موقعیت و تاریخچه جواهرده
روستای جواهرده از توابع بخش مرکزی شهرستان رامسر با مختصات جغرافیایی 50 درجه و
28 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 52 دقیقه عرض شمالی، در 25 کیلومتری جنوب غربی
رامسر و 280 کیلومتری ساری قرار دارد .
این روستای کوهستانی و ییلاقی از شمال به کوه وژک، از غرب به کوه سرخ تله کش، از
جنوب به کوه سه برارک رجه و از شرق و جنوب شرقی به روستاهای فلیدم و سلمل محدود
میشود و از سطح دریا 2000 متر ارتفاع دارد .
آب و هوای این روستا معتدل است و زمستانهای سرد و طولانی و تابستانهایی معتدل و
و مرطوب دارد .میانگین بارندگی سالانه آن 983 میلیمتر گزارش شده است.
روستای جواهرده در گذشته جورده به معنی «بالاده» یا بنا بر روایتی دیگر زنی به نام جواهر،
حاکم منطقه بوده است و نام روستا از نام او برگرفته شده است. یا شاید نام جواهرده از
زیبایی فوقالعاده طبیعت و معماری این روستا نشأت گرفته است.
روستای ییلاقی و کوهستانی جواهرده، مورد توجه جلگهنشینان بوده است. خانهها و
محلههای قدیمی، گورستان گبری، آثار مکشوف هزار ساله و بنای تاریخی مسجد آقا سعید
(مربوط به700 سال قبل). مسجد حاجی میرزا و مسجد سکینه آبجی (مربوط به قرن هشتم)
نشانههای تاریخی و قدمت دیرینه روستای جواهرده میباشند. مردم روستای جواهرده، به
زبان گیلکی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای جواهرده 710 نفر جمعیت داشته است که در
سال 1385 به حدود 1500 نفر افزایش یافته است. جمعیت این روستا، در فصول مساعد سال
به چند برابر جمعیت زمستانی آن افزایش مییابد.
درآمد اکثر مردم روستا، از فعالیتهای زراعی، باغداری و دامداری تأمین میشود. گروهی از
مردم در امور خدمات گردشگری و صنایع دستی اشتغال دارند.
زراعت روستای جواهرده به صورت دیم است و گندم و جو محصول عمده آن است. شرایط
مساعد اقلیمی موجب رونق باغداری روستا شده و میوههای فندق، سیب، گلابی، گردو،
پرتغال و نارنگی در آن به عمل میآید.
پرورش گوسفند و گاو در روستا متداول است و انواع فرآوردههای دامی در آن تولید میشود.
پرورش طیور خانگی، زنبور عسل و تولید صنایع دستی نیز رواج دارد.
روستای کوهستانی جواهرده، بافت مسکونی متمرکزی دارد. چشماندازهای جنگلی،
کوچههای باریک و پیچ در پیچ، خانههای زیبای قدیمی و سقفهای شیروانی، جذابیتی ویژه
به آن بخشیده است.
تنگدره، محله سادات علوی، مک محله و جولاخیل، محلات قدیمی این روستا هستند. نام
محلات از نام فامیلهای مشهور ساکن در آنها برگرفته شده است. بیشتر خانههای قدیمی
در بخش مرکزی روستا قرار دارند و در دو طبقه با ایوانهای کوچک ساخته شدهاند. اتاقهای
طبقه پایین معمولاً به عنوان انبار، محل طبخ غذا و محل سکونت زمستانی افراد خانوار
استفاده میشوند، اتاقهای طبقه بالا در تابستانها، مورد استفاده قرار میگیرند.
معماری خانههای جدید نیز مانند خانههای قدیمی است و در ساخت آنها از مصالح آجر،
سیمان، بلوک، تیرآهن و گچ استفاده شده است. سقف بیشتر خانهها، شیروانی است و
سقف برخی از خانههای قدیمی لت کوبی شده است.در حاشیه روستا، خانههای ویلایی
جدید ساکنین فصلی روستا احداث شده است .
جاذبههای گردشگری
برخی از جاذبههای طبیعی روستا عبارتند از:
جنگلهای هیرکانی، که با گونههایی از قبیل راش، ممرز، شاه بلوط، انواع شمشاد، مازون،
آزاد، توسکا، ملچ و اقاقیا به جنگلهای نایاب و ذخیرهگاه تبدیل شدهاند. این جنگلهای
شگفتآور مناظر منحصر به فردی دارند و واجد اهمیت اکوتوریستی میباشند.
