سیستم حمل و نقل در قلب صنعت جهانگردی قرار دارد. سیستم حمل و نقل خانه یا وطن جهانگرد و مقصد (با تمام جذابیت ها، تسهیلات و سایر ویژگی های سفر) را به هم مرتبط می سازد. کارآیی، راحت بودن و میزان سلامت و امنیت این سیستم، تعیین کننده نوع تجربه و کیفیتی است که از سفر به دست می آید. در برخی از موارد هزینه حمل و نقل تشکیل دهنده بزرگترین بخش کل هزینه سفر است.
بین پیشرفت سیستم حمل و نقل و رشد صنهت جهانگردی یک رابطه مستقیم برقرار است. به ویژه، خودرو و هواپیمای جت توانستند مسافرت را برای بخش بزرگی از جمعیتن دنیا میسر سازند. با افزایش تقاضا برای مسافرت، ظرفیت وسیله های مختلف حمل و نقل عاملی حیاتی در افزایش یا کاهش صنعت جهانگردی به حساب می آید. برای برخی از مقصدها، محدوددیت هایی که به وسیله سیستم حمل و نقل و ساختار زیربنایی مقصد (مثا فرودگاه و جاده) اعمال می شود، به صورت بزرگ ترین مانع و عامل بازدارنده در مسیر رشد قرار می گیرد. در مورد مقصدهایی که به صورت کجزیره در وسط اقیانوس قرار دارند، بدون وجود خطوط هوایی صنعت جهانگردی در آن مسیرها رشد نمی کند و اگر این وسیله نقلیه برای آن مسیر وجود نداشته باشد دست اندرکاران صنعت جهانگردی کار چندانی نمی توانند بکنند.
روند تاریخی شیوه مسافرت
در طول تاریخ در زمان های مختلف سیوه های متفاوتی از مسافرت رواج داشته است. سیر تکاملی شیوه مسافرت، از درشکه تا هواپیمای جت، بیانگر روند تکاملی تکنولوژی حمل و نقل است. درک روند تکاملی و سیر تغییرات شیوه مسافرت در طول زمان، از آن نظر اهمیت دارد که فرآیند تکاملی سایر جنبه های صنعت مسافرت (به ویژه بخش پذیرایی و میهمانداری) تا حد زیادی تحت تأثیر این تغییرات کبوده است.
مسافرت در روزگاران قدیم
تا نخستین سالهای آغاز سده بیستم مسافرت جاده ای تغییر چندان زیاید نکرده بود و بیشتر مسافرت ها با چهارپایان، مثل اسب، انجام می شد و در این سالها بود که با پیدایش درشکه مسافرت کمی راحت تر شد. این بهبود وضع مسافرت بدان سبب است که برای ساختن جاده ها از مصالح بهتری استفاده کردند و با پر کردن گودال های کوچک و بزرگی که در مسیر درشکه ها بود جاده را هموارتر نمودند و از سوی دیگر نوعی فنر زیر اتاقک درشکه قرار دادند که به اصطلاح موج جاده را می گرفت و مسافر احساس آرامش بیشتری می کرد. به هر حال از آنجا که جاده سازی کاری بس طاقت فرسا بود و نیز از آنجا که شهرها در فواصل بسیار دور از هم قرار داشتند و در برخی از موارد راه های آبی بهترین وسیله حمل و نقل بودند، مسافرت ددر مسیرهای طولانی تا پیش از اختراع راه آهن پیشرفت چندان زیاید نداشت.
در آن سالها بیشتر از راه های آبی استفاده می شد و وسایل مسافرت مخصوص این راه ها پیشرفت های چشم گیری کرد. با گذشت چندین سده و در طول تاریخ بسیاری از کشورهایی که در ساحل دریاها قرار گرفته بودند (مثل فنیق، روم و چین) اقدام به ساخت کشتی های بهتری کردند. از سده شانزده تا نوزده، دریانوردان ازط انواع مختلف کشتی کهن برخی از آنها بسیار معروف بودند، استفاده می کردند. در نخستین سال های سده نوزدهم کشتی بخار ساخته شد و مسافران توانستند با استفاده از این کشتی ها سراسر اقیانوس اطلس را بپیمایند.
