مورفین
در سال 1804 م. اولین الکالوئید تریاک – که شناخته شد – مورفین(morphine) نامگذاری کردند که از کلمه مورفئوس (Morpheuse)خدای رویای یونان باستان مشتق شده بود . از سال 1850م. که سرنگهای تزریقی زیر جلدی به بازار آمد ، استفاده از آن گسترش بیشتری پیدا کرد.مورفین از تریاک استخراج میشود و یا مستقیما از ساقه خشخاش بدست می آید و به صورت پودری کریستالی به رنگ قهوه ای روشن و یا سفید می باشد.مورفین به اشکال قرص، کپسول، پودر یا محلول عرضه می شود و از طریق خوراکی، کشیدن از راه مجاری تنفسی و تزریق زیر پوستی و داخل سیاهرگی مورد استفاده قرار می گیرد.شروع مصرف ‹‹ مورفین ›› را متخصصان به ‹‹ ماه عسل ›› تعبیر می کنند. زیرا‹‹ مورفین›› تماماحساسها را تغییر می دهد، و به تجربه های ادارکی، خلقی و حسی و اساساً ارتباطات شخص با دنیای خارج، ظاهر دلنشینی می بخشد. این لذت در ابتدا در مورد احساسات داخلی نامشخص، بسیار شدید است.کارکرد ذهنی در سطوح بالا مانند قدرت استدلال نه تنها دچار اشکال نمی گردد، بلکه عملکرد آن با شور و هیجان زیاد توأم است. البته پس از مدتی مصرف، عادت پدیدار می گردد و شخص به ناچار مقدار مصرفی خود را افزایش می دهد.اضطراب که خود جزئی از درد و رنج وابسته به کمبود احتمالی در اعتیاد است، سبب می شود که شخص علاوه بر افزایش مقدار مصرفی خود، فواصل مصرف را کاهشداده و به این شکل از بروز علائم کمبود و اضطراب احتمالی جلوگیری نماید.البته افرادی هستند که مصرف روزانه خود را بدون افزایش قابلملاحظه ادامه می دهند،و زندگیخود را براساس ریتم سرنگها قرارداده و به کاروزندگیمعمولی خود مشغولمی باشند. اما افراد دیگر قادر به تداوم کار وفعالیت نبوده و دائماً درپی بالا بردن مقدار مصرفی و پر کردن سرنگ های بعدی هستند.اختلاف مورد اشاره مربوط به سازمان روانی – شخصیتی فرد و قدرت او در کنترل تمایلات و ارضا آن است. اما در اکثر موارد، اعتیاد به مشتقات ‹‹ تریاک ›› به طور عام و به ‹‹ مورفین ›› به طور خاص، موجب زوال سریع فیزیکی ، روانی و اجتماعی می گردد، و افرادی که قدرت ذهنی خود را حفظ کرده اند، رنج فراوان می کشند. زیرا دیگر از ماه عسل خبری نیست، بلکه فقط لحظات پر اضطراب و سختی وجود دارد که شخص به پرکردن سرنگ فردای خود می اندیشد.مرفین به صورت امروزی برای از بین بردن درد از قرن 19 م. سابقه دارد و از حیث طبقه بندی فارماکولوژی، تضعیف کننده سیستم مرکزی اعصاب می باشد.
فرآیند درمان در مرکز تخصصی نوین
(Primary Consultation) الف: مشاوره اولیه
ابتدا از کلیه بیماران مشاوره اولیه تخصصی به عمل آمده و پس از بررسی وضعیت جسمی و روانپزشکی فرد ، بهترین روش درمانی و یا سم زدائی جهت بیماران اتخاذ می گردد لازم به ذکر است با توجه به وضعیت بیماران جهت درمان آزمایشات لازم و گاهی مشاوره های تخصصی به عمل می آید.
(Detoxification)ب: سم زدائی
اولین مرحله درمان اعتیاد سم زدائی یا درمان علائم ناشی از قطع داروهای مخدر (سندروم محرومیت) یا درمان علائم فیزیکی قطع داروهای مخدر بوده که پس از آن جهت بیماران داروی ضد مخدر نالترکسون آغاز می گردد.لازم به ذکر است روشهای گوناگون جهت سم زدائی بیماران وجود دارد.
(MMT/BMT) ج : درمانهای نگهدارنده با داروهای آگونیست
جهت برخی از بیماران که انجام سم زدائی بعللی امکان پذیر نمی باشد به صورت مستمر تحت درمان با داروهای آگونیست مواد مخدر به عنوان مثال متادون و یا بوپرنورفین قرار می گیرد.
(Rehabilitation and Relapse Prevention) د : مرحله بازتوانی و پیشگیری از عود
مرحله بازتوانی و پیشگیری از عود شامل برنامه های گدوه درمانی ، روان درمانی فردی و خانواده درمانی و ... بوده که حداقل 6 ماه به طول می انجامد . لازم به ذکر است مصرف داروی نالترکسون تا یک سال ادامه یافته و در طی هر 3 ماه آنزیم های کبدی بیماران کنترل گردیده و هر ماه نیز جهت بیماران تست مرفین به عمل می آید . این مرحله مهمترین مرحله درمان اعتیاد است.