دانلود تحقیق مرکبات

مرکبات یکی از محصولات درختی دنیا محسوب می شود ، مرکبات منبع بزرگی برای تأمین ویتامین و انرژی بشر میباشد.
از لذیذ ترین میوه ها محسوب میشود تازه و یا آب دار آنها بقدار خیلی زیاد در دنیا مصرف میشود. از پوست آن اسانس میگیرند همچنین پوست و گل آن در تهیه مرباجات بکار میرود. نگهداری آنها در طول زمستان و حتی بهار نسبتاً آسان است همین امر باعث میشود که امروزه در نقاط مرکبات خیز دنیا مصرف تازه میوه آنها 8-9 ماه در طول سال امکان پذیر است و در نقاطی که برای نگهداری میوه بهتر مجهزند در تمام سال تازه آن مصرف میشود .
شمال ایران مهمترین مرکز تولید مرکبات ایران میباشد و قسمت اعظم مرکبات ایران در این منطقه تولید میشود.
با وجود قدمت این زراعت هنوز کاشت و نگهداری باغات مرکبات بطریق سنتی انجام میشود و اکثر باغداران اطلاعات لازم نسبت به پرورش این درخت ندارند .
در آمریکا باغی که 15 تن محصول در هکتار تولید نمایند، جزو باغهای بد محسوب میشوند ولی باغهایی که از سی تن به بالا محصول داشته باشند جزو باغهای اقتصادی و خوب به حساب میایند. در صورتیکه در شمال باغهایی که بیست تن محصول داشته باشند جزو باغهای خوب و باغهایی که ده تن محصول داشته باشند جزو باغهای متوسط بشمار میروند.
گیاهشناسی :
مرکبات گیاهی بوته ای ، درخچه ای با شاخ و برگ یا درختی با گلهای سفید مایل به ارغوانی میباشد. گلها با داشتن 8-4 گلبرگ کلفت سفید قرمز یا ارغوانی و 4-5 کاسبرگ و 16-32 پرچم و بوی عطر و شهد فراوان ، توجه حشرات را بویژه زنبور عسل را به خود جلب مینماید . مرکبات ازخانواده Rutaceae و زیر خانواده Aurantioideae بوده و طبقه بندی گیاهان این خانواده بر اساس سیستم های متفاوتی از حدود یک صد سال قبل تا کنون انجام شده است .
تیره سداب دارای سه جنس مهم به نام سیتروس، پونسیروس و فورچونلا می باشد. گونه های جنس سیتروس دارای میوه های خوراکی بوده ودر ضمن بعنوان پایه نیز مورد استفاده قرار می گیرند. گونه های پونسیروس که خزان پذیرنیز می باشند بعنوان پایه برای مرکبات به کار برده می شوند.گونه های موجود در جنس فورچونلا بعنوان گیاه زینتی مورد استفاده قرار می گیرند.مرکبات علارغم اینکه منشاء گرمسیری دارند اما گسترش آنها در مناطق نیمه گرمسیری بیشتر می باشد. مرکبات درختان و یا درختچه های دایم سبز بوده و برخی از گونه های آن در شمال و جنوب کشورمان پرورش داده می شوند.




وضعیت گل و لقاح:
گلهای مرکبات بر حسب گونه ممکن است به سه نوع کامل ، نر و ماده وجود داشته باشد . تعداد گلهای نر به شرایط محیطی و رقم بستگی دارد . کم برگی ، دمای پایین در زمان تشکیل گل ، کمبود مواد غذایی و بالاخره گلهای آخر فصل سبب بروز افزایش گلهای نر می گردد . پرچم ها در مقایسه با مادگی کمتر در طول نمو از بین می روند . تخمدان دارای 6-14 برچه بیضوی و متصل به خامه خیلی باریک و گاهی متورم و پهن بوده که منتهی به کلاله کروی میشود . سطح کلاله پوشیده از موهای ضخیم است و با فرا رسیدن زمان لقاح مواد چسبنده ای ترشح مینماید که به اتصال دانه گرده در سطح کلاله کمک کرده و جوانه زدن آنرا موجب میشود . بساک پرچم ها در مرحله بلوغ به رنگ زرد روشن است و چنانچه بساک گرده ناقص و غیر فعال داشته باشد کرم یا سفید رنگ خواهد بود .
تشکیل گل در مناطق نیمه گرمسیری به لحاظ سرمای زمستان یک نوبت در سال و در مناطق نیمه گرمسیری در تمام طول سال و یا به عبارت دیگر چندین نوبت میباشد . در مناطق نیمه گرمسیری گل انگیزی در اواخر دی ماه صورت میگرد . لکن عواملی مثل بیماری ، بارندگی ، آبیاری سنگین بعد از خشکی ، سبب به گل نشستن بی موقع درخت میشود . نوع گرده افشانی مرکبات بر حسب نوع گونه متفاوت بوده و خودگشن ، خودگشن – دگرگشن ، یا پانتوکارپ میباشد .
لیمو ترش عموماً خودگشن ، لیمو شیرین خودگشن و پارتنوکارپ ، پرتقال بر حسب رقم دگرگشن و پارتنوکارپ بوده و نارنگی ها اکثراً دگر گشن گزارش شده است .

