در سه ماهه اول سال 1384
عصر حاضر با تحولات و دگرگونیهای وسیعی همراه گردیده و تردیدی نیست که این روند پرشتاب در قرن آینده با رویدادهای شگفت انگیز دیگری ادامه خواهد یافت. در این میان ارائه هر نظر و یا نظریه ای و نیز اتخاذ تصمیم عقلائی در حیطه عمل فردی ، گروهی و یا کلان اجتماعی منوط به دستیابی به اطلاعات و آمار قابل اعتماد در کلیه زمینه های مورد بحث است. گمرک جمهوری اسلامی ایران در راستای اهداف و وظایف خود ، هر ماه آمار و اطلاعات اخذ شده از گمرکات را ، با نهایت دقت و صحت ، در اختیار مدیران ، کارشناسان و عموم علاقمندان قرار می دهد . صفحات حاضر ، خلاصه گزارشات آمار عملکرد جمهوری اسلامی ایران ، در سه ماهه اول سال 1384 شامل عناوین صادرات ، واردات ، ترانزیت ، درآمد ، مسافرین ورودی و خروجی ، بسته های پستی ، تجارت چمدانی ، بازارچه های مرزی و قاچاق کالا می باشد. امید است که این گزارش مورد استفاده عموم کاربران قرار گیرد. لطفاً با ارائه نظرات و پیشنهادات گرانقدر خود ما را در هرچه ارائه بهتر گزارش راهنمائی فرمائید.
1. آمار عملکرد بازرگانی خارجی کشور
الف) صادرات غیر نفتی
به استناد آمارهای موجود ، طی سه ماهه اول سال 1384 مقدار 3/4545 هزار تن انواع کالاهای غیر نفتی به ارزش 6/1750 میلیون دلار از طریق مبادی گمرکات کشور به خارج صادر گردید. این ارقام در مقایسه با دوره مشابه سال 1383 مبین این واقعیت است که صادرات کالاهای غیرنفتی طی سه ماهه اول سال 1384 به لحاظ وزن 25 درصد و به لحاظ ارزش 5/17 درصد افزایش داشته است. لازم به ذکر است که از رقم 6/1750 میلیون دلار ، 9 میلیون دلار از محل تجارت چمدانی و 4/143 میلیون دلار از طریق بازارچه مرزی بوده است. متوسط ارزش یک تن کالاهای صادراتی کشور طی سه ماهه اول سال 1384 حدود 6/351 دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود 3/8 درصد کاهش داشته است. عناوین پنج قلم از کدهای تعرفه ای که دارای بیشترین سهم از مجموع ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی میباشند به ترتیب شامل : «آهن آلات و فولاد» با 5/22 درصد سهم ، «سایر محصولات پتروشیمی» با 4/10 درصد ، «فرش دستباف» با 4/5 درصد ، «پسته و مغز پسته» با 9/4 درصد و «آلومینیوم ساخته شده» با 1/3 درصد میباشند. بدین ترتیب پنج قلم عمده صادراتی در مجموع 3/46 درصد از کل ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی را به خود اختصاص داده اند. مقایسه آمار عملکرد با پیش بینی برنامه طی سه ماهه اول سال 1384 حاکی از 8/74 درصد تحقق در ارقام بوده که با احتساب تجارت چمدانی و بازارچه های مرزی درصد تحقق ارقام عملکرد به 96/81 درصد افزایش می یابد. گمرک شهید رجائی از لحاظ سهم وزنی و ارزشی کالاهای صادراتی به ترتیب با 6/45 درصد و 5/26 درصد بالاترین سهم را در بین گمرکات به خود اختصاص داده است.
