باغ عباس اباد بهشهر
مقدمه
باغ عباس آباد بهشهر به این دلیل که یک مجموعه سلطنتی به جای مانده از دوران صفوی است و از این لحاظ با بدیل‌های خود در اصفهان ، قزوین و کاشان قابل مقایسه است، بسیار شایسته توجه است. این باغ با ارزش، دست‌کم از یک نظر دیگر اهمیت زیادی می‌یابد و آن توجه به این نکته است که باغ ایرانی که الگوی "نقطه‌ای بهشتی" در برهوتی کویری و سوزان را دستمایه خود قرار داده، این بار در سرزمینی شکل می‌گیرد که از نظر ویژگیهای اقلیمی، جغرافیایی و محیطی با خاستگاه خود تفاوتهای بسیاری دارد. این نکته البته در جای خود روشنگر غنای مفهومی ایده باغ ایرانی است که توانسته به حدودی دست یابد که تعاریف خود را در خارج از بستر اولیه‌اش ارایه نماید.
آنچه در پی می‌آید گزارشی اجمالی از فعالیتهای پژوهشی انجام گرفته در پایگاه پژوهشی باغهای تاریخی بهشهر است که تحت نظر و مدیریت جناب عبدالوهاب موسوی نسب برای قرارگیری در سایت اینترنتی باغ ایرانی تهیه گردیدهآقای است. گروه مطالعه و پژوهش باغ ایرانی ضمن تشکر فراوان از ایشان و همکارانشان در پروژه باغهای تاریخی بهشهر، توجه مسئولین سازمان میراث فرهنگی کشور و بخشهای پژوهشی آن و همچنین دیگر نهادهای دست‌اندرکار تحقیق و پژوهش را به انجام مطالعات دقیق در باب باغ ایرانی جلب کرده و در همین راستا توجه درخور به مطالعات و عملیات میدانی و همچنین کاوشهای باستان‌شناسی از جمله باستان‌شناسی بقایای گیاهان و درختان اینگونه باغها را گوشزد می‌نماید.
گروه باغ ایرانی امیدوار است، پایگاههای پژوهشی دیگری نیز در راستای تحقیق و مطالعه باغ ایرانی ایجاد گردند و همچنین پایگاههای موجود، توجه به محیط طبیعی، باغهای تاریخی موجود در بستر محوطه‌های مورد مطالعه و همچنین موضوع مهجور منظرسازی در محوطه‌های تاریخی را مد نظر قرار دهند. این گروه آماده همکاری در مطالعه، تحقیق و نشر یافته‌ها در چهارچوبهای مذکور است.
باغ عباس آباد بهشهر
موقعیت جغرافیایی
مجموعه تاریخی عباس‌آباد بهشهر به فاصله 9 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بهشهر، بر فراز ارتفاعات البرز بعد از روستای علی تپه (التپه) و در دل جنگل انبوه واقع گردیده است.
مجموعه مذکور در قسمت جنوب به روستاهای فرادست ییلاقی چون روستای هزار جریب بهشهر، در قسمت شرق به جاده روستاهای پاسند به هزار جریب، درقسمت غربی به اراضی کشاورزی روستای علی تپه و در قسمت شمال به روستای علی تپه محدود می‌گردد.
دسترسی به مجموعه مذکور از طریق راه آسفالته منشعب از جاده اصلی بهشهر- گرگان امکان‌پذیر می‌گردد که بعد از عبور از روستای التپه به محوطه مذکور می‌رسد.
شیب عمومی محوطه از سمت جنوب به سمت شمال است. این وضعیت و همچنین وجود آب و وجود چشم‌اندازهای زیبا عامل مهم شکل‌گیری معماری دوره صفویه در محوطه مذکور بوده است.
از نظر منابع آبی، محوطه از دو چشمه بسیار معروف به نامهای (سرچشمه و قوری چشمه) تغذیه می‌گردد، دبی آب چشمه "سرچشمه" بسیار زیاد بوده و از داخل غاری به بیرون می‌جوشد که در مواقع بارندگی شدید، دچار تغییر رنگ می‌گردد
صفحه اصلی > معرفی باغهای ایرانی > باغ عباس‌آباد بهشهر
باغ عباس‌آباد بهشهر
معرفی مجموعه و باغ تاریخی عباس‌آباد
مجموعه تاریخی عباس‌آباد از ترکیب بخشهای مختلف همچون باغ، کاخ، سد، محورهای آبرسانی، حمام و ... تشکیل گردیده که در ادامه معرفی خواهند گردید.
سد:
بنای سد از دوره صفویه در میان دره‌ای عمیق احداث گردیده است، ارتفاع بنای مذکور به صورت تقریبی 20 متر می‌باشد که در پی، عرض آن به 20 متر و در قسمت تاج عرض آن به 10 متر و طول آن به 70 متر می‌رسد.
مصالح عمده سازه مذکور، سنگ، آجر و ملاط ساروج است. سد دارای سه دریچه خروجی بوده و در پشت آن پشت‌بندی قرار دارد که دارای دو گونه کاربری می‌باشد:
1- بعنوان پشت بند سد محسوب می‌گردد.
2- بعنوان مرکز تخلیه و چاه تخلیه آب محسوب می‌گردد.
مساحت کل مخزن سد قریب به 10 هکتار بوده و در حدود 600 هزار متر مکعب آب را در خود ذخیره می‌نماید، منبع تامین کننده آب مخزن سد، آب چشمه سرچشمه است. بر اساس بررسی بعمل آمده بعضی از قسمتهای مخزن سد در گذشته شفته‌ریزی (ملاط آهک) بوده که عمل مذکور از رشد گیاه لویی که در تمام آببندانهای مازندران می‌روید جلوگیری می‌نموده است.
باغ تاریخی عباس‌آباد
باغ تاریخی عباس‌آباد بهشهر، بر بالای تپه‌ای طبیعی احداث گردیده است، بدین ترتیب که مهندسین دوره صفوی با بریدن تپه و ایجاد پله و صفه، باغی مطبق و پلکانی را ایجاد نمودهاند و در بالاترین قسمت تپه اقدام به عمارت‌سازی نمودهاند.
این باغ بر اساس شواهد بدست آمده یکی از بی‌نظیرترین باغهای ایرانی است. علاوه بر عمارت‌سازی مذکور، در قسمت تراس مرکزی، حوض بزرگ در مرکز و حوضهای کوچکتر در اطراف احداث نمودند.
به پیروی سطح شیبدار و همچنین لوله‌های سفالی، آب از فرادست حوض مرکزی به صورت فواره ظاهر می‌گشته و مابقی از طریق لوله‌های سفالی، حوضهای جانبی را پر می‌کرده است.
معماری در باغ و باغسازی کاملاً به صورت قرینه انجام پذیرفته که موجب زیبایی آن را فراهم می‌آورده است.
مهندسین و معماران دوره صفوی با احداث باغ به روش پلکانی و مطبق و همچنین با بکارگیری از سطوح شیبدار و لوله‌های سفالی، علاوه بر زیبایی