علل پانتوکارپی شامل :
1- عامل ژنتیکی 2- عامل بافتی 3- عامل محیطی


عوامل مؤثر در دگرگشنی :
وجود ارقام گرده دهنده قوی در افزایش درصد دگرگشنی مؤثر میباشد . تشکیل میو ه در برخی از ارقام مرکبات از جنبه ژنتیکی دگر گشنی است . مثلاً تعدادی از ارقام نارنگی فقط دگر گشن میباشند . و در غیاب گرده دهنده میوه پارتنوکارپ بوجود نمی آید. ازطرف دیگر عواملی مثل زنبور و دمای زمان گرده افشانی حائز اهمیت است . فقدان زنبور ویا پایین بودن دما که موجب کاهش فعالیت زنبور ها میشود مانع دگر گشنی میشود و در بعضی مواقع منجر به سال آوری شود.

گلها معمولاً بین ساعات 9صبح تا 4 بعد از ظهر و بویژه در ظهر آماده گرده افشانی می باشد . گلها پس از باز شدن هرگز بسته نشده و گلبرگها چند روز بعد از لقاح چروکیده شده و ریزش می کنند. پرچم ها چند ساعات پس از باز شدن کامل شکو فه های گرده خود را آزاد می نمایند. آزمایشات متعدد پژوهشگران ضرورت پرواز زنبور را برای گرده افشانی تأیید می نماید . با قرار دادن گلهای نارنگی در قفس با زنبور و بی زنبور مشاهده شد که میوه از گلهایی که زنبور آنرا بازدید نموده به دست آمده است .

برای لقاح مصنوعی ، گلهای اولیه که نسبتاً بزرگتر از گلهای مراحل بعدی همان درخت میباشد ، انتخاب می شود . پرچم ها ، گلبرگها ، و کاسبرگها قبل باز شدن طبیعی حذف می شوند و تا زمان رسیدن کلاله ، گل مورد نظر در لقاح داخل کیسه پارچه ای یا کاغذی قرار داده می شود . پرچم های ناقص اگر 12-24 ساعت در دمای اتاق قرار گیرد شکوفا میشود . نگهداری گرده ها در انبارخشک و در ظرف سربسته و در دمای 4درجه سانتیگراد یا کمتر به مدت 5 هفته قابل نگهداری می باشد . در صورت ضرورت به نگهداری طو لانی تر ، کنترل رطوبت و انتخاب دماهای پایین مناسب خواهد بود . پس از لقاح مصنوعی ، گلها ، باید از بازدید حشرات بویژه زنبور عسل ، بوسیله سر پوشهای پارچه ای نازک و یا پاکتهای کاغذی محفوظ بماند. یک درخت سالم از مرکبات تعداد کثیری گل تولید می کند که اگر همه آنها به میوه تبدیل شود از جهت فیزیکی ، درخت تحمل نگهداری آنها را نخواهد داشت .

اصلاح مرکبات و روشهای متداول :
1-روش جنسی :
الف) تلاقی بین واریته
ب) تلاقی بین گونه
ج) تلاقی بین جنسی
د) تلاقی مرکب
2- روش غیر جنسی:
این روشها شامل تهیه نهالهای نوسلار ، کشت بافت ، جهش و پیوند میباشد .

گونه ها و ارقام مرکبات :























پرتقال Citrus sinensis (L.) :
پرتقال بعد از سیب دومین میوهای است که در جهان مورد استفاده عموم قرار می گیرد. این گیاه بومی شمال شرقی هند و نواحی مرکزی چین بوده است و شکل عمومی درختان آنها بزرگ و عمودی با شاخه های افقی است . پرتقال از لحاظ مقاومت به سرما نسبت به گونه های دیگر متوسط بوده و با داشتن ارقام متعدد ، در مناطق زیادی از دنیا پراکنده شده است . از طرف دیگر بر حسب مشخصات میوه و شکل شاخ و برگ و همچنین صفات کمی از قبیل مقاومت و حساسیت ، میزان محصول و غیره ، ارقام این گونه در کشور ما وجود دارد . ارقام پرتقال بر حسب مشخصات ظاهری ، ترکیبات شیمیای به چهار دسته تقصیم می شود : پرتقال گرد ، پرتقال نافدار ، پرتقال رنگدانه دار (خونی) و پرتقال غیر اسیدی تقسیم می شوند. از بین چهار گروه نامبرده شده پرتقال گرد اهمیت تجاری بیشتری دارد. و سطح کشت قابل ملاحضه ای را در جهان به خود اختصاص داده است . پرتقال نافدار در مرتبه دوم اهمیت قرار دارد . در حالی که پرتقال خونی فقط درشرایط آب و هوای مدیترانه ای کشت میشود.
ارقام پرتقال بر حسب شرایط رسیدن به سه گروه زودرس، میان رس ، و دیر رس طبقه بندی میشوند. در مناطق نیمه گرمسیر ارقام زود رس بیشتر مورد استفاده قرار می گیرندو دوره رسیدن میوه آنها بین 6-9 ماه بوده در حالی که دوره رسیده ارقام میان رس 9-12 ماه وارقام دیر رس بیش از 12 ماه از زمان شکوفا شدن گلها میباشد . همچنین ارقام پرتقال برحسب تعداد بذر آنها نیز دسته بندی می شوند .