دانلود تحقیق موقعیت منطقه‎ی کهک دراستان قم

1-2 بیان مسئله و ضرورت اجرای طرح
رکن اصلی هر تحقیق علمی مرحله‎ی انتخاب، تعریف و بیان مسئله تحقیق است. زیرا محقق بر پایه‌ی آن کلیه فعالیت‌های تحقیقاتی خود را شکل می‌دهد. ( حافظ نیا ، 1377، ص 70)
آنچه بیش از هر عاملی انگیزه‎ی انجام تحقیقی را به وجود می‌آورد، ضرورت آن می‌باشد. امروزه شکاف عظیم موجود ، بین مناطق توسعه یافته و در حال توسعه به طورکلی از حادترین موضوعات عصر حاضراست که مورد توجه کارشناسان و مسئولین می‎باشد.(طرح هادی شهر کهک،1379)
عقیده‎ی بسیاری از کارشناسان بر این است که جریان توسعه بایستی ابتدا از درون کشور و با تجدید نظر ساختار فعلی آن آغاز شده و سپس تعلیم و گسترش بیرونی یابد. سرمایه گذاری بر روی طرح جامع منطقه‌ای و شناسایی قطب‌های توسعه در مناطق از مهمترین مسائل است. ایجاد تعادل در سطح مناطق مختلف و توسعه‌ی متناسب مناطق روستایی و شهری و به موازات آن کنترل لجام گسیخته‌ی مهاجرت روستاییان به شهرها که به گسترش زاغه‎نشینی، مشکلات زیست‎محیطی و اجتماعی منجر می‎شود؛ از اهداف اصلی محسوب می‎گردد.
به منظور توسعه‎ی شهری و روستایی نیاز به دستیابی اطلاعات اساسی از محیط است با افزایش گسترش پهنه‎های شهری و روستایی لازم است برنامه‎ریزی دقیق و اصولی از استعدادها و قابلیت‎ها و نیز محدودیت‎ها فراهم شود تا بر پایداری آن برنامه‎ریزی شود.
.بررسی در زمینه‌ی توسعه، با توجه به عوامل ژئومورفولوژیکی موضوعی جدید است. از طرفی ژئومورفولوژی به عنوان دانش و تکنیک در عمران محیطی مبین شناخت امکانات و محدودیت‌های طبیعی از جمله در زمینه‌ی توسعه است.
در این راستا شناخت شهرهای کوچک ( به خصوص مراکز بخش‌ها و دهستان‎ها )از اهمیت برخوردار است. شهر کهک که به عنوان مرکز بخش کهک (نوفل لوشاتو) در سطح استان قم محسوب می‌گردد؛ به همراه 18 روستای تحت نفوذش برای این تحقیق در نظر گرفته شده است.
این شهر که به عنوان مرکز توسعه در سطح منطقه‎ی تحت نفوذ خود ایفای نقش می نماید، توانسته میزان قابل ملاحظه‌ای خدمات وامکانات را در طول سال‌های اخیر جذب نماید.
در مورد این منطقه نیز می‌توان با استفاده از تحقیقات ژئومورفولوژی در کنار سایر مطالعات مربوط به توسعه و برنامه‌ریزی و از طرفی با شناخت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های مثبت و همچنین شناخت محدودیت‎هایی که محیط طبیعی در اختیار می‌گذارد برای استفاده هر چه بهتر از محیط در جهت توسعه شهری، روستایی، صنعتی و کشاورزی برنامه‌ریزی نمود.

