دانلود مقاله بررسی طرح هادی

چکیده:

این پایان نامه با عنوان بررسی و مقایسه طرح های هادی سال 1374 و 1385 در روستای چاه ملک می باشد. هدف از این بررسی و مقایسه رسیدن به یک جمع بندی در مورد وضعیت روستای چاه ملک در سال 1374 و 1385 است.

تأکید، بیشتر بر روی وضعیت اشتغال، جمعیت و کاربری مسکونی است.

در این تحقیق سعی شده از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شود و با کمک گرفتن از آمارها و اطلاعات دو طرح هادی روستا به نتیجه ای کاربری که بتوان در طرح ها و برنامه ریزی های آینده از آنها استفاده کرد دست یافت.

نتایج به دست آمده نشان از کاهش جمعیت، نرخ رشد منفی، تغییر وضعیت اشتغال به سمت صنعتی شدن و افزایش سرانه مسکونی در این روستاست.

               (جمعیت) population                                              Key word:  

               (اشتغال) business                                                      (چاه ملک) chahmalek

               (کاربری مسکونی)                                                                                        (طرح هادی)

مقدمه:

گرچه تمام سطح کره زمین عرصه زیست انسان به شمار می آید اما مهمترین پهنه های اقتصادی در خشکیها قرار دارد و دریاها در خصوص فعالیت های زیستی- معیشتی گروه های انسانی بیشتر به صورتی حاشیه ای مطرح است.

غریزه اجتماعی زیستن با توجه به سطح فرهنگ و برخورداری از دانش فنی در نقاط مختلف جهان به صورتهای گوناگون تجلی می یابد.[1]

روستا یکی از مهمترین عرصه های زیستی است که میلیاردها انسان را در خود جای داده است بنابراین مطالعه و تحقیق در مورد روستاها امری لازم و ضروری است. ما در این تحقیق هر چند به صورت خلاتصه به این عناوین پرداخته ایم. فصل اول را به طرح تحقیق و بیان مسئله، ضرورت، روش و پیشینۀ تحقیق، فرضیات و تعاریف عملیاتی اختصاص دادیم. در فصل دوم ویژگی های عمومی شهرستان، مورد مطالعه قرار گرفته و فصل سوم به شناسایی منطقه مورد مطالعه(خور، نفوذ روستا) پرداخته است. در فصل چهارم ویژگی های عمومی روستای مورد مطالعه همراه با نقشه هایی که موقعیت و وضعیت جغرافیایی این روستا را نشان می دهد قرار دارد. فصل پنجم به عنوان مقاله پرداخته و فصل پایانی ششم، آزمون فرضیات، ارائه نتایج و پیشنهادات است.

امید است با توجه و توسعه هر چه بیشتر روستاها به خود کفایی و پیشرفت نزدیک و نزدیکتر شویم.

فصل اول:

طرح تحقیق

1-1- بیان مسئله:

1- آیا تعداد شاغلین بخش اول(کشاورزی) در روستای چاه ملک در دورۀ ده سالۀ 85- 74 به علت صنعتی شدن کاهش یافته است؟

2- آیا کنترل جمعیت و مهاجرت باعث رشد منفی روستای چاه ملک شده است؟

3- آیا تفاوتهای زیادی از نظر سرانۀ فضای مسکونی در روستای چاه ملک بین دو طرح هادی به علت کاهش تعداد جمعیت به چشم می خورد؟

2-1- ضرورت تحقیق:

تحقیق از نظر لغوی یعنی رسیدگی کردن و به کنه مطلبی پی بردن. تحقیق از نظر روش شناسی عبارت است از ماربرد روشهای علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سؤال[2]. در این تحقیق در نظر داریم تا با نقد و بررسی طرح های هادی روستای چاه ملک به مسائل و مشکلات پی برده و برای بهبود و رسیدن به شرایط آرمانی تلاش کنیم.

3-1- فرضیات:

- در روستای چاه ملک تعداد شاغلین بخش کشاورزی به علت صنعتی شدن کاهش چشمگیری داشته است.

- کنترل جمعیت و مهاجرت باعث رشد منفی روستای چاه ملک شده است.

- تفاوتهای زیادی از نظر سرانۀ فضای مسکونی در روستای چاه ملک بین دو طرح هادی به علت کاهش تعداد جمعیت به چشم می خورد.

4-1- روش تحقیق:

روش تحقیقی که از آن استفاده می کنیم روش توصیفی- تحلیلی است.

