دانلود مقاله سیستم های خبره

سیستم‌های خبره شاخه‌ای از علم نسبتاً جدید هوشی مصنوعی می‌باشند.
Charmonand king / 1985 , keller / 1987 , rouch – hindin / 1985 , bonnet / 1985 rouch – hindin 1986 (a) , rauch – hindin /1986 (b) ,
charniackandmcdermon 1985 watermun/ 19876
و این سیستم ها در سطوح دستیاری ، مشاوره و تخصص عمل می‌کنند ( شکل 1)
شکل 1-هوش مصنوعی و شاخه های ان
سیستم‌های خبره برای تقلید عملکرد یک فرد متخصص و خبره در برخورد با یک مسئله خاص طراحی شده‌اند. به عنوان مثال سیستم‌های خبره موجود در شرکت دو پونت (Dupont) در زمینه انتخاب فرآورده‌های شیمیایی با توجه به نیاز مشتریان ، عیب یابی تجهیزات و زمان بندی عملیات ماشین‌های موجود در واحدهای تولیدی مربوطه به کار گرفته می شوند. این سیستم‌ها در جاهای دیگر در زمینه‌های تخصصی اطلاع رسانی ، مدیریت فروشی ، انتخاب روش‌های مخابراتی و جمع آوری اطلاعات ، پیکربندی سیستم‌های کامپیوتر ( سخت افزاری ) عیب یابی و تعمیر خطوط تلفن و شاخه‌های مختلف برنامه ریزی و تصمیم‌گیری به کار گرفته می‌شوند ( 1982 / mockloer )
سیستم خبره ، کاربر را قادر به مشاوره با سیستم‌های کامپیوتری در مورد یک مسئله و یافتن دلایل بروز مسئله و راه‌حل‌های آن می‌کند در این حالت مجموعه‌ی سخت افزار و نرم افزار تشکیل دهنده سیستم خبره اقدام به طرح سوالات مختلف و دریافت پاسخ‌های کاربر ، مراجعه به پایگاه دانش ( تجربیات قبل ) و استفاده از یک روش منطقی برای نتیجه گیری و نهایتاً ارائه راه حل می‌نمایند. همچنین سیستم خبره قادر به شرح مراحل نتیجه‌گیری خود تا رسیدن به هدف و چگونگی نتیجه گیری و دلیل مطرح شدن یک سوال اجرایی در روش حرکت تا رسیدن به هدف خواهد بود.
به طور کلی می‌توان گفت روش سیستم خبر تقلید از انسان در مواردی است که نیاز به تجربه برای تصمیم گیری باشد.
- کاربر سیستم‌های خبره
به طور کلی می‌توان کاربردهای سیستم خبره را به صورت زیر دسته بندی کرد :
ارائه پیشنهادات و توصیه‌های کارشناسانه ، و تخصصی برای افراد غیر متخصص ( از طریق پرسش و پاسخ )
یاری رساندن به افراد متخصص ،( جمع آوری اطلاعات مبتنی بر مشاهدات یا ارزیابی و تحلیل موقعیت ، کنترل موارد فراموش شده )
جایگزینی افراد متخصص به هنگام غیبت ، عدم دسترسی به دلیل هزینه سنگین و عدم توانایی کار به دلیل شرایط خطرناک محیطی ( ارزیابی موقعیت‌ها با توانایی استنباط و نتیجه گیری و استفاده از پایگاه دانش و اطلاعات )
استفاده به عنوان یک ابزار آموزشی ،( با استفاده از پایگاه دانش و موتور استنباط گر)
همچنین از دیدگاهی دیگر می‌توان استفاده از سیستم‌های خبره را به دلایل زیر مورد توجه قرار داده :
دستیابی به تخصص ، بدست آوردن پایگاهی از دانش و روش‌های تحلیلی برای دستیابی به راه حل مسائل بلقوه ، دلیل توسعه سیستم خبره می‌باشد.
کاستن ریسک حاصل از خطاهای انسانی ، خستگی ، فراموشی ، بیداری ، فشارهای روانی و عوامل مشابه دیگر منابع بلقوه وقوع خطا و سوء عملکرد یا نتیجه گیری نادرست افراد متخصص می‌باشند. سیستم‌های کامپیوتری با حذف این عوامل ریسک حاصل از عملکرد ناموزون در سطوح تصمیم گیری را به حداقل ممکن کاهش داده یا در مواردی به طور کلی حذف می‌کنند.
