دانلود تحقیق بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری

فهرست مطالب

عنوان صفحه

پیشگفتار
فصل اول : طرح تحقیق 1
1-1- بیان مسئله و تشریح ابعاد آن 2
1-2- محدوده و مقطع زمانی تحقیق 3
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 4
1-4- اهداف تحقیق 5
1-5- سابقه و پیشینه تحقیق 6
1-6- سؤالات و فرضیه‌های تحقیق 13
1-7- روش تحقیق 13
1-8- واژه‌ها و مفاهیم کلیدی تحقیق 15
1-9- مشکلات و محدودیت‌های تحقیق 20

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق 21
2-1- مکاتب و دیدگاه‌های موجود در ارتباط با بافت قدیم شهری 22
2-1- 1- مکاتب بهسازی و نوسازی بافت قدیم 22
2-1-2- دیدگاههای نظری پیرامون بهسازی و نوسازی بافت قدیم 27
جمع بندی 35
2-2- منشورها و قطعنامه‌های جهانی 37
2-2-1- کنگره آتن (1931) 37
2-2-2- معاهده لاهه (1954) 38
عنوان صفحه

2-2-3- کنگره رم (1972) 38
2-2-4- کنفرانس ونیز (1964 ) 39
2-2-5- بیانیه مکزیکوسیتی (2000 میلادی) 40
2-2-6- بیانیه استکهلم (1998) 41
2-2-7- کنگره آمستردام (1975) 42
2-3- تجارب بهسازی و بازسازی بافت‌های قدیم شهری در کشورهای مختلف جهان 43
2-3-1- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در فرانسه 43
2-3-2- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در انگلستان 46
2-3-4- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در ایتالیا 50
2-3-5- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در استکهلم 54
2-3-6- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در چکسلواکی سابق 55
2-4- تجارب کشورهای جهان سوم (آسیا – آفریقا) 57
2-4-1- تجارب کشور مصر؛ شهر قاهره 57
2-4-2- تجارب کشور سوریه ؛ شهر دمشق 57
2-4-3- تجارب کشور لبنان ؛ شهر بیروت 58
2-4-4- تجارب کشور ژاپن 61
2-5- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت‌های قدیم شهری در ایران 62
2-5-1- کرمان 62
2-5-2- شهر شوشتر 63
2-5-3- قزوین 64
2-5-4- شهرکرد 66
جمع بندی و نتیجه گیری 69

عنوان صفحه

فصل سوم : روند تحولات سیاستها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری در ایران 71
3-1- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در ایران 72
3-1-1- سیاستها و برنامه‌های اجرایی بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در قبل از انقلاب اسلامی (قبل از سال 1300 خورشیدی) 72
3-1-1-1- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی اول (1320-1300) 73
3-1-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی دوم (1357 – 1320) 74
3-1-1-2-1- برنامه اول عمرانی (1334 -1327) 74
3-1-1-2-2- برنامه دوم عمرانی (1341-1334) 75
3-1-1-2-3- برنامه سوم عمرانی (1346-1341) 75
3-1-1-2-4- برنامه چهارم عمرانی (1351-1347) 76
3-1-1-2-5- برنامه پنجم عمرانی (1356 -1352) 76
3-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در دوره پس از انقلاب اسلامی (1357) 77
3-1-2-1- برنامه اول توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1366-1362) 78
3-1-2-2- برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(77-73) 79
3-1-2-3- برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1383-1379) 83
3-2- طرح‌های بهسازی بافت قدیم 84

عنوان صفحه

فصل چهارم : مطالعات طبیعی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی شهر سبزوار با تاکید بر
بافت قدیم آن 88
مقدمه 89
4-1- موقع جغرافیایی، حدود و وسعت شهرستان سبزوار 90
4-2- موقع سیاسی شهرسبزوار درتقسیمات سیاسی شهرستان سبزوار 90
4-3- خلاصه‌ای بر شرایط طبیعی شهر سبزوار 95
4-3- 1- تقسیم بندی منطقه به بخش‌های طبیعی 95
4-3-2- زمین شناسی و خصوصیات تکتونیکی منطقه 96
4-3-3- منابع آب 98
4-3-4- خاک شناسی 100
4-3-5- آب و هوا و مشخصات آن 101
4-3-5-1- شاخص‌های اقلیمی منطقه 103
4-3-5-1-1- درجه حرارت 103
4-3-5-1-2- میزان بارندگی 104
4-3-5-1-3- رطوبت نسبی 104
4-3-5-1-4- وزش باد 105
4-3-5-1-5- موقعیت خورشید 105
4-3-5-2- نمودارهای اقلیمی 106
4-4- وضعیت اقلیمی سبزوار و آسایش انسان (روش اولگی) 108
4-5- تأثیر اقلیم در ساخت و بافت شهر 109
جمع بندی و نتیجه گیری 110
مقدمه 112
عنوان صفحه

