خوراک دام و طیور و آبزیان- تفاله مرکبات - ویژگی ها و روش های آزمون
1 هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی های فیزیکی, شیمیایی , میکروبی , اصول نمونه برداری , روش های آزمون , بسته بندی , نشانه گذاری و انبارداری تفاله مرکبات بسته بندی شده در خوراک دام و طیور و آبزیان می باشد.
یادآوری- در مورد روش های آزمون چون در حال حاضر در کشور تفاله پرتقال و تفاله لیمو تولید می شود بنابراین روش های آزمون فقط در مورد آنها صادق است .
2 دامنه کاربرد
این استاندارد شامل انواع تفاله مرکبات به صورت خشک بوده که توسط واحدهای تولیدی صنعتی در شرایط استاندارد فنی , تغذیه ای و بهداشتی تولید و عرضه می گردد .
یادآوری- تفاله مرکبات می تواند به صورت تک تک یا مخلوط باشد.
3 مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می شود. در این مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و یا تجدید نظر اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی این مدارک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربرد آخرین اصلاحیه ها و تجدید نظرها ی الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و یا تجدید نظر آخرین چاپ و یا تجدیدنظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است.
استفاده از مراجع زیر برای کاربران این استاندارد الزامی است.
1- ISO N941 : 2000 Animal feeding stuffs – Specification of test methods N.D.F and A.D.F .
2- ISO : 1999 Animal feeding stuffs determination of potassium and Sodium contents – Flame emission spectrometrie method .
3- ISO 6636 : 1983 fruits , vegetables and derived products determination of Zinc content part 3 .
4- استاندارد ملی ایران321 :سال 1346 روش اندازه گیری مقدار آب و مواد فرار در کنجاله دانه های روغنی
5- استاندارد ملی ایران 3718 : سال 1375 روش تعیین پروتئین و مقدار ازت در خوراک دام
6- استاندارد ملی ایران 415 : سال 1346 روش تعیین میزان روغن در کنجاله ها
7- استاندارد ملی ایران 520 : سال 1349 روش اندازه گیری فیبر در خوراک دام
8- استاندارد ملی ایران 332 : سال 1346 روش اندازه گیری خاکستر کل کنجاله
9- استاندارد ملی ایران 571 : سال 1349 روش اندازه گیری کلسیم در خوراک دام
10- استاندارد ملی ایران 513 : سال 1367 روش اندازه گیری فسفر در خوراک دام و طیور
11- استاندارد ملی ایران569 :سال 1348 روش اندازه گیری انیدریدسولفورو(گوگرد)در میوه های خشک
12- استاندارد ملی ایران 2711 : ( تجدیدنظر )سال 1381 روشهای آزمون آفلاتوکسین Bو G در مواد غذائی
13- استاندارد ملی ایران 5925 : سال 1380 بیشینه روداری مایکوتوکسین ها در غذای انسان و خوراک دام
14- استاندارد ملی 2999 : سال 1373 روش اندازه گیری مس در خوراک دام و طیور
15- استاندارد ملی ایران 2753 : سال 1373 روش اندازه گیری منگنز در خوراک دام به طریقه اسپکتروفتومتری
16- استاندارد ملی ایران 3909 : سال 1375 اندازه گیری سرب در میوه و سبزی و فرآورده های آنها
17- استاندارد ملی ایران 3207 : سال 1381 ویژگیهای بهداشتی و میکروبیولوژیکی مواد اولیه تهیه خوراک دام و طیور
18- استاندارد ملی ایران 5272 : سال 1379 میکروبیولوژی مواد غذائی و خوراک دام
19- استاندارد ملی ایران 2946 : سال 1373 روش آزمون و تشخیص اشریشیاکلی
20- استاندارد ملی ایران 1810 : سال 1374 روش آزمون و تشخیص سالمونلا
21- استاندارد ملی ایران 997 : سال 1373 روش آزمون کپک و مخمرها در مواد غذائی
22- استاندارد ملی ایران 2836 : سال 1373 روشهای نمونه برداری از فرآورده های کشاورزی بسته بندی شده
23- استاندارد ملی ایران 4/6349 : سال 1382 آفت کش ها- مرز بیشینه مانده آفت کش ها در فرآورده های دامی
24- استاندارد ملی ایران 5718 : سال 1380 ویژگیهای سنگ آهک مورد مصرف در خوراک دام و طیور
4 اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد اصطلاحات و/ یا واژه ها با تعاریف زیر به کار می رود :
تفاله مرکبات
باقیمانده حاصل از پرتقال , لیمو , گریپ فروت , نارنگی و نارنج پس از آبگیری است که شامل پرده , هسته , پوست و الیاف داخلی میوه های نوشته شده در بالا می باشد و به عنوان یک ماده اولیه جهت تغذیه دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرد. در جیره نشخوارکنندگان الیاف خام موردنیاز آنها را تأمین می کند و در جیره غذایی مرغان تخمگذار به عنوان یک ماده اشتهاآور و رنگ دهنده زرده تخم مرغ مصرف می گردد .