برای مرتبط کردن حجم وسیعی از اطلاعات ضروری مورد نیاز ، در این زمینه می‌توان از کاربردهایی مانند تشخیص مشکلاتی که باعث توقف کار می‌گردند ، تشخیص مکان خرابی یا ضعف در ماشین آلات ، تجهیزات و یا محصولات تولیدی ، تشخیص دلیل وقوع مسائل در یک سیستم کنترل فرایند ، یاری رساندن در امر بازاریابی در شرایط رقابتی ، مشاوره در تدوین استراتژی‌ها و توصیه‌های مربوط به تأمین موجودی‌ها و مدیریت کالای انبار ، نام برد.
- مشخصات سیستم‌های پشتیبانی خبره
سیستم‌های خبره دارای مشخصه های مخصوص به خود می باشند که آنها را از دیگر سیستم‌های کامپیوتری مجزا می‌سازند. این مشخصات را می‌توان به شکل زیر دسته بندی کرد :
- سیستم‌های خبره بر دانش متمرکز شده‌اند – انواع مختلف داده‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند. از روش‌های ابداعی و حسی استفاده می‌کنند - از توان برهان آوردن استفاده می‌کنند – دلیل و برهان را تشریح می‌کنند – در مواردی که داده‌ها از دست رفته باشد نیز کار می‌کنند. - در مواردی که شک و ابهام نیز وجود داشته باشد ، کار می‌کنند – بر دامنه محدود و خاصی متمرکز شده‌اند.
سیستم‌های خبره بر خلاف سیستم‌های اطلاعاتی که بر روی داده‌ها (Data) عمل می‌کنند ، بر دانش (Knowledge) متمرکز شده‌اند. همچنین در یک فرآیند نتیجه گیری ، قادر به استفاده از انواع مختلف داده‌ها ) عددی Digital ، نمادی symbolic و مقایسه‌ای Analog) می‌باشند. یکی دیگر از مشخصه‌های این سیستم‌ها استفاده از روش‌های ابداعی (Heurestic) به جای روش‌های الگوریتمی می‌باشد این توانایی باعث قرار گرفتن محدوده وسیعی از کاربردها و برد عملیاتی سیستم‌های خبره می‌شود. فرآیند نتیجه گیری در سیستم‌های خبره بر روش‌های استقرایی و قیاسی پایه گذاری شده است. از طرف دیگر این سیستم‌ها می‌توانند دلایل خود در رسیدن به یک نتیجه گیری خاص و یا جهت و مسیر حرکت خود به سوی هدف را شرح ‌دهند. با توجه به توانایی این سیستم‌ها در کار در شرایط فقدان اطلاعات کامل و یا وجود درجات مختلف اطمینان در پاسخ به سوالات مطرح شده ، سیستم‌های خبره کاندیدای مناسبی برای کار در شرایط عدم اطمینان (uncertainty) و یا محیط های چند وجهی می‌باشند. آخرین مشخصه‌ این سیستم‌ها تمرکز بر دامنه عملیاتی محدود می‌باشد. از لحاظ تئوری این سیستم‌ها قابلیت کار در تمام زمینه‌های علوم را دارند ، ولی این کار به دلایل واضح و روشن مانند هزینه‌های بالا و گستردگی زمینه‌های ،تحصصی و استقلالی نسبی رشته‌های علمی از یکدیگر امکان پذیر نمی‌باشد. به همین دلیل برای بهره برداری و کارایی بیشتر ، هر سیستم خبره در زمینه خاص تعریف شده و محدوده خاص را در دامنه فعالیت خود قرار می‌دهد.

- اجزاء سیستم خبره
سیستم‌های خبره دارای اجزاء زیر هستند : پایگاه دانش – موتور استنباطی – امکانات دستیابی به دانش – امکانات تفسیرگر ،شکل 2 اجزاء یک سیستم خبره در رابطه با یکدیگر را نمایش می‌دهد.