4-6- میزان جمعیت و پراکندگی آن در شهرستان سبزوار 113
4-6-1- پیش بینی جمعیت شهر سبزوار برای سال‌های 1390 و 1395 با استفاده از مدل رشد نهایی 114
4-6-2- جمعیت، تراکم و نحوه توزیع آن در شهر سبزوار 115
4-6-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت سبزوار 119
4-6-4- ویژگی مهاجرت در شهر سبزوار 123
4-6-5- وضعیت سواد و آموزش در شهر سبزوار 125
4-7- مشخصات جمعیتی بافت قدیم 127
4-7-1- سهم جمعیتی بافت قدیم از جمعیت کل شهر 127
4-7-2- چگونگی پراکنش جمعیت در بافت قدیم سبزوار 127
4-7-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت بافت قدیم سبزوار 128
4-7-4- وضعیت مهاجرت در بافت قدیم 131
4-7-5- تحولات جمعیتی بافت قدیم 132
4-7-6- توزیع و تراکم جمعیت در بافت قدیم 133
4-7-7- تراکم خالص و ناخالص شهری در بافت قدیم 135
4-7-8- وضعیت سواد و آموزش در بافت قدیم 138
4-7-8-1- بررسی درصد باسوادی در محلات بافت قدیم 139
4-8- سابقه سکونت 140
جمع بندی 140
4-9- ساختار اقتصادی و کارکردهای شهر سبزوار 142
4-9-1- تعیین پایه اقتصادی شهر سبزوار 142
4-10- ویژگی‌های اقتصادی جمعیت بافت قدیم 145
عنوان صفحه

4-10-1- وضعیت اشتغال در سطح محله‌های بافت 145
4-10-2- جمعیت فعال و غیر فعال بافت قدیم 147
فصل پنجم : خلاصه‌ای بر جغرافیای شهری و شهرشناسی سبزوار 149
مقدمه 150
5-1- تاریخ مختصر سبزوار 151
5-2- وجه تسمیه 153
5-3- موقع سبزوار در سلسله مراتب شهری خراسان و کشور 154
5-4- روند رشد فیزیکی شهر سبزوار 155
5-4-1- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی در دوره اول (1345 – 1300) 156
5-4-2- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره دوم (1365 – 1345) 158
5-4-3- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره سوم (1375 – 1365) 159
5-5- اثرات توسعه فیزیکی بر بافت قدیم شهر سبزوار 162
5-6- نقش عمومی شهر سبزوار 164
جمع بندی و نتیجه گیری 166

فصل ششم : مشخصات، ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 168
مقدمه 169
6-1- مشخصات جغرافیایی بافت قدیم سبزوار 170
6-2- بررسی بافت قدیم، ویژگیها و مشخصات آن 175
6-2-1- تراکم و دانه بندی بافت قدیم 181
6-2-2- جمع بندی ویژگی‌های بافت قدیمی شهر سبزوار 182
6-3- آثار و بناهای باارزش تاریخی در بافت قدیم سبزوار 186
عنوان صفحه