ب) واردات
براساس آمار و اطلاعات موجود ، طی سه ماهه اول سال 1384 مقدار 1/7661 هزار تن انواع کالاهای مورد نیاز کشور به ارزش 1/8818 میلیون دلار از طریق مبادی گمرکات اجرائی به ایران وارد شده که در مقایسه با واردات سال قبل به لحاظ وزن 1/13 درصد و به لحاظ ارزش 1/16 درصد افزایش داشته است. متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی به کشور حدود 1151 دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 6/2 درصد افزایش نشان میدهد. پنج قلم از عمده ترین اقلام وارداتی به کشور بر حسب بیشترین سهم در ارزش کل واردات بترتیب شامل : «سایر لوازم و ماشین آلات صنعتی مکانیکی» با 7/20 درصد سهم ، «آهن آلات» با 2/11 درصد سهم ، «لوازم صنعتی برقی» با 5/6 درصد سهم ، «مواد اولیه پلاستیک» با 3/3 درصد سهم و «ماشین آلات راهسازی» با 5/2 درصد سهم بوده است. از اینرو در مجموع پنج قلم عمده وارداتی یاد شده حدود 2/44 درصد از کل ارزش واردات طی سه ماهه اول سال 1384 را به خود اختصاص داده اند. بیشترین حجم فعالیتهای گمرکی در امور واردات کالا به لحاظ بالاترین وزن و ارزش کالای وارداتی مربوط به گمرک شهید رجائی با سهم 8/40 درصد وزن و 4/50 درصد در ارزش میباشد.
2. آمار ترانزیت خارجی
طی سه ماهه اول سال 1384 ، بالغ بر 1/1686 هزارتن کالا به ارزش 5/24822 میلیارد ریال معادل 3/2920 میلیون دلار از کشور ترانزیت شده است . مقایسه ارقام یاد شده نسبت به دوره مشابه سال قبل حاکی از کاهش 7/49 درصدی در وزن و افزایش 8/8 درصدی در ارزش میباشد. مهم ترین اقلام ترانزیتی غیرکارنه تیر از نظر ارزش ، خودرو با 8/10 درصد ، مواد غذائی با 4/4 درصد ، سوخت با 6 درصد از ارزش کل ترانزیت بوده اند. طی سه ماهه اول سال 1384 ، گمرکات شهید رجائی با 7/57 درصد ، سرخس با 2/15 درصد و بازرگان با 4/5 درصد از ارزش کل ترانزیت مهمترین گمرکات مبدأ ترانزیتی و گمرکات دوغارون با 6/30 درصد ، شهید رجائی با 5/13 درصد و آستارا با 2/9 درصد از ارزش کل ترانزیت ، مهمترین گمرکات مقصد ترانزیتی کشور بوده اند. کشورهای امارات متحده عربی با 4/43 درصد ، ازبکستان با 9/12 درصد و ترکمنستان با 7/6 درصد از ارزش کل کالاهای ترانزیتی به ترتیب رتبه اول تا سوم را در بین کشورهای مبدأ به خود اختصاص داده اند.
کشورهای افغانستان با 4/32 درصد ، امارات متحده عربی با 5/15 درصد و آذربایجان با 1/9 درصد از ارزش کل کالاهای ترانزیتی ، به ترتیب مقام اول تا سوم را در بین کشورهای مقصد به خود اختصاص داده اند.
3. آمار درآمد گمرکات کشور
طی سه ماهه اول سال 1384 ، میزان درآمدهای وصولی گمرکات بالغ بر 2/7482 میلیارد ریال بوده که با توجه به مدت مشابه سال قبل حدود 5/39 درصد رشد داشته است. این میزان درآمد حدود 4/79 درصد از بودجه مصوب را تحقق نموده است. درآمد گمرکات کشور از بابت واردات خودرو بالغ بر 4/215 میلیارد ریال بوده که در مقایسه با بودجه مصوب 1575 میلیارد ریال بیانگر تحقق 7/13 درصد بودجه میباشد.درآمد گمرکات کشور بدون احتساب خودرو بالغ بر 8/7266 میلیارد ریال بوده که در مقایسه با بودجه مصوب 7845 میلیارد ریال بیانگر تحقق 6/92 درصد عملکرد گمرکات میباشد.براساس آمارهای موجود ، رقم ضمانتمامه حدود 5/2007 میلیارد ریال بوده که با احتساب این رقم ، درآمد گمرکات در طی این مدت بالغ بر 7/9489 میلیارد ریال میگردد که در مقایسه با بودجه مصوب ، بیانگر تحقق 7/100 درصدی درآمد میباشد. گمرک شهید رجائی با کسب درآمد 1/3566 میلیارد ریال یا 6/47 رتبه اول ، گمرک شهریار با اختصاص 2/544 میلیارد ریال یا 3/7 درصد رتبه دوم و گمرک بندر امام خمینی با 4/528 میلیارد ریال 1/7 درصد رتبه سوم را کسب نموده است.