راه آهن و راه های آبی
کشتی و راه آهن با نیروی بخار حرکت می کرد و انسان برای مسافرت های دسته جمعی نخست از این دو وسیله استفاده کرد. در نخستین سال های سده 19 راه آهن بوجود آمد و در طول این سده به سرعت رشد کرد و توسعه یافت. در سال 1835 راه آهن «گریت وسترن» اندن را به بیریستول وصل کرد و در سال 1841 توماس کوک نخستین گروه مسافران را جابه جا کرد و نوعی مسافرت دسته جمعی (تور) انجام داد. راه آهن سراسری ایالات متحده آمریکا در سال 1869 تکمیل شد. در آخرین سال های سده 19 راه آهن به عنوان بزرگترین وسیله مسافرت به حساب می آمد و انبوه مسافران را در نقاط مختلف دنیا، بین شهرهای بزرگ جابه جا می کرد. در سال 1883، «اورنیت اکسپرس» پاریس را به استانبول و در سال 1913 اندن را به استانبول وصل کرد. در ایالات متحدْ آمریکا «برادوی لیمیتد» و «گلدن استیت لیمیتد» از شهرت زیاید برخوردار بودند و این دو شرکت با راه آهن های خود شهرها و نقاط درون شهری را به هم وصل می کردند. در نخستین سال های سده 20، ایستگاه راه آهن به عنوان کانون یا محور اتصال شخرهای بزرگ و کوچک درآمده بود و در اطراف این ایستگاهها انواع میهمان پذیرها و میهمانخانه های کوچک و بزرگ و نیز تشکیلات مختلفی برای مسافرات ایجاد شده بود.
در همین دوره پیشرفت تکنولوژی در کشتی های بخار باعث شد که از آخرین سال های دهه نوزده تا نخستین سال های دهه 20 راه های آبی و اقیانوس پیمایی شهرت زیادی پیدا کند و خط های بزرگ کشتیرانی مثل «موریتانیا»، «کوئین ماری» و «کوئین الیزابت» به وجود آیند و مسافران می توانستند با استفاده از این راه های آبی سراسر اقیانوس اطلس را در مدتی کمتر از 4 روز بپیمایند.
مسافرت از راه های آبی
کشتی های تفریحی
همان گونه که پیش از این گفتیم، هواپیما موجب رکود بازار کشتی شد. امروزه کشتی های تفریحی مهم ترین شکل مسافرت آبی به حساب می آیند. کشتی های تفریحی با سایر وسایل حمل و نقل که پیش از این مورد بحث قرار دادیم متفاوت اند، زیرا هدف آنها تنها ارائه وسیله ای برای حمل و نقل نیست، بلکه خود به خود به عنوان مقصدی برای مسافر به حساب می آیندو با وجود اینکه کشتی های تفریحی در بندرهای مختلف لنگر می اندازند و مسافران می توانند بر ای تفریح، بازدید و خرید و یا هر کار دیگری به ساحل بروند ولی هدف اصلی از مسافرت، اقامت در این نوع کشتی هاست و مسافر می کوشد از انواع تسهیلاتی که در این گونه کشتی ها وجود دارد استفاده کند. در یکی کشتی تفریحی امروزی، این گونه تسهیلات و وسایل آرامش بسیار زیاد است. امکان دارد که یک کشتی تفریحی دارای وسایل زیر باشد: سالن تمرین ژیمناستیک، استخر شنا، اتاقک های ویدئویی، فروشگاه، سالن های غذاخوری و سایر وسایل تفریحی و سرگرمی. برای مثال، مسافری که بر کشتی تفریحی «گوئین الیزابت دو» سوار شود یعنی کشتی ای که سیزده طبقه دارد و 290324 متر است می تواند از تسهیلات زیر استفاده کند