آشنایی با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب قانون، تنها مرجع رسمی کشور است که عهده دار وظیفه تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی (رسمی) میباشد.
تدوین استاندارد در رشته های مختلف توسط کمیسیون های فنی مرکب از کارشناسان مؤسسه، صاحبنظران مراکز و مؤسسات علمی، پژوهشی، تولیدی واقتصادی آگاه ومرتبط با موضوع صورت میگیرد. سعی بر این است که استانداردهای ملی، در جهت مطلوبیت ها و مصالح ملی وبا توجه به شرایط تولیدی، فنی و فن آوری حاصل از مشارکت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: تولیدکنندگان ،مصرف کنندگان، بازرگانان، مراکز علمی و تخصصی و نهادها و سازمانهای دولتی باشد.پیش نویس استانداردهای ملی جهت نظرخواهی برای مراجع ذینفع واعضای کمیسیون های فنی مربوط ارسال میشود و پس از دریافت نظرات وپیشنهادها در کمیته ملی مرتبط با آن رشته طرح ودر صورت تصویب به عنوان استاندارد ملی (رسمی) چاپ و منتشر می شود.
پیش نویس استانداردهایی که توسط مؤسسات و سازمانهای علاقمند و ذیصلاح و با رعایت ضوابط تعیین شده تهیه می شود نیز پس از طرح و بررسی در کمیته ملی مربوط و در صورت تصویب، به عنوان استاندارد ملی چاپ ومنتشرمی گردد. بدین ترتیب استانداردهایی ملی تلقی می شود که بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملی شماره ((5)) تدوین و در کمیته ملی مربوط که توسط مؤسسه تشکیل میگردد به تصویب رسیده باشد.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضای اصلی سازمان بین المللی استاندارد میباشد که در تدوین استانداردهای ملی ضمن توجه به شرایط کلی ونیازمندیهای خاص کشور، از آخرین پیشرفتهای علمی، فنی و صنعتی جهان و استانداردهای بین المللی استفاده می نماید.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می تواند با رعایت موازین پیش بینی شده در قانون به منظور حمایت از مصرف کنندگان، حفظ سلامت و ایمنی فردی وعمومی، حصول اطمینان از کیفیت محصولات و ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی، اجرای بعضی از استانداردها را با تصویب شورای عالی استاندارد اجباری نماید. مؤسسه می تواند به منظور حفظ بازارهای بین المللی برای محصولات کشور، اجرای استاندارد کالاهای صادراتی و درجه بندی آنرا اجباری نماید.
همچنین بمنظور اطمینان بخشیدن به استفاده کنندگان از خدمات سازمانها و مؤسسات فعال در زمینه مشاوره، آموزش، بازرسی، ممیزی و گواهی کنندکان سیستم های مدیریت کیفیت ومدیریت زیست محیطی، آزمایشگاهها و کالیبره کنندگان وسایل سنجش، مؤسسه استاندارد اینگونه سازمانها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأیید صلاحیت ایران مورد ارزیابی قرار داده و در صورت احراز شرایط لازم، گواهینامه تأیید صلاحیت به آنها اعطا نموده و بر عملکرد آنها نظارت می نماید. ترویج سیستم بین المللی یکاها ، کالیبراسیون وسایل سنجش تعیین عیار فلزات گرانبها و انجام تحقیقات کاربردی برای ارتقای سطح استانداردهای ملی از دیگر وظایف این مؤسسه می باشد.
پیشگفتار
استاندارد قوطی فلزی جهت بسته بندی مواد غذایی (روش آزمون) نخستین بار در سال 1361 تهیه شد این استاندارد براساس پیشنهادهای رسیده و بررسی و تأئید کمیسیون‌های مربوط برای اولین بار مورد تجدیدنظرقرارگرفت و در پانزددهمین جلسه‌کمیته‌ملی‌استاندارد بسته بندی مورخ 07/02/82 تصویب شد. اینک این استاندارد به‌استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه سال 1371 بعنوان استاندارد ملی ایران
منتشر میشود.
برای‌حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی‌وجهانی در زمینه صنایع علوم و خدمات ،استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استاندارد ارائه شود در تجدید نظر بعدی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین تجدید نظر آنها استفاده کرد.
در تهیه و تجدیدنظر این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه، در حد امکان بین این استاندارد و استانداردهای بین المللی و استاندارد ملی کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود.
منابع و مآخذی که برای تهیه این استاندارد به کار رفته است به شرح زیر است :
1- استاندارد ملی ایران 2327 سال 1361 قوطی فلزی جهت بسته بندی مواد غذایی و غیر غذایی- روش های آزمون
2- ISO 9011: 1997 Light gauge metal containers - Definitions and determination of dimensions and capacity part1: open - top cans.
3- ISO 9012: 1997 Light gauge metal containers - Definitions and determination and capacity part 2: General Use Container.
4-ISO 1361: 1997 Light gauge metal containers - Round open top cans- internal diameters.