کوههای خش چال، وژک، سرخ تله کش، سه برارک وجه در اطراف روستا و کوه معروف
سماموس، با چشماندازهای بینظیر، فضاهای مناسبی را برای کوهنوردی و ورزشهای
طبیعتگردی به وجود آوردهاند.
چشمههای داخل و پیرامون روستا شامل:شیخ خان، تاک سر، سلیمان، آب بن، کوه کین، آب
علی و برتل، با حواشی بسیار زیبا، جلوه گردشگری ویژهای به روستا بخشیدهاند. مظهر
چشمه آبعلی بعد از احداث جاده جواهرده بهسازی شده و مورد استفاده مداوم مردم قرار
می‌گیرد.
چشمه برتل در ارتفاعات کهبن یا سرخ تله کش، در غرب روستا قرار دارد و با چند چشمه پرآب
دیگر، رودخانه سفید آبکش را تشکیل میدهند. در مسیر این رودخانه در گذشته، چندین
آسیاب آبی وجود داشته که امروزه تنها یکی از آنها باقی مانده است. آبشارهای متعدد و
زیبایی نیز، در مسیر این رودخانه به وجود آمدهاند و جذابیت ویژهای به مسیر آن بخشیدهاند.
آثاری از دیوار سنگی قلعه وانمذی ، در 6 کیلومتری شمال روستا به جا مانده است که هنوز
مدارکی از تاریخ و دوره ساخت آن به دست نیامده است.
مجسمه شیر سنگی بزرگی بر روی تپهای بلند، رو به روستای «سلمل» به جا مانده است.
مساجد حاجی میرزا و سکینه آبجی قدمتی ششصد ساله دارد. مسجد آقا سعید که بنای آن
به 700 سال پیش مربوط میشود، سر ستونها، تیرها، سقف و منبر چوبی مشبک و بسیار
زیبایی دارد. بقعه امامزاده سید حسن در چاک دشت و بقعه امامزاده سید فاضل و سید فضل
در زرواک از دیگر بناهای زیارتی منطقه جواهرده میباشند.
گورستان گبری به دوره پیش از اسلام تعلق دارد و در فاصله 2 کیلومتری روستا و در دامنه کوه
وژک، واقع شده است. گورستان سرخ قله که به دوره قبل از اسلام و گورستان قدیمی قبل و
بعد از اسلام در لپاسر از دیگر آثار باستانی روستاست. خانههای قدیمی میررضایی، لاریجانی
و پروانه با معماری سنتی بسیار زیبا از آثار تاریخی و دیدنی روستای جواهرده محسوب
میشوند.
مردم روستای جواهرده اعیاد مذهبی قربان، غدیر و فطر را گرامی میدارند. در ایام محرم و
وفات و شهادت ائمه به سوگواری میپردازند. عید نوروز ، چهارشنبه سوری، شب یلدا و
سیزده بدر را با تشریفات خاصی برگزار میکنند. مراسم محلی شیلان، پیربابو، جشن تیرماه
سیزده شو و جشن مرتب کردن مسجد آدینه نیز در روستا برگزار میشود.
استفاده از موسیقی، رقص و آوازهای محلی مانند قاسمآبادی با همراهی سازهای لَلِه وا و
ساز دهنی در جشنها و مراسم عروسی روستا رواج دارد.
پوشاک غالب افراد کهنسال روستا، لباس محلی است. مردان روستا شلوار، پیراهن، نیم تنه
و کلاه میپوشند و زنان نیز از دامنهای بلند و پرچین، نیم تنه، پیراهن، پیژامه و روسری
استفاده میکنند. لباسهای محلی زنان در طرحها و رنگهای شاد تهیه میشوند.
صنایع دستی روستای جواهرده شامل نمدمالی، آهنگری، مسگری، چادربافی، کوزهگری،
چادر شب بافی، شولا، سفره، چوخا، جوراب پشمی، خراطی و سفالگری است.
انواع غذاهای محلی روستای جواهرده شامل میرزاقاسمی، ترش تره، کباب ترش، سیرواویج،
بادمجان قلیه، کماج، شیرین تره، پلاسرتره، باقلاقاتق، گرماست، باقلی شور، نانها و
شیرینیهای محلی است.
دسترسی به این روستا:
این روستا از طریق شهر رامسر قابل دسترسی و جادهای آسفالت و مناسب دارد. این جاده
یکی از زیباترین جادههایی روستایی شمال کشور است.