در این نوع تجزیه و تحلیل، پژوهشگر داده های جمع آوری شده و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی، خلاصه و طبقه بندی می کند.[3]

5-1- پیشینه تحقیق:

روستای مورد مطالعه از نظر کارهای تحقیقی و مطالعاتی بسیار ضعیف بوده و تقریباً هیچ گونه کار مکتوبی در مورد این روستا وجود ندارد. فقط می توان از دو طرح هادی نوشته شده به سال 1374 و 1385 اشاره نمود.

6-1- تعاریف عملیاتی:

تعریف عملیاتی به تعریفی گفته می شود که از طریق آن به یک مفهوم یا سازه با مشخص کردن عملیاتی که برای اندازه گیری آن لازم است. معنی داده می شود.[4]

طرح هادی روستا عبارت است از طرح تجدید حیات روستا به لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی به عبارت دیگر طرح هادی روستایی عبارت است از تجدید حیات دوبارۀ روستا به لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی.[5]

فصل دوم:

ویژگی های عمومی شهرستان مورد مطالعه

شهرستان نائین در حاشیه جنوبی کویر مرکزی ایران و در مشرق شهرستان اصفهان واقع شده است. و از نظر تقسیمات سیاسی تابع استان اصفهان می باشد، از سمت شمال به دشت کویر، از مشرق به شهرستان طبس و از جنوب به شهرستان اردکان و بافق و از غرب به بخش کوهپایه از شهرستان اصفهان محدود است و مرکز آن شهر نائین می باشد.

مساحت این شهرستان 35511 Km مربع است. علاوه بر شهر نائین، شهرهای انارک و خور نیز در این شهرستان واقع اند، این شهرستان دارای 3 بخش و 8 دهستان می باشد که مجموعاً دارای 962 آبادی است که اکثراً کم جمعیت است.

جدول شماره یک تعداد روستاها، مزارع مستقل و تابع و دیگر نقاط شهرستان را به تفکیک بخش و دهستان نشان می دهد.

در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1365 جمعیت این شهرستان حدود 52319 نفر بوده است. رشد جمعیت این شهرستان در فاصله سالهای 1355، 65 رقم 6/2 درصد یعنی 3/1 درصد کمتر از متوسط رشد کل کشور را نشان می دهد.

نتایج مقدماتی طرح آمارگیری جاری جمعیت در سال 70 جمعیت کل شهرستان نائین 58085 نفر مرد و زن اعلام کرده است که با توجه به جمعیت سال 65 نرخ رشد جمعیت سالهای 70- 65 برابر ½ درصد بوده است که نسبت به 65- 55 5/1 درصد کاهش نشان می دهد و این خود موئد مهاجر فرست بودن شهرستان است.

در سال 65 از کل جمعیت شهرستان 3/45 درصد در نقاط روستائی سکونت داشته اند، همچنین از کل خانوارهای شهرستان نائین بیش از 9/99 درصد در شهرها ساکن بوده اند و میانگین تعداد افراد خانوار معمولی 93/4 نفر به دست آمده است.

1-2-2 ساخت جنسی و سنی:

طبق نتایج سر شماری عمومی نفوس و مسکن سال 65 از 32519 نفر 25923 مرد و 26393 نفر زن در نتیجه نسبت جنسی برابر 98، این نسبت در بین گروههای سنی 0- 140 ساله(100) و بین 15 تا 64 ساله 7/97 و 65 ساله و بیشتر 31/92.

سرشماری سال 65 نفوس و مسکن 7/88 درصد از جمعیت در شهر یا آبادی خود اقامت داشته اند.

5/2 درصد از روستا به شهر

1/2 درصد از شهر به شهر

0/5 درصد از روستا به روستا

1/1 درصد از شهر به روستا

مهاجرانی که به این شهرستان وارد یا در محدوده این شهرستان جا به جه شده اند.

محل اقامت قبلی 8/12 درصد سایر استانها 3/11 شهرستانهای دیگر همین استان 1/60 شهر یا آبادی دیگر در همین شهرستان بوده است.

3-2 سواد:

سرشماری سال 65 از 42333 نفر بیشتر از 6 سال سن داشته اند که 9/67 درصد باسواد بوده اند که نسبت به سال 55 6/19 درصد رشد داشته است.