6-4- کاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 193
6-5- شبکه‌های ارتباطی 201
6-5-1- راه‌های درون منطقه‌ای 201
6-5-2- راه‌های درون شهری 201
6-5-3- بررسی وضعیت خیابانهای محصور کننده بافت قدیم به لحاظ ساختار ارتباطی و شریانی آن 204
6-5-4- طبقه بندی معابر بافت قدیم از نظر سلسله مراتبی بر حسب نقش و عملکرد 205
6-5-5- گذرهای قدیمی بافت قدیم سبزوار 206
6-6- مسائل و مشکلات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 210
6-6-1-مشکلات مربوط به شبکه معابر بافت 210
6-6-2-کمبود عناصر خدماتی، تأسیساتی و تسهیلات شهری و زیر بنایی 212
6-6-3- فرسودگی و فشرده بودن بناهای موجود در بافت قدیمی 215
6-6-3-1- خصوصیات کالبدی مساکن بافت قدیم سبزوار 217
6-6-3-1-1- کیفیت ابنیه 217
6-6-3-1-2- عمر ساختمان 218
6-6-3-1-3- نوع مصالح ساختمانی 218
6-6-3-1-4- تعداد طبقات 218
6-6-3-1-5- نحوه تصرف مسکن 219
6-6-3-1-6- مساحت زیر بنا و تعداد اتاقهای واحدهای مسکونی موجود در بافت قدیم 220
6-6-4- تعارض بخشهای بافت قدیم با ساختار کلی شهر 220
6-6-5- تراکم و تمرکز فعالیت‌ها 220
6-6-6- کاهش ارزشهای محله‌ای و سکونتی 221
عنوان صفحه

6-6-7- انحطاط کیفیت فرهنگی و بصری 221
6-7- امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 222
6-7-1- فرسودگی و وجود سطوح مخروبه در بافت 222
6-7-2- امکانات شبکه حمل و نقل 222
6-7-3- امکانات، تاسیسات و تجهیزات زیرساختی 223
6-8- اهداف بهسازی بافت قدیم ناشی از مسائل، مشکلات و پتانسیل‌های موجود 223

فصل هفتم : آزمون فرضیات و نتایج 229
7-1- بررسی فرضیه‌ها 230
7-1-1- فرضیه اول 230
7-1-2- فرضیه دوم 235
7-1-3- فرضیه سوم 241
7-1-4- فرضیه چهارم 248
1-3-5-بافت قدیم، عامل تبادل فرهنگ 252
2-3-5-طراحی شهری : تجلی و تبلور فرهنگی 253

فصل هشتم : ارائه راهکارها و پیشنهادات 258
ارائه راهکارها و پیشنهادات 259
منابع و مأخذ 264
منابع انگلیسی : 272
منابع الکترونیکی : 273



فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول (4-1 ) بخش ها، مراکز و دهستانهای شهرستان سبزوار 91
جدول (4-2) : جمعیت و مشخصات آن در شهرستان سبزوار (85-1345) 113
جدول ( 4-3 ) تحولات تراکم نسبی جمعیت شهرستان سبزوار طی دهه 1385-1375 114
جدول ( 4-4 ) مشخصات نواحی شهری سبزوار بر حسب تقسیمات شش گانه سال 1373 116
جدول ( 4-5) درصد گروههای سنی عمده نسبت به کل جمعیت شهر سبزوار در سالهای
35 تا 85 119
جدول ( 4-6 ) توزیع و ترکیب سنی و جنسی جمعیت سبزوار به تفکیک مرد و زن در سال 1385 121
جدول (4-7) نسبت جنسی جمعیت شهر سبزوار طی سالهای35 تا 85 122
جدول (4-8 ) حجم و جمعیت غیربومی در شهر سبزوار 123
جدول ( 4-9) جمعیت 6 ساله و بیشتر بر حسب جنس، سن، وضع سکونت به تفکیک استان و شهرستان در سال 1385 126
جدول ( 4-10 ) درصد گروههای سنی عمده در بافت قدیم شهر سبزوار در سالهای 65 و 75 129
جدول (4-11 ) مقایسه نسبت جنسی در بافت قدیم در مقایسه با کل شهر در سالهای
65 و 75 130
جدول ( 4-12 ) منشأ استانی مهاجران وارد شده به بافت قدیم سبزوار در سال 1382 131
جدول ( 4-13 ) توزیع فضایی جمعیت در بافت قدیم در سالهای 65 و 75 و 85 134
جدول (4-14) مقایسه درصد باسوادی شهر سبزوار و بافت قدیم سال 65 و 75 و 85. 138
عنوان صفحه