1-3 پیشینه‎ی تحقیق :
بررسی ومطالعه‌ی کارهای گذشتگان نه تنها باعث تسلط محقق بر موضوع مورد مطالعه می‌گردد؛ بلکه باعث بیشتر شدن اطلاعات او در زمینه تحقیق می‌شود. این کار سبب می‌شود که محقق با دید بازتری مسئله را ببیند؛ فضای نگرش وی به مسئله روشن‌تر شود و در نتیجه بر موضوع مسلط شود، از دوباره کاری جلوگیری نماید و در این زمینه از تجارب دیگران استفاده کند. ( حافظ نیا ، 1380، ص 74)
در پیگیری و جستجوی منابع علمی برای تحقیق حاضر، مأخذ عمومی که مستقیماً به مسئله‌ی توسعه از منظر ژئومورفولوژی پرداخته باشد یافت نشده، منطقه‌ی کهک نیز منطقه‌ای بکر است که هیچ گونه تحقیق علمی در آن انجام نشده است.
به طور کلی دو نوع پژوهش در این راستا صورت گرفته که می‌تواند از جنبه‌های مختلف، راهنما و راهگشای این تحقیق باشد.
گروه اول، شامل منابع نظری که به طور اجمال و کلی به موضوع پرداخته‌اند و در چارچوب و خطوط کلی تحقیق و همچنین مبانی نظری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. از جمله کتب زیر:
1- کاربرد ژئومورفولوژی در آزمایش سرزمین و مدیریت محیط
2- ژئوموروفولوژی و برنامه ریزی محیطی
3- ژئومورفولوژی شهری
4-‍‍ ژئومورفولوژی مناطق شهری
5- ژئومورفولوژی کاربردی ( جلد سوم )
و همچنین کتبی در زمینه‌ی توسعه شامل :
1- برنامه‌ریزی محیطی برای توسعه زمین
2- جامعه شناسی توسعه
3- توسعه و برنامه‌ریزی
مقالاتی که راجع به ژئومورفولوژی وتوسعه نوشته شده است ؛ که مرتبط با موضوع این پایان نامه میباشد .از جمله :
محمودی (1376)در مقاله‎ای تحت عنوان کابرد ژئومورفولوژی در مطالعات محیطی اشاره میکند: قدمت استفاده از زمین و تنوع فعالیت‎های آهانه و ناآگانه در جریان این فعالیت‎ها که بر محیط طبیعی وارد شده است، انسان را به تأمل و تفکر واداشته و به این نتیجه رسانیده است که هر محیطی از توان محدودی برخوردار است و برای نوعی بهره‎وری مناسب می‎باشد. آگاهی بر این معضل جز از طریق شناسایی اولیه و مطالعات دقیق بعدی امکان ‎پذیر نبوده است. سهم ژئومورفولوژی در این مطالعات به وضوح برتر از سایر زمینه‎های علوم زمین است. در یک توسعه‎ی پایدار مطالعات ژئومورفولوژی اساسی‎ترین نقش را بر عهده دارد.
در مقاله‎ی دیگری چوبینه (1387) مینویسد: درمطالعات ژئومورفولوژی توجه به سکونتگاه‎های انسانی اعم از شهر یا روستا را می‎توان به عنوان اصلی‎ترین محور مطالعات به شما آورد. زیرا شناخت فرایندها و روابط پیچیده‎ی درونی هر چشم انداز طبیعی، طراحان و برنامه‎ریزان اسکان در سطح ملی و منطقه ای را قادر به درک دقیق توان محیط و پیش بینی آینده‎ی بستر این سکونتگاه‎ها خواهد کرد.
خسروی و اشنویی (1387) در تأثیر پدیده‎های ژئومورفولوژیکی بر شکل‎گیری و تکامل شهر به این مسئله می‎پردازد که: شایسته است قبل از ایجاد و توسعه‎ی شهرها یا پروژه‎هایی که به سرمایه‎ی کلان و شرایط ایمنی بیشتری نیاز دارند، علاوه بر مطالعات دیگر، به پژوهش‎های ژئومورفولوژیکی نیز توجه خاص شود، زیرا اغلب فرایندهای ژئومورفولوژیکی در شرایط عادی خود را بروز نمی‎دهند و به صورت مخفی باقی می‎مانند ولی در شرایط مناسب باعث بروز حوادث ناگوار میگردند.
