دانلود تحقیق بیهوشی و بی‎ حسی در زایمان

- شکل درد زایمانی

در طی فاز مخفی مرحله اول زایمان درد به شکل درد خفیف یا کرامپ متوسط محدود به درماتومهای 11‎T و ­122‎T می‎باشد. با پیشرفت زایمان در فاز فعال مرحله اول زمانی که انقباضات رحم شدت می‎یابد،‌ احساس و درک درد در درماتومهای ‎11­‎T و 12‎T شدت یافته به شکل تیزوکرامپی با انتشار به دو درماتوم مجاور یعنی 10‎T و 1‎L توصیف می‎گردد.

در اواخر ملحه اول و در مرحله دوم زایمان، درد بطور شدیدتری در پرینه، قسمت  تحتانی ساکروم، مقعد و غالباً رانها احساس می‎شود.

2- اثرات درد زایمان در تنفس مادر

درد زایمان محرک قوی تنفسی است، سبب افزایش قابل توجه در حجم جاری و حجم دقیقه‎ای و افزایش بیشتر در ونتیلاسیون آلوئولی می‏شود. این هیپرونتیلاسیون منجر به کاهش ‎Paco از میزان نرمال حاملگی یعنی از ‎mmHg32 به حدود ‎mmHg30-16 می‎گردد و حتی گاهی به 15-10 میلی‎متر جیوه می‎رسد.

کاهش ‎2‎Paco با افزایش همزمان در ‎PH تا حدود 6/7-55/7 همراه است. با خاتمه هر انقباض و کاهش درد، تنفس دیگر توسط درد تحریک نمی‎شود و هیپوکاپنی موجود سبب هیپوونتیلاسیون در فاصله ‌ انقباضات می‎شود که این هیپوونتیلاسیون باعث 50-10 درصد کاهش در فشار اکسیژن شریانی (با میانگین 30-25 درصد) می‎شود. دریافت اپیوئید اثرات دپرسانت تنفسی آلکالوز را تشدید می‎کند. اگر 2‎Pao مادر به کمتر از 70 میلی‎متر جیوه برسد، اثرات زیانباری چون هیپوکسمی و کاهش ریت قلب در جنین مشاهده می‎شود.

3- اثرات نوروآندوکرین درد زایمان

درد و اضطراب در فاز فعال زایمان سبب افزایش در آزاد شدن اپی نفرین به میزان 600-300 درصد، نوراپی نفرین به میزان 400-200 درصد و افزایش تولید کوروتیزول به میزان 300-200 درصد می‎شود. میزان ‎ACTH و کورتیکواستروئیدها نیز افزایش می‎یابد. کاتکولامین‎ها برای تطابق نوزاد با محیط خارج رحمی، از جمله برای تولید و رهایی سورفاکتانت، جذب مایع ریه‎ها، هوموستازگلوکز، تغییرات قلبی ‎- عروقی و متابولیسم آب ضروری هستند. لکن تحریک سمپاتیک ناشی از درد منجر به افزایش فشارخون و تاکیکاردی می‎شود که در بیماران هیپرتانسیو و بیماران قلبی می‎تواند خطرناک باشد.

4- اثرات قلبی عروقی درد زایمان

برون ده قلبی در طی زایمان افزایش می‎یابد که قسمتی به عنوان افزایش فعالیت سمپاتیک توأم با درد ناشی از هر انقباض، اضطراب و درک زایمان و فعالیت فیزیکی زایمان بوده و قسمتی (حدود 30-20 درصد) به علت خروج 300-250 میلی‎لیتر خون از رحم و نیز افزایش بازگشت وریدی از لگن و اندام تحتانی به گردش خون مادری می‎باشد.

هر انقباض توأم با ‎mmHg30-20 افزایش در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک است. تمامی اینها در بیماران هیپرتانسیو و قلبی بالقوه مضر و خطرناک می‎باشند.

5- اثرات درد زایمان در جنین

در طی فاز زایمانی کاهش متناوب در جریان خون جفتی ناشی از انقباضات شدید، منجر به کاهش موقت در تبادل گازی جفت می‎شود. این اختلال با هیپرونتلاسیون ناشی از درد تشدید می‎شود. هیپرونتیلاسیون منجر به آلکالوز تنفسی و عوارض زیر می‎شود:

1- شیفت منحنی تجزی اکسی هموگلوبین مادر به چپ سبب میل بیشتر اکسیژن برای چسبندگی به هموگلوبین[1] شده و براحتی از آن آزاد نمی‎گردد بنابراین انتقال اکسیژن از مادر به جنین کاهش می‎یابد.

2- کاهش جریان خون رحم ناشی از آزاد شدن نور اپی نفرین و کورتیزول که این نیز سبب می‎شود اکسیژن کمتری در اختیار جنین قرار گیرد.

3- هیپوکسمی مادر در فواصل انقباضات به علت هیپوونتیلاسیون ناشی از آلکالوز، تغییرات فوق در فازهای هیپرونتیلاسیون و هیپرونتیلاسیون مادر منجر به تغییرات ریت قلبی جنین در این فواصل می‎شود. مطالعات نشان داده‎اند که در مادرانی که اضطراب و درد دارند شیوع اشکال غیرطبیعی ریت قلب جنین بالاتر بوده و نوزادان متولد شده، نمره آپگار دقیقه اول و پنجم کمتری دارند. تحت شرایط نرمال زایمان و در جنین‎های نرمال این تغییرات موقت بخوبی تحمل می‎شود اما در نوزادانی که در معرض ریسک قرار دارند (مثلاً در پره اکلامپسی، بیماری قلبی یا دیابت) کاهش انتقال اکسیژن و دی‎اکسید کربن ناشی از درد بسیار مهم بودهو می‎تواند عوارض پری ناتال ایجاد کرده و حتی منجر به مرگ جنین شود.

با توجه به مسائل فوق‎الذکر صرفنظر از دلایل انسانی تسکین درد، اثرات زیانبار درد شدید زایمانی بر روی مادر و جنین بویژه در مادران مسئله‎دار و جنین‎های در معرض خطر، ایجاد بیدردی در زایمان را ایجاب می‎کند. در واقع در چنین مواردی زایمان بیدرد منافع واضح برای مادر و جنین دارد.

6- هوشبرهای استنشاقی

نیتروس اکساید (‎O2N)، از جفت به سهولت عبور می‎کند. دوز مناسب آن در مادر اