنجیده شود. برخی اوقات نه کاهش قیمت، بل افزایش قیمت مسئله ساز می شود. مثلاً اگر در خود جوامع غربی قیمت مشروب یا سیگار بالا برود اما تقاضا چندان پایین نیاید، در این صورت حاصل ضذب قیمت در مقدار تقاضا، یعنی درآمد فروش به نفع شرکت تولید کننده مشروب یا سیگار بالا می رود اما اکثر تقاضا خیلی پایین بیاید، راهی که برای شرکت ها باقی می ماند انتقال این کالا به خارج از کشور است. در مورد سیگار چنین وضعیتی تحقق یافته است در این صورت، این، بحران اقتصادی به اضافه بحران بیماری زایی و خطر مرگ است که به خارج انتقال می یابد.

تغییر در روند سلیقه و گرایش مصرفی موضوع دیگری است. در ایالات متحده آمریکا مردم برای خرید اتومبیل ژاپنی و کره ای رغبت زیادی نشان می دهند. البته جهان بسیار صنعتی و متحول در مواردی به این نتیجه رسیده است که انتقال بار تولید شماری از کالاهای مصرفی اش به کشورهای برگزیده مستعد (تازه صنعتی شده ها) چند خاصیت مهم دارد :

کاهش هزینه تولید و ارزان کردن هزینه زندگی برای مردم کشورهای صنعتی.

کاهش هزینه های احتمالی زیست محیطی.

ایجاد بازار متقابل در کشورهای برگزیده، که احتمالاً پر جمعیت هم هستند و می توانند فعالیت صادرات مجدد خرید از غرب و فروش به کم توسعه ها، در مراحل مختلف فرآیند تولید را نیز بر عهده بگیرند.

2 مروری بر روند سرمایه گذرای خارجی در جهان

سرمایه گذاری خارجی انتقال مالی (پول و اعتبار و اوراق بهادار) یا کالایی (مواد اولیه، کالای سرمایه ای، کالای مصرفی) یا فن شناختی (در چاترچوب تجهیزات،‌نیروی کار و موز کار) از یک کشور صادر کننده (موسوم به کشور ((صادر کننده سرمایه))) به یک کشور دریافت کننده (موسوم بر کشور ((میزبان))) به منظور استفاده در تأسیس واحدهای اقتصادی و ازای مشارکت مستقیم یا مستقیم در عواید آن است سرمایه گذاری خارجی با تجارت خارجی تفاوت دراد  وتفاوت آن به نحوه ای استفاده از مورد انتقال یافته در اداره واحد اقتصادی است سرمایه گذاری خارجی با نقل و انتقال سرمایه ممکن است به صورت سرمایه گذاری در احداث واحد اقتصادی درآید یا خیر. اگر این دو یکی نبودند، نقل و انتقال سمایه به طور صرف مربوط به دریافتی های بانکی و دولتی برای چیران کسری تراز پرداخت اه یا انتقال مازاد آن به خارج می شود.

پس امر مهم در سرمایه گذاری خارجی تبدیل آن به واحد اقتصادی است.

وام های خارجی ممکن است در چارچوب سرمایه گذاری خارجی صورت بگیرند یا خیر. در حالت اخیر این وام ها در اختیار دولت ها یا بانکها هستند که برای فعالیت عمرانی، جبران کسری تر از پرداخت ها، خریدهای خارجی و جزء آن به کار می رود.

سرمایه گذاری خارجی ممکن است به صورت سرمایه گذاری مستقیم خارجی یا به صورت خرید اوراق بهادار باشد. در حالت اول سرمایه گذاری خارجی به طور عمده وارد سیستم مدیریتی تولید کالا و خدمات و بهره برداری از بنگاه می شود. اما در حالت دوم سرمایه گذار سهام بنگاهی وامی خرد و مانند هر سهام دار عادی در انتخابات هیأت مدیره شرکت می کند و در چارچوب تصمیمات شرکت قرار می گیرد.

برنامه ریزی و ارزیابی چند برنامه در ایران

1 مدخل : برنامه ریزی هم در اقتصادهای موسوم به سوسیالیستی و هم در اقتصادهای

ارشادی، همواره به عنوان ابزاری مفید در نظر گرفته شده است. اما فاید مند بودن عملی این ابزار بستگی به شرایط متنوعی دارد که می توان آنها را در چند گروه به صورت زیر طبقه بندی کرد :

در اقتصادهای با برنامه ریزی متمرکز،‌بستگی به عملکرد بروکراسی حاکم و نحوه ای انتخاب های استراتژیک آن را دارد و بازار و بخش خصوصی را هم مهار و هم هدایت می کند، بستگی به برآیند نیروهای اجتماعی ‌اقتصادی و مقاومت یا همسازی آنها با هدف ها و تحولات پدید آمده با برنامه را دارد.

در هر حال این فرد برنامه (به هر قیمت و ره بها و به هر گونه و هر تأثیرگذرای) نیست که مفید بودند آن را به دست می دهد. موفقیت برنامه بستگی به ساز کارهای عملی و تحد کساهای پدید آمده از سوی آن برنامه دارد.

شرایط دیگر برای مفید بودن برنامه، واقع گرایی برنامه ریزی به معنای درک محتوای تیمی که برایش برنامه ریزی می شود و تیم برنامه از یک سو و تطبیق میان امکانات موجود و قابل دستیابی با امکاناتی که برنامه برای رسیدن به هدف های خود در سر پرورانده است، از دیگر سوست.

2 کلیات اقتصادی سیاسی برنامه اول و دوم ایران

برنامه اول، در واقع، دستور کاری بود برای مرمت و بازسازی اعادی سازی اقتصاد و

جبران برخی از خسارت ها و عقب ماندگی ها و تأمین نیازمندی هایی چون آب و برق، عمران شهری و نیز اصطلاحاتی در فرآیند تولید صنعتی و کشاورزی. من این برنامه را،‌به هر حال با توجه به نهادهای مستقیم و فشارهای نامستقیم همزمان و بعدی، برنامه موفقی ارزیابی نمی کنم. درباره برنامه   دوم، خیلی کسان دیگر با من بر سر مدهای ناموفق بودن هم عقیده اند با این وصف، برنامه اول، در واقع برای شرایط پس از جنگ،‌با توجه به گروههای ذی نفوذ اقتصادی تدوین می شد. گروهی که تکنوکراسی و بخشی از مجلس را از حیث سیاسی و بخش مهمی از نمایندگی کارفرمایی صنعتی و ساختمان سازی شهری و سرمایه های فعال تر را از حیث اقتصادی، در اختیاز داشت ذی نفع نفوذ بودن را درهم می آمیخت.

طبیعی بود که به رغن سیاست پنهان پروستریکا آرمی، گلانسوست خیر)) و به رغم ایجاد فضای سیاسی و اجتماعی با وزش کاملاً ملایم ((هوای تازه)) باز هم برای ایران پس از شروع جنگ و پس از خرداد 1360، شرایط ناگزیر پدید آمده فرصتی بود برای جا به جا شدن و برای کارکردهای هشیارانه تر و ارادی تر از سوی لایه هایی از جامعه از جمله روشنفکران،‌کارشناسان مستقل و ((سیاسی ها)) با این وصف چشمان تیز بین اقتصاددانان و جامعه شناسان و سیاست شناسان آگاه و مستقل،‌نشانه هایی از آسیب رسانی و ایجاد نارضایتی در لایه های متوسط و پائین تر از متوسط را در اوج دوره

13731370 تشخیص می داد.

در برنامه دوم که آغاز آن زیر فشار و با خواست عمدی مجلس، یک سال به تعویق افتاد، هم،‌ آثار اختلاف میان فعال تر در صحنه تولیدی و تند رشدتر، رقابت شدیدی را آغاز کرده بود، بروز نمود فرآیند محدودیت و نارسایی به صورت گرانی و بیکاری، رشدی سریع تر از آثار رشد زا و رونق زای اقتصادی آغاز کرد دیگر، به چشمان سلح اقتصاددانان نیازی نبود تا مشکلات دریافته شوند.

3 ارزیابی کارنامه اقتصادی 10 ساله ایران : 13781368

جنگ ایران و عراق در مرداد ماه سال 1367 پس از 94 ماه پایان یافت و کشته های زیاد و خسارتهای اقتصادی سنگین و شمار زیادی معلول جسمی و روحی به جای گذاشت. میزان خسارت ها را به قیمت سال پایه 1369 در حدود 1000 میلیارد دلار هم برآورد می کنند (برآورد 200 میلیارد دلاری هم داریم) صدها هزار تن در این جنگ کشته شدند و صدها هزار معلول و آسیب دیده روی دست خانواده ها و جامعه ماندند.

پس از سال 1368 و با آغاز دوره ای ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی فضای اقتصاد جامعه دگرگون شد یکی به دلیل ایجاد ((فضای پس از جنگ)) دیگری به دلیل برنامه های ((بازسازی)) و یکی هم به خاطر اتخاذ ((سیاست تعدیل ساختاری)) دوره 10 ساله 1368 تا 1376 و بالاخره از مرداد ماه 1376 تا آستانه انتخابات مجلس ششم در میانه سال 1378.