بخش اول : بحث هاى عمومى
اهمیت ورزش
امروزه ورزش یکى از امورى است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده و گروه زیادى به اشکال گوناگون با آن سروکار دارند. برخى از مردم ، ورزش کار حرفه اى اند و گروهى ورزش کار آماتور. گروهى طرفدار و علاقه مند به ورزش و دیدن برنامه ها، مسابقات و نمایشهاى ورزشى بوده ، و عده اى نیز از راه ورزش امور زندگى خویش را مى گذرانند.
وزارتخانه ها و ادارات ورزشى فراوانى تاءسیس شده و مخارج زیادى صرف ورزش ، ساختن استادیوم ها، مجتمع ها، و باشگاههاى ورزشى و نیز تهیه وسایل و لباسهاى ورزشى و یا تماشاى مسابقات ورزشى مى شود. بخش هاى قابل توجهى از برنامه هاى تلویزیون ، رادیو، مجلات ، و سایر رسانه هاى گروهى ، به ورزش و اخبار ورزشى اختصاص دارد و خلاصه ورزش یکى از امورى است که در جهان به صورت جدى مطرح بوده و از جهات مختلف داراى اهمیت مى باشد، از جمله :
1. امروزه یکى از مشکلات جامعه بشرى ، مساءله بى کارى و عوارض ناشى از آن است . بى کارى ، به ویژه براى نوجوانان و جوانان و به خصوص در ایام تعطیلات تابستانى مدارس و مراکز آموزشى ، بسیار خطرناک و مضر است و باید با آن مبارزه شده ، یا به نحوى اوقات بى کارى را پر نمود که مفید بوده و یا لااقل مضر نباشد. بسیارى از انحرافات ، از قبیل : اعتیاد به مواد مخدر، دزدى و ایجاد مزاحمت ، دعواها و درگیریهاى خیابانى ، انحرافات جنسى و... زاییده بى کارى و ولگردى است .
مرحوم شهید مطهرى در کتاب تعلیم و تربیت در اسلام ، مطلبى تحت عنوان ((زن و غیبت )) دارد و مى فرماید:
((زنها در قدیم مشهور بودند که زیاد غیبت مى کنند. شاید این به عنوان یک خصلت زنانه معروف شده بود که زن طبیعتش این است و جنسا غیبت کن است ، در صورتى که چنین چیزى نیست ، زن و مرد فرق نمى کنند. علتش این بود که زن - مخصوصا زنهاى متعینات ، زنهایى که کلفت داشته اند و در خانه ، همه کارهایشان را کلفت و نوکر انجام مى دادند - هیچ شغلى و هیچ کارى ، نه داخلى و نه خارجى نداشت ، صبح تا شب باید بنشیند و هیچ کارى نکند. کتاب هم که مطالعه نمى کرده و اهل علم هم که نبوده ، باید یک زن هم شاءن خود پیدا کند، با آن زن چه کند؟ راهى غیر از غیبت کردن به رویشان باز نبوده ، و این برایشان یک امر ضرورى بوده ، یعنى اگر غیبت نمى کردند، واقعا بدبخت و بى چاره بودند.))(1)
شاید به واسطه جلوگیرى از همین عوارض سوء بى کارى باشد که مى بینیم در اسلام از ((کار و انسان شاغل )) بسیار تجلیل شده است .(2)
احادیث فراوانى در این زمینه وارد شده که توجه شما را به برخى از آن احادیث جلب مى نمایم :
امام على (ع ) فرمود:
ان الله یحب المحترف الامین (3)
خداوند، انسان امینى را که داراى حرفه است (و به آن اشتغال دارد) دوست مى دارد.
رسول خدا (ص ) فرمود:
الکاد لعیاله کالمجاهد فى سبیل الله (4)
کسى که خود را براى اداره زندگى اش به مشقت مى اندازد، مانند کسى است که در راه خدا جهاد مى کند.
رسول اکرم (ص ) فرمود:
ملعون من القى کله على الناس (5)
هر کس که سنگینى (اقتصادى ) خود را بر دوش مردم بیندازد، ملعون است .
بدون شک ، مردم و کشور باید در پى ایجاد کار و اشتغال سالم براى همه باشند، ولى آیا همیشه امکان اشتغال براى همه و به ویژه جوانان و نوجوانان فراهم است ؟ اگر این امکان فراهم نشد، تکلیف چیست ؟ آیا ایجاد سرگرمى هاى سالم و مفید نمى تواند از بسیارى انحرافات جلوگیرى کند؟
ورزش یکى از مفیدترین و سالم ترین سرگرمى هایى است که مى تواند اوقات فراغت جوانان و نوجوانان را پر کند.
2. ورزش ، کسالت و تنبلى را از انسان زدوده و به وى نشاط و شادابى بخشیده ، او را براى انجام کارها و وظایف فردى و اجتماعى آماده نموده و اخلاقش را بهبود مى بخشد.