جدول (4-15) درصد باسوادی در قطعات (محلات) بافت قدیم سبزوار در سالهای 65 و 75. 139
جدول (4-16 ) تعداد و درصد شاغلین در زیربخش‌های خدمات و بازرگانی سبزوار در
سال 1375 144
جدول (4-17) تعداد و درصد شاغلین در بخش‌های صنعت و معدن و ساختمان سبزوار
در سال 1375 145
جدول (4-18) مقایسه وضعیت اشتغال در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات در
سالهای 65 و 75 146
جدول (4-19) مقایسه جمعیت فعال و نسبت فعالیت در بافت قدیم و شهر سبزوار در
سالهای 65 و 75 148
جدول (6-1) توزیع کاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار 198
جدول(6-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه الف در خصوص مشکلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار 211
جدول (6-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار 214
جدول ( 6-4 ) طبقه بندی بناهای مسکونی موجود در بافت قدیم سبزوار بر اساس کیفیت 217
جدول ( 6-5) تعداد طبقات واحدهای مسکونی بافت قدیم سبزوار 219
جدول(6-6) محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 227
جدول (7-1) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه الف در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت 232


عنوان صفحه

جدول(7-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ب در خصوص مشکلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم 237
جدول (7-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ب در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهره‌مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود 239
جدول (7-4) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات ناشی از کیفیت و نوع معماری واحدهای مسکونی موجود در بافت قدیم 242
جدول (7-5) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مهمترین دلایل نوسازی سکونت‌گاههای قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه ساکنین بافت 244
جدول(7-6) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص مشکلات ناشی از فشردگی مساکن موجود در بافت قدیم 246
جدول(7-7) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص پیشنهادات ساکنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار 257

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار (4-1) منحنی آمبروترمیک شهرستان سبزوار (2003-1954) 107
نمودار (4-2) بیوکلیماتیک اولگی شهر سبزوار- دوره زمانی (2003-1954) 109
نمودار (4-3) هرم سنی جمعیت شهر سبزوار -1385 120
نمودار (6-1) توزیع کاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار 199
نمودار (6-2) : مشکلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار 211
نمودار (6-3) : مشکلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار 215
نمودار (7-1) وضعیت دستیابی به شبکه معابر بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید 230
نمودار (7-2) وضعیت دسترسی به شبکه ارتباطی بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید 231
نمودار (7-3) پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت 232
نمودار (7-4) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (الف) 234
نمودار (7-5) مشکلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم 237
نمودار (7-6) پیشنهادات ساکنین بافت قدیم جهت بهره مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود 239
نمودار (7-7) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ب) 240
نمودار (7-8) مشکلات ناشی از کیفیت و نوع معماری واحدهای مسکونی موجود در
بافت قدیم 242
نمودار (7-9) مهمترین دلایل نوسازی سکونت گاه قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه
ساکنین بافت 244
عنوان صفحه

نمودار (7-10) : مشکلات ناشی از فشردگی مساکن موجود در بافت قدیم 246
نمودار (7-11) میزان علاقمندی ساکنین بافت جهت سکونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ج) 247
نمودار (7-12) پیشنهادات ساکنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار 257

فهرست نقشه‌ها

عنوان صفحه

نقشه (4-1) تقسیمات سیاسی استان خراسان رضوی به تفکیک شهرستان، بخش و دهستان 92
نقشه (4-2) بخش‌ها، مراکز و دهستانهای شهرستان سبزوار 93
نقشه (4-3) سازمان فضایی شهرستان سبزوار 94
نقشه (4-4) منطقه‌بندی کالبدی شهر سبزوار 118
نقشه (4-5) تراکم خالص مسکونی در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات(1375) 136
نقشه (4-6) تراکم ناخالص شهری در بافت قدیم سبزوار به تفکیک قطعات(1375) 137
نقشه (5-1) مراحل توسعه فیزیکی شهر سبزوار 161
نقشه (6-1) موقعیت بافت قدیم شهر سبزوار 172
نقشه ( 6-2) قطعه بندی بافت قدیم سبزوار(براساس محلات) 173
تصویر(6-1) عکس هوایی بافت قدیم سبزوار سال 1358 174
نقشه (6-3) محله‌بندی بافت قدیم سبزوار 185
نقشه (6-4) موقعیت عناصر و فضاهای تاریخی در بافت قدیم سبزوار 192
نقشه (6-5) کاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 200
نقشه (6-6) محورهای ارتباطی شهر سبزوار با شهرستان‌های اطراف 203
نقشه (6-7) سلسله مراتب راههای ارتباطی در بافت قدیم سبزوار 209