همچنین در مقاله‎ای با عنوان بررسی نقش ژئومورفولوژی در توان‎های محیطی، رنجبر و زیدی (1378) نتیجه‎گیری کرده‎اند که: به طور کلی هر گونه برنامه‎ریزی ناحیه‎ای و آمایش سرزمین،مدیریت محیط، استفاده از قابلیت‎ها و ظرفیت‎های منطقه و محیط طبیعی زمانی نتایج مطلوب را به دنبال خواهد داشت که مطالعات ژئومورفولوژیکی ناحیه‎ای مبنای بهره‎برداری قرار گیرد.
معیری و ولی (1378) در مطالعه‎ی ژئومورفولوژی به عنوان زیربنای ایجاد و توسعه‎ی سیستم های حیاتی اشاره میکنند که: وسیع بودن سطوح باعث ایجاد مراکز گسترده و بدون محدودیت جهت توسعه قلمداد میشود. وسعت کم عامل محدودیت توسعه میباشد. شیب‎های ملایم، عامل مثبتی در پالایش محیط و ایجاد چشم انداز تلقی میشود و شیب‎های تند باعث محدودیت کاربری اراضی است. همچنین باعث ناپایداری و افزایش هزینه‎های عمرانی میشود. خصوصیات ذاتی که به اشکال زمین برمی‎گردد میتواند به صور: مخروط افکنه‎ها، سوحل، دلتاها، دشت‎ها و دشت‎سرها و سایر اشکال زمین ظهور یابد که متناسب با هر شکل یا واحد، خصوصیات ذاتی نظیر آبدهی، حاصلخیزی زمین، پایداری و خطرات طبیعی آن نیز مشخص میشود.
ودر نهایت صفاری (1388) در زمینه‎ی ارزیابی ژئومورفولوژیکی توسعه‎ی شهری مینویسد: بررسی‎های ژئومورفولوژیکی در فعالیت‎های عمرانی به منظور طراحی و اجرای بناهای مقاوم و زیر بنایی ضرورت دارد. گسترش فعالیت‎های عمرانی، بدون در نظر گرفتن بررسی های ژئومورفولوژیکی، خسارت های جبران ناپذیری را به دنبال داشته است.
همچنین از پایان‌نامه‌های دوره‌ی کارشناسی ارشد و دکتری در موضوعات مرتبط با توسعه و ژئومورفولوژی استفاده شده است.
گروه دوم آن دسته ازمطالعات و پژوهش‌هایی است که در زمینه‌ی مسائل محیطی و یا توسعه و یا طرح‌های عمرانی در منطقه انجام شده است :
1- گزارش طرح‌ هادی شهر کهک
2- گزارش طرح هادی بعضی روستاهای تحت نفوذ
3- سند چشم انداز توسعه‎ی بلندمدت استان قم
4- تحقیقات سازمان وزارت جهاد کشاورزی
5- تحقیقات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم
6-طرح‌های اجرایی اداره‌ی کل منابع طبیعی استان قم
وتحقیقات دیگر که از همه‌ی آن‌ها برای کامل شدن اطلاعات بهره‌‌برداری شده است.

1-4 اهداف تحقیق :
ارائه و بیان اهداف تحقیق از آن جهت که مسیر کار محقق را مشخص و وی را سریع‌تر و آسان‌تر به نتایج مورد نظر می‌رساند دارای اهمیت بسیار زیادی است.
برای تدوین اهداف، معیارهایی را باید در نظر گرفت، برای مثال اهداف باید منطقی بوده و بین آنها هماهنگی و همخوانی وجود داشته باشد، به گونه‌ای تنظیم شوند که امکان حرکت به سوی تحقق یافتن در آنها وجود داشته باشد. باید معنی عملیاتی داشته باشند تا از این طریق بتوان آنها را در مقابل و مقایسه با یکدیگر قرار داده، امکان انتخاب را فراهم کرد. (بحرینی،1377)
موارد استفاده‎ از ژئومورفولوژی عبارتند از:
1- ژئومورفولوژی باتوجه به تأثیر انسان مؤثر در ایجاد و تغییر شکل زمین
2- ژئومورفولوژی بعنوان هدف، در بررسی مسائل مربوط به ماندگاری انسان در زمین
3- ژئومورفولوژی بعنوان هدف و ایده، در بررسی مسائل مربوط به برنامه‎ریزی
4- ژئومورفولوژی بعنوان دانش و تکنیک در عمران محیطی(معتمد و مقیمی، 1378)
هدف اول، روشن نمودن تأثیر ژئومورفولوژی و مشکلات و خطرات احتمالی ناشی از فعالیت پدیده‎های ژئومورفولوژیک در توسعه‎ است.
هدف دوم شناخت تأثیرتوسعه در تغییر اشکال سطحی است .
هدف ترکیبی این پژوهش بررسی و شناخت قابلیت‎ها و محدودیت‎های توسعه از نظر ژئومورفولوژیک است.

1-5 سئوالات تحقیق :
دو سئوال مهم تحقیق در این پایاننامه عبارت است از:
1- قابلیت‎ها و محدودیت‎های ‍‍ژئومورفولوژیک توسعه در منطقه‎ی کهک کدام است؟
2- آیا در حال حاضر در منطقه‎ی کهک توسعه با توجه به قابلیت‎ها انجام میشود یا خیر؟

1-6 فرضیات تحقیق :
1- به نظر می‎رسد تنوع واحدهای ژئومورفولوژی در منطقه از مهم‎ترین قابلیت‎های توسعه‎ی شهری، روستایی، کشاورزی، صنعتی و معدنی به شمار می‎رود.
2-به نظر می‎رسد فرایندهای سیلابی ناگهانی و شدید آبراهه‎ای، وجود رسوبات رسی و مارنی و گچی سست، حرکات دامنه‎ای در منطقه از مهم‎ترین محدودیت‎های ژئومورفولوژیک توسعه محسوب می‎شوند.
3-به نظر می‎رسد در حال حاضر در بسیاری از موارد توسعه در منطقه با توجه به قابلیت‎ها انجام میشود.

1-7 روش تحقیق :
روش تحقیق مجموعه‌ای از روش‌ها، قوانین و اصول مسلمی است که به وسیله‌ی یک نظام علمی به کار گرفته می شود به این معنا که دستورالعمل ویژه یا مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد .
نبوی در تعریف دیگری کلیه‎ی وسایل و مراحل جمع آوری سیستماتیک اطلاعات ونحوه‌ی تجزیه و تحلیل منطقی آنها، برای رسیدن به یک هدف معین را روش تحقیق علمی می‌گوید .(نبوی،1377)
جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر به چند طریق صورت گرفته است:
1- روش کتابخانه‌ای : از آنجا که اصطلاح تحقیق به معنی دقیق کلمه به عنوان فرایندی از تکرار بررسی و بازبینی تا مرحله‌ی قطعی شدن را بیان می‌کند، بنابراین جایگاه ارزشمند کتابخانه در این فرایند کاملاً آشکار است. ( هارینگ و دیگران ، 1377، ص 68)
از کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه تهران ، دانشکده‎ی جغرافیا، محیط زیست، علوم اجتماعی در دانشگاه تهران و تربیت مدرس، و هم چنین کتابخانه‌های ادارات و مراکز تحقیقاتی در استان قم استفاده شده است .