5-ISO 10653: 1993 Light gauge metal containers- Round open top cans internal diameters.
6- ِAs 2400/1: 1995 Packaging- Part 1: Glossary of Packaging terms.
7- FDA Bacterilogical Analytical Manual 8th Edition: 1995
8- Turner, T. A, Canmaking the technology of Metal Protection and Decoration, Crown Crock & Seal wantage UK; 1998.
9- Recommendation SEFEL N1 for < Non Easy open> steel Ends Euroseam, SEFEL first and second part, European Secretariate of manufactures of light metal packaging: 1999
10- leareusse, Jean/ E- Brown, Bruce, Food Caning Technology: 1997.
11- International tin research institute, No 622, J. T. R. I publicated.
12- Metal and glass containers, courtesy American can company.
13- Quality Assurance Gauges, technical manual number 10, metal Box Limited: 1978
14- Double seam manual, metal box open top Group, the metal box company limited: 1973
قوطی های فلزی- بسته بندی مواد غذایی و غیر غذایی
(روش های آزمون)
(تجدید نظر)
1هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش های آزمون قوطی فلزی جهت بسته بندی مواد غذایی و غیر غذایی می باشد.
2دامنه کاربرد
این استاندارد برای انواع قوطی های فلزی جهت بسته بندی مواد غذایی با گنجایش حداکثر تا 20 لیتر که به روش دوخت مضاعف دربندی می شوند، کاربرد دارد.
یادآوری- از این استاندارد می توان برای انواع قوطی فلزی جهت بسته بندی غیر غذایی نیز استفاده کرد مشروط به آنکه با ویژگی های کاربردی استاندارد تخصصی نوع بسته بندی مزبور مغایرت نداشته باشد.
3مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها إرجاع داده شده است.بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب میشود. در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و/ یا تجدیدنظر، اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی این مدرک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد، امکان کاربرد آخرین اصلاحیه‌ها و تجدیدنظرهای بعدی مدارک الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و / یا تجدیدنظر، آخرین چاپ و / یا تجدیدنظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده موردنظر است.
استفاده از مراجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامی است :
استاندارد ملی ایران 1881: سال 1381 ظروف فلزی غیرقابل نفوذ جهت نگهداری مواد غذایی (ویژگیها)
استاندارد ملی ایران 2234: سال 1357 قوطی‌های فلزی غیر قابل نفوذ برای مواد غذایی و نوشابه ها- ویژگی ها
استاندارد ملی ایران 2368: سال 1363 ویژگی های حلب و آهن سیاه سرد نورد شده
4اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد اصطلاحات و / یا واژه‌ها با تعاریف زیر به کار می‌رود:
4-1بهر[1]
تعداد مشخصی از محصول با ابعاد یکسان و مشابه از یک مبدأ و تولید شده در یک زمان، که برای بازرسی و آزمون ارائه شده است .
4-2پروژکتور دوخت[2]
نوعی وسیله نوری است که تصویر برش عرضی دوخت مضاعف را به صورت بزرگ شده بر روی صفحه نمایش نشان می دهد و از آن برای بررسی دوخت مضاعف و اندازه‌گیری ابعاد استفاده میشود .
4-3پروفیل دوخت [3]
قطعه‌ای ثابت (غیر متحرک) شیاردار و نعلی شکل (مانند قرقره دوخت) است که در بعضی ماشینهای دربندی عملیات دوخت مضاعف راانجام می‌دهد .
4-4تمپر [4]
مشخصه‌ای است که خواص مکانیکی ورق فولادی مانند سختی، مقاومت در برابر کشش، مقاومت در برابر تنش و غیره را نشان می‌دهد، که هر یک از این خواص به تنهایی گویای مشخصات ورق فولادی نیستند. کدگذاری تمپر یک نوع کدگذاری توافقی است که در مورد ورقهای یک بار نورد شده براساس سختی راکول[5] انجام میگیرد و قابلیت شکل پذیری را نشان می‌دهد. در مورد ورقهای دوبار نورد شده براساس حد تنش گسیختگی[6] بیان میشود .
4-5درز بدنه[7]
قسمت بهم چسبیده دو لبه ورق بدنه در ظروف سه تکه است که به روش چسبانیدن با چسبهای پلیمری، جوشکاری الکتریکی و یا هر شیوه مناسب دیگری انجام میگیرد
4-6دوخت مضاعف[8]
اتصال سر یا کف[9] قوطی فلزی به بدنه را از طریق جفت کردن و فشردن لبه برگشته سر یا کف ولبه خمیده بدنه[10] که در دو مرحله انجام میگیرد، دوخت مضاعف گفته میشود .
4-7سختی سنجی راکول
روش تعیین سختی ورق فولادی است که با استفاده از دستگاه سختی سنج راکول انجام میشود دارای درجه بندی مختلفی است. سختی ورقهای فولادی مورد استفاه درساخت بسته بندی‌های فلزی با مقیاس ( HR 30 T ) و یا ( HR 15 T ) بیان می‌ش
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)