3. ورزش ، روحیه شجاعت ، از خودگذشتگى ، مبارزه با ظلم و ظالم و دفاع از مظلوم را در انسان تقویت نموده ، اراده وى را قوى مى سازد.
4. ورزش ، توان رزمى انسان را افزایش مى دهد. بالا بودن توان جسمانى نیروهاى نظامى و رزمى ، تنها در زمانهاى گذشته که جنگ ها با سلاح هاى سرد صورت مى گرفت ، مورد توجه نبوده ، بلکه امروزه نیز حائز اهمیت فراوان است و تمرینات بدنى قسمت عمده اى از آموزش هاى نظامیان و به ویژه کماندوها و نیروهاى ویژه را تشکیل مى دهد. همچنین افرادى که از نقطه نظر بدنى و جسمانى ، ضعیف و یا ناقص باشند، در ارتش پذیرفته نشده و گاه از خدمت سربازى نیز معاف مى گردند.
5. اهمیت سلامتى و توانمندى جسمانى بر کسى پوشیده نیست . پیامبر گرامى اسلام (ص ) درباره حق بدن بر انسان مى فرماید:
ان لربک علیک حقا، و ان لجسدک علیک حقا و لاهلک علیک حقا(6)
پروردگارت بر تو حقى دارد، و بدنت بر تو حقى دارد، و خانواده ات (نیز) بر تو حقى دارد.
آنچه در این حدیث ارزنده قابل توجه است ، این است که پیامبر بزرگوار اسلام ، تا بدان پایه براى جسم و بدن ارزش و اهمیت قایل است که حق بدن را در ردیف حق پروردگار (آن هم بلافاصله بعد از آن ) و در کنار حق خانواده (و حتى قبل از آن ) ذکر مى فرماید. زمانى انسان مى تواند حق پروردگار و خانواده خویش را به بهترین نحوى ادا کند، که از بدنى سالم و نیرومند برخوردار باشد.
ورزش ، کمک شایانى به ایجاد و تقویت سلامتى جسمانى و روانى مى کند، و افرادى که با روش صحیح ورزش مى کنند و یا داراى کارهاى باتحرک مى باشند، سالم تر بوده و عمرشان از افرادى که کارهاى بدون تحرک دارند بیشتر است .
شهید دکتر سید رضا پاک نژاد در کتاب اولین دانشگاه و آخرین پیامبر مى نویسد:
((عضلات در حال ورزش 10 تا 18 برابر در حال استراحت احتیاج به خون دارند، 20 دفعه بیشتر قند و اکسیژن مصرف مى نمایند، 50 بار زیادتر گازکربنیک دفع مى نمایند، و با توجه به همین ارقام ، اهمیت کار قلب هنگام ورزش روشن مى گردد...
در واکنش قلب در برابر کار عضلانى ، مشاهده مى شود ضربانهاى دبى ، حجم خون ، فشارخون و حتى ترکیبات فیزیکوشیمیایى خون را دگرگون مى سازد. ضربان قلب هنگام کار بدنى ، یعنى زمانى که عضلات را به فعالیت مى داریم ، 2 - 3 و حتى 4 برابر، و امکان دارد به 200 ضربه در دقیقه برسد. حجم خون 2 - 3 برابر و دبى قلب 6 - 7 و حتى 8 برابر و گاه زیادتر شود و دبى قلب از 4 لیتر در دقیقه ممکن است به 30 تا 35 لیتر در دقیقه برسد، در صورتى که دبى قلب شخص سالم و ورزیده در حال معمولى 25 لیتر است ...
حجم قلب ورزش کاران و کارگرانى که کار بدنى سنگینى دارند، بدون شک افزایش مى یابد، اما این افزایش به عقیده بسیارى ، فیزیولوژیک و کاملا طبیعى است . در اثر فعالیت بدن ، حجم قلب افزایش مى یابد، زیرا جدار بطن ها به ویژه بطن چپ ضخیم مى شوند، یعنى همانطور که عضلات بازو در اثر ورزش یا ابتلا به برخى بیمارى ها قوى مى شود، عضلات قلب هم در اثر کار، قوى مى گردد و در نتیجه قدرت انقباض قلب زیاد مى شود...))(7)
وى در بخش دیگرى از کتابش ، درباره فواید ورزش چنین مى نگارد:
1. قدرت انقباض و نظم ضربان قلب پس از مدتى ورزش کردن بهتر مى شود...
2. گنجایش ریه ها بیشتر مى گردد و در نتیجه ، اکسیژن بهترى و بیشترى به بدن مى رسد... ورزش صحیح و معتدل و متناسب با مزاج ، سبب نظم و ثبات حرکات تنفس مى گردد و تنفس عمیق تر، ولى شمارش آن کمتر مى شود.