ابتدای حیات با آغاز آثار وجودی آن،حس حرکت تغذیه تنمیه و تولید مثل به اعراف می رسد. هر یک از انواع موجودات را صورتی خواص است که کمال آن نوع به شمار می رود که این صورت کمالی نوع موجود حی از نظر ملا صدرا نفس است، مانند نفس نباتی نفس حیوانی و نفس انسانی. و از تمام این ها کمال انسانی در کمال قوه ی عاقله در نفس انسانی عیان است. و مراتب این کمال در آدمی در مرحله جنینی در حد نفس نباتی است و پس در جنین نفس نباتی بالفعل است و نفس حیوانی بالقوه اما موقعی که زاده شد درجه نفس او درجه نفس حیوانی می شود که تا اوان بلوغ صوری دوام دارد و بالقوه انسان نفسانی است از اوان بلوغ معنوی و رشد باطنی انسان نفسانی بالفعل می شود در حالی که انسان بالقوه ملکی یا شیطانی است و ممکن است بعدن یکی از این دو نفس بالفعل غالب شود. مرتبه الهیت بر سه مرتبه است: باطن، ظاهر و وسط و آن(وسط) چیزی است که به آن ظاهر از باطن امتیاز می یابد و از آن جدا می شود و آن عبارت از برزخ می باشد. بنابراین آن را سویی به باطن و سویی به ظاهر است. بلکه خودش به عینه سو و وجه است و آن تقسیم بردار نیست و او انسان کامل است که حق تعالی آن را برزخ بین حق و عالم قرار داده است، به اسماء الهی که ظاهر شود حق است و به حقیقت امکان که ظاهر گردد خلق است و او را بر سه مرتبه قرار داده است: عقل و حس که دو طرفند و خیال،که برزخ و در وسط است بین معنی و حس. مرتبه وسط که انسان کامل است چیزی نیست مگر بین حقیقت احدیت و واحدیت و یا باطن و ظاهر که این مرتبه چیزی نیست جز قرار گرفتن در دو طرف مانند حائلی است