2- روش میدانی : در مرحله جمع آوری اطلاعات به منظور کسب یک‎سری اطلاعات از روش میدانی استفاده می شود. اطلاعات اولیه و اصلی برای جغرافیا مهم و اساسی است؛ هر چند که منابع و دانسته‌های اطلاعاتی اصلی موجود باشند کار میدانی به عنوان یک منبع اصلی اطلاعات دست اول باقی می‌ماند. (بهفروز،1378، ص 165)
باتوجه به‎اینکه پژوهشگر می‎تواند از طریق مشاهده روابطی بسیار پیچیده را در زمینه‎های واقعی جغرافیا کشف کند سعی شده است با اتکا بر مشاهدات بر غنای تحقیق افزوده شود. در این تحقیق با حضور در منطقه‎ی مورد بررسی با انجام مصاحبه اقدام به جمع آوری اطلاعات نمودم و هم چنین پدیده‌ها را از نزدیک مشاهده کرده و عکس گرفتم.
3- از نقشه‌های زمین شناسی 1،00000، توپوگرافی 1،50000،و هم چنین عکس‌های هوایی 1،20000سال 1342 و تصاویر ماهواره‌ای (google earth (و ... استفاده شده است که از سازمان نقشه برداری کشوری، زمین شناسی و نقشه برداری نیروهای مسلح گرفته شده است و هم چنین از نرم افزارهایILWiss،GIS و excell برای تریسم نقشه‌ها و نمودارها استفاده شده است.
هم چنین بسیاری از اطلاعات دیگر نیز از سازمان‌ها و ادارات مختلف گرفته شده شامل : اداره کل منابع طبیعی استان قم، اداره کل هواشناسی استان قم، فرمانداری واستانداری قم، شهرداری کهک، بخشداری کهک، وزارت جهاد کشاورزی کهک، سازمان آب کهک و...


1-8 تجزیه و تحلیل اطلاعات
این مرحله در تحقیق اهمیت زیادی دارد، زیرا نشان دهنده‎ی تلاش‌ها و زحمات فراوان گذشته است. در مرحله‌ی تجزیه و تحلیل آنچه مهم است این است که محقق باید اطلاعات و داده‌ها را در مسیر هدف تحقیق و پاسخگویی به سؤال یا سؤالات تحقیق، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. جهت تجزیه و تحلیل از روش استقرایی استفاده شده است که در این مدل پرداختن به قضایای جزئی و تعمیم آن بر قضایای کلی است. در این مدل تأکید بر این است که یک واقعیت ژئومورفولوژیکی را می‌توان با استفاده از رابطه‌ی علت و معلولی و تعداد محدودی از متغیر های مهم استنتاج کرد و آن را تعمیم داد. شواهد و دلایل به تدریج جمع‌آوری می شوند بطوریکه هر متغیر نسبت به متغیر قبلی اطلاعات بیشتری را فراهم کند. به‌گونه‌ای که از یک واقعیت به واقعیت دیگری رسیده و در نهایت می‌توان به نتیجه‌ی نهایی دست یافت.
همچنین محقق اطلاعاتی را که از طریق منابع کتابخانه‌ای شامل (کتابخانه‌ها، سازمانها، مراکز و اداره‌ها) و مطالعات میدانی شامل ( مشاهده، گرفتن‌عکس، مصاحبه و... ) بدست آمده را در چارچوب موضوع تحقیق قرار داده و نهایتاً یافته‌های بدست‌آمده را در پاسخ به طرح مسئله بکار گیرد .


1-9 محدودیت‌ها و مشکلات تحقیق
وجود موانع و مشکلات و برخورد با آن در مسیر انجام طرح‌ها و تحقیقات علمی امروزه امری عادی تلقی می‌شود. به بیانی دیگر در کشور ما انجام طرح‌ها ، پروژه‌ها و تحقیقات علمی همواره با محدودیت‌ها و مشکلات عدیده‌ای روبرو بوده است که باعث ایجاد اختلال در تحقق و کند شدن روند مطالعاتی آنها می‌شود .
ضعف سیستم اطلاع‎رسانی، کمبود و یا نبود آمار دقیق در بسیاری از موارد در منطقه‎ی مورد مطالعه، عدم وجود منابع و اطلاعات کافی و قابل دسترسی در چهارچوب موضوع تحقیق و محدودیت مالی از مهمترین مشکلات و محدودیت‎های تحقیق است.