واحدهای تولیدی صنعتی
به واحدهایی گفته می شود که دارای مجوزهای لازم ( پروانه بهره برداری و پروانه ساخت ) از مراجع ذیصلاح1 باشند .
یکنواختی
منظور از یکنواختی در این استاندارد یعنی تقریباً به میزان مساوی پوست و سایر اجزا میوه در تفاله مرکبات وجود داشته باشد .
کلیات تولید
به تفاله مرکبات حاصل از کارخانه های آبمیوه گیری پس از خرد شدن در حدود 2 تا 5 درصد آهک اضافه می شود ( ویژگی های آهک مصرفی باید مطابق استاندارد ویژگی های سنگ آهک مورد مصرف در خوراک دام و طیور به شماره 5718 باشد.) سپس خوب مخلوط گردیده وارد دستگاه پرس شده و پس از آب گیری دوباره وارد سیستم خشک کن گردیده و پس از خشک شدن هواگیری و بسته بندی می شود .
6 ناپذیرفتنی ها
6-1 وجود اجرام بیماری زا و غیر بیماری زا بیش از حد مجاز ( استاندارد ویژگی های بهداشتی و میکروبیولوژیکی مواد اولیه تهیه خوراک دام و طیور شماره 3207 ایران )
6-2 وجود قارچ های بیماری زا بیش از حد مجاز ( استاندارد شماره 3207 ایران )
6-3 وجود کپک زدگی به هر مقدار که قابل رویت باشد
6-4 وجود سموم ناشی از قارچ ها بخصوص مایکوتوکسین ها ( بسته به نوع و سن دام متفاوت است ) طبق استاندارد 5925 بیشینه رواداری مایکوتوکسین ها در غذای انسان و دام
6-5 وجود ترشیدگی و بوی غیرطبیعی و تغییر رنگ ناشی از سوختگی
6-6 وجود خاک , کاه ،کلش , شن , ماسه , فضله پرندگان و جوندگان , حشرات و بقایای آنها
6-7 وجود باقیمانده سموم آفت کش - استاندارد ملی ایران 4/6349- مرز بیشینه مانده آفت کش ها در فرآورده های دامی
7 ویژگی ها
تفاله مرکبات باید دارای ویژگی های زیر باشد :
7-1 ویژگی های فیزیکی
رنگ و بو
تفاله مرکبات برحسب نوع ماده اولیه باید دارای رنگ زرد تا نارنجی یکدست و یکنواخت و بدون سوختگی رنگ و بو باشد و فاقد بوی نامطبوع باشد .
یکنواختی
تفاله مرکبات باید از نظر دید ظاهری به طور کامل یکنواخت باشد .
7-2 ویژگی های شیمیایی
7-2-1 ویژگی های شیمیایی تفاله مرکبات باید طبق جداول 1 و2 باشد .
7-3 ویژگی های میکربی
ویژگی های میکربی تفاله مرکبات باید طبق جدول 3 باشد .
جدول شماره 1- ویژگی های شیمیایی تفاله پرتقال
روش آزمون
حدود قابل قبول
ویژگی
ردیف
طبق بند 9-1
این استاندارد
12 ( بیشینه )
درصد وزنی رطوبت
1
طبق بند 9-2
این استاندارد
6 ( بیشینه )
درصد وزنی پروتئین
2
طبق بند 9-3
این استاندارد
3 ( بیشینه )
درصد وزنی چربی
3
طبق بند 9-4
این استاندارد
20 ( بیشینه )
درصد وزنی الیاف خام
4
طبق بند 9-5
این استاندارد
20 ( بیشینه )
درصد وزنی خاکستر کل
5
طبق بند 9-10
این استاندارد
20 ( بیشینه )
درصد وزنی ADF ( فیبرغیرمحلول در اسید )
6
طبق بند 9-10
این استاندارد
24 ( بیشینه )
درصد وزنی NDF ( فیبر غیرمحلول در دترجنت خنثی )
7
طبق بند 9-6
این استاندارد
3 ( بیشینه )
درصد وزنی کلسیم
8
طبق بند 9-7
این استاندارد
15/0( بیشینه )
درصد وزنی فسفر
9
طبق بند 9-9
این استاندارد
2/0( بیشینه )
درصد وزنی گوگرد
10
طبق بند 9-17
این استاندارد
18/0 ( بیشینه )
درصد وزنی منیزیم
11
طبق بند 9-15
این استاندارد
08/0 ( بیشینه )
درصد وزنی سدیم
12
1- منظور از مراجع قانونی و ذیصلاح در حال حاضر وزارت بهداشت و وزارت صنایع و وزارت جهاد کشاورزی می باشد .