-6 بررسی آثار و علائم رویداد ENSO در ایران
در این بررسی وضعیت اقلیمی ایران در طی سال وقوع رویداد مورد مطالعه قرار گرفته است و بطور کلی 6 رویداد النینو از سال 1960 الی 1989 بررسی شده است. قبل از هرگونه توضیحی در ذیل سالهای وقوع رویداد النینو که از مرجع 2 اقتباس شده، آورده می شود.
همانطور که در جدول 2 دیده می شود در طی یک پریود 1960 الی 1989، 8 رویداد ضعیف، متوسط و قوی در سالهای زیر اتفاق افتاده است:
1987 – 1986 – 1983 – 1982 – 1976 – 1972 – 1969 – 1965
در بررسی انجام شده فعلی به استثناء دو رویداد بزرگ 83-1982، در سایر رویدادها کار بررسی دنبال شده، جدا کردن ایندو رویداد بدان علت است که اساساً شکل گیری ایندو رویداد در مقایسه با سایر رویدادها وضعیتی غیرکلاسیک داشته و در واقع یک نابهنجاری درون نابهنجاری اصلی بوده، بدین معنا که اصولاً نابهنجاری های دما در رویدادهای کلاسیک در سواحل شرقی آمریکای جنوبی (سواحل پرو و اکوادر) شکل می گیرد و سپس به سمت غرب توسعه می یابد ولی رویداد بزرگ 83-1982 در فرم مختلفی ظاهر شده در این رویداد در طی سال 1982، نخست آب گرم بطور غیرمعمول در غرب و مرکز اقیانوس آرام توسعه یافته و سپس این گرمایش به سمت شرق منتشر شده است. به همین دلیل در بررسی انجام شده فعلی رویداد 83-1982 درنظر گرفته نشده است.
1-1-6 مراحل انجام کار
بعنوان نخستین قدم اقدام به جمع آوری داده های دما، بارندگی و فشار QFF، تعدادی از ایستگاههای سینوپتیک به شکل میانگین های ماهیانه در طی پریود 1960-1989 شد. پس از دریافت این داده ها از مرکز کامپیوتر سازمان هواشناسی کشور، برای انجام کار نخست توسط یک کار کامپیوتری. برنامه ای به زبان C نوشته شد و بدنبال آن نمودارهای فصلی از پارامترهای دما، بارندگی و فشار در طی پریود مذکور و برای 15 ایستگاه سینوپتیک کشور بدست آمد. ایستگاههای انتخابی به شرح ذیل می باشند:
تبریز از منطقه شمالغرب
بابلسر از منطقه شمال
مشهد از منطقه شمال شرق
کرمانشاه از منطقه غرب
اهواز و بوشهر از منطقه جنوب غرب
بندر عباس از منطقه جنوب
ایرانشهر از منطقه جنوب غرب
زاهدان و زابل و بیرجند از منطقه شرق
اصفهان – یزد – کرمان از مرکز
و تهران
علاوه بر نمودارهای فصلی بدست آمده برای دما، بارندگی و فشار QFF، یک نمودار چهارم که مربوط به شاخص نوسان جنوبی (SO) می باشد، با استفاده از داده های SO که از کشور استرالیا، ارسال شد، بدست آمد این نمودار نیز برای چهار فصل مشخص شد. شاخص نوسان جنوبی همانطور که قبلاً نیز ذکر شد، توسط اختلاف فشار استاندارد شده سطح دریا میان هائیتی و داروین بدست می آید. همانطور که از نمودارها پیداست این شاخص در سالهای 1965، 1969، 1972، 1976، 1982، 1983، 1986 و 1987 منفی می باشد و منفی بودن شاخص SO به همراه نابهنجاری های مثبت دماهای سطح دریا در شرق اقیانوس آرام جنوبی به معنای وقوع رویداد ENSO می باشد همانطور که در نمودارها مشخص است بغیر از سالهای نامبرده در بالا، سالهای دیگری نیز دیده می شود که شاخص SO منفی می باشد ولی این به تنهایی به معنای وقوع رویداد ENOS نمی باشد چرا که برای وقوع رویداد ENOS بایستی شاخص SO منفی همراه با نابهنجاری های مثبت دماهای سطح دریا در اقیانوس آرام جنوبی باشد.
و اما با بدست آمدن چهار نمودار برای نابهنجاری های دما – بارندگی – فشار QFF و شاخص SO مشخص شد که فشار (QFF) در بسیاری از سالها، دارای خلاء آماری می باشد. بنابراین بدلیل مشخص نبودن چگونگی نابهنجاری فشار QFF در بسیاری از سالها و در اکثر ایستگاههای درنظر گرفته شده، بنابراین از بررسی فشار صرفنظر گردید.
فصل های مورد بررسی عبارتند از:
فصل مونسون: می – جون – جولای – اگست (MJJA) در سال وقوع رویداد و سال بعد از رویداد
فصل پائیز: سپتامبر – اکتبر – نوامبر (SON) در سال وقوع رویداد
فصل زمستان: دسامبر – ژانویه – فوریه (DJF) در سال وقوع رویداد
فصل بهار: مارچ – اپریل – می (MAM) در سال بعد از رویداد
برای فصل زمستان چون زمان میلادی درنظر گرفته شده و ماه دسامبر از سال قبل و ژانویه و فوریه در سال بعد مورد نظر می باشد بنابراین برروی نمودار مربوط به فصل زمستان سالهای 1996، 1970، 1973، 1977، 1986، 1987 که هماهنگ با شاخص SO منفی می باشد، درنظر گرفته شده است.
نمودارهای دما، فشار و SO از طریق اختلاف میانگین فصلی و میانگین 30 ساله و نمودارهای بارندگی از طریق اختلاف مجموع بارندگی های فصلی و مجموع میانگین بارندگی فصلی 30 ساله بدست آمده است.
نمودار A معرف انحرافات میانگین های فصلی دما از میانگین فصلی 30 ساله دما می باشد.
نمودار B معرف انحرافات مجموع بارندگی های فصلی از مجموع میانگین بارندگی فصلی 30 ساله می باشد.
نمودار C معرف انحرافات میانگین های فصلی فشار QFF از میانگین فصلی 30 ساله فشار QFF می باشد.
نمودار D معرف انحرافات میانگین های فصلی شاخص SO از میانگین فصلی 30 ساله شاخص SO می باشد.
توضیح آنکه: میانگین های فصلی 30 ساله به عنوان میانگین نرمال درنظر گرفته شده است.