دارند. در سال 1370 در بین افراد 6 سال به بالا 8/76 بوده که نسبت به سال 65 (9/8 درصد افزایش)

1-3-2 آموزش:

مهر ماه سال 65، از جمعیت 24- 6 شهرستان نائین، 8/51 در حال تحصیل در نقاط شهری 0/58 و در نقاط روستائی این جمعیت به 8/46 درصد می رسد.

7/92 درصد از کودکان

2/63 نوجوانان

5/19 جوانان به تحصیل اشتغال دارند.

4-2 دین:

اکثریت قریب به اتفاق جمعیت شهرستان مسلمان می باشد. 65/99 درصد که از جمعیت شهری 55/99 درصد و از جمعیت روستائی 74/99 می باشد. دیگر مذاهب نیز شامل زردشتی 32٪ می باشد.

5-2 بهداشت و درمان در شهرستان نائین:

در مهر ماه سال 1365 به ازای 5232 نفر تنها یک پزشک قرار داشت در نقاط شهری 7 نفر پزشک و در نقاط روستایی 3 نفر پزشک قرار داشت.

6-2 وضع فعالیت:

2/44 درصد از جمعیت 10 و بیشتر ساکن در شهرستان شاغل(جویای کار) را تشکیل می دادند.

که در نقاط شهری 3/39 درصد و در نقاط روستائی 3/48.

افراد غیر شاغل در شهرستان 8/55، شهری 7/60 و روستائی 7/51.

6/22 درصد کشاورزان، دامداران، جنگلداران

7/49 کارگران مشاغل تولیدی و امور حمل و نقل

7/8 کارکنان علمی، فنی و تحصیلی.

در سال 70، 8/28 درصد کل جمعیت شاغل در نقاط شهری و روستائی که در نقاط شهری 0/32 و روستائی 2/26، 4/2 درصد نیز بیکار هستند. که در نقاط شهری 4/2 و روستائی نیز 4/2 درصد می باشد.

7-2 بررسی کشاورزی:

1/53 درصد روستائیان و 6/39 شاغلین روستاها کشاورزی می کنند. در سال 70 نسبت به سال 65 سطح زیر کشت 7/5 درصد کاهش دارد. تغییر الگوی کشت منطقه افزایش سطح زیر علوفه ای است که نیاز به آب بیشتری دارد.

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)

هر هکتار علوفه تقریباً 3/2 برابر گندم به آب نیاز دارد ولی درآمد بیشتری را نصیب کشاورزان می کند.

8-2 بررسی دامداری در شهرستان:

طبق بررسیها و آمارگیری انجام شده اخیراً میزان اشتغال به امر دامداری در این شهرستان به 3/2 درصد رسیده که نسبت به دوره قبلی 4/0 درصد کاهش نشان می دهد.

9-2 زمین شناسی و توپوگرافی منطقه:

از نظر زمین شناسی این شهرستان جزء مناطق نیمه بیابانی و پست کشور محسوب شده و اغلب جنس زمین های آب را آهکی تشکیل می دهد بلندیها بیشتر کم ارتفاع می باشد و به علت جنس زمین و بارندگی کم از پوشش گیاهی نامناسبی برخوردار است. هر چه از مرکز شهرستان به طرف مشرق حرکت می کنیم از ارتفاع کاسته شده است و به مناطق بیابانی و کویر مرکزی نردیکتر می شویم به طور کل این شهرستان و منطقه مورد مطالعه از توپوگرافی ملایمی برخوردار است و به غیر از شهرهای هم چون نائین، انارک، تودشک که در ارتفاع نسبی قرار دارند سایر مناطق از ارتفاع خاصی برخوردار نیستند.

10-2 بررسی منابع آب شهرستان:

با توجه به اقلیم شهرستان نائین که دارای آب و هوای گرم و خشک می باشد میانگین بارندگی سالانه در این شهرستان 82 میلیمتر می باشد و بیشترین بارندگی در طول دوره 17 ساله آمارگیری موجود به شهر نائین با 96/99 میلیمتر بوده است. آب باران به علت قعر پوشش گیاهی در اغلب مناطق به صورت رواناب جاری می شود که به صورت سیل بند آن را مهار می کنند و برای تغذیه آبهای زیر زمینی از آن استفاده می شود همچنین آب انبارهائی که آب باران را در خود نگهداری می کند نیز در طول جاده اصلی نائین خور طبس مشاهده می گردد.

اما بیشترین بهره برداری از آب به صورت چاههای نیمه عمیق و عمیق می باشد که در گذشته و تا چندی پیش از آب قنات نیز برای مصارف کشاورزی استفاده می شد.

هم اکنون به علت کاهش آب این قناتها کمتر شاهد استفاده از آن می باشیم.

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)

فصل سوم:

شناسایی منطقه مورد مطالعه(حوزه نفوذ روستا)

3- شناسایی منطقه(حوزه نفوذ)

1-3- تعیین حوزه نفوذ روستا با توجه به موقعیت جغرافیایی رههای ارتباطی و نحوه استفاده از خدمات:

حوزه نفوذ بنابر تعریف فضایی است که ارتباطات متقابل میان منطقه و روستاهای مرکزی(مورد مطالعه) در قالب آن انجام می پذیرد. به عبارت دیگر حوزه نفوذ هر مجتمع زیستی عبارت است از مراکز سکونتی که در اطراف آن مجتمع زیستی قرار دارند و ساکنین این نقاط برای انجام بعضی امور جاری یا روزمره خود به آن مراکز مراجعه می نمایند. در این مرحله با استفاده از روش آنالیز جریان ها و سفرهای روزانه جهت تراکم جریان های بین مراکز خدمات و مناطق اقماری در سطح دهستان مورد شناسایی قرار گرفتند. در بررسی حوزه های نفوذ مراکز خدماتی در سطح دهستان بیابانک سه مسئله اساسی به گونه ای مشخص به چشم می خورد:

1. حوزه نفوذ مراکز خدماتی موجود در سطح دهستان به دلیل کم جمعیت بودن سکونت گاهها و فواصل زیاد آنها از یکدیگر وسیع و گسترده نمی باشد.

2. در سطح حوزه های خدماتی دهستان جریانات مربوط به بازار کار، تجارت و مسائل درمانی و آموزشی ضعیف است.

3. به دلیل دوری هر یک از این مراکز خدماتی از یکدیگر حوزه های نفوذ عملاً محدود و فاقد فعالیت و رفت و آمد روزانه حتی در ابعاد متوسط است.

با توجه به الگوی استقرار، پراکنش و ساختار فضائی نقاط جمعیتی دهستان بیابانک می توان دو حوزه نفوذ خدماتی در سطح دهستان تشخیص داد. این حوزه ها عبارتند از:

1- حوزه نفوذ روستای فرخی(مرکز دهستان)

روستاهای حوزه نفوذ مستقیم این روستا عبارتند از: روستاهای ابراهیم آباد، جعفرآباد، نصرآباد، میان آباد، روستاهای چاه ملک، قادرآباد و آبادان صرفاً جهت امور اداری (دهداری) به این روستا مراجعه می کنند.

2- حوزه نفوذ روستای چاه ملک

روستاهای حوزه نفوذ مستقیم این روستا عبارتند از: قادرآباد و آبادان. با توجه به این که حوزه نفوذ مستقیم روستای فرخی در طرح هادی این روستا بررسی شده است. در این جا به بررسی حوزه نفوذ روستای چاه ملک می پردازیم.

روستای چاه ملک در دهستان بیابانک از توابع خور و بیابانک واقع شده است. این روستا از نظر جمعیتی پس از روستای فرخی دهستان بزرگترین روستای دهستان است و تا مرکز بخش حدود چهل کیلومتر فاصله دارد.

این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی که دارد تبدیل به مرکز خدمات رسانی بین جاده ای شده، ضمن آن که تعدادی روستای کم جمعیت از خدمات مستقر در این روستا استفاده می کنند. این روستاها عبارتند از: قادرآباد، آبادان و نودشت.

2-3- تحولات جمعیتی در حوزه نفوذ روستا:

1-2-3- حجم و رشد جمعیت:

در نخستین سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمعیت ساکن در کل حوزه نفوذ 192 نفر بوده که دوندی کاهشی در طی 49 سال(1384- 1335) به 124 نفر رسیده است، در طی این مدت جمعیت روستای قادرآباد تقریباً نیم برابر افزایش داشته است و از 67 نفر در سال 1335 به 97 نفر در سال 1384 افزایش یافته است.

روستای نودشت در طی سال های 84- 1335 با روند شدید کاهشی مواجه بوده به طوری که خالی از سکنه شده این روستا در سال 1335، 43 نفر جمعیت داشته و تا سال 1345 نیز به روند افزایش جمعیت در این روستا ادامه داشته است، به طوری که در این سال به 98 نفر رسیده است ولی پس از آن دیگر سیر نزولی داشته تا این که در سال 1384 جمعیتش به 2 نفر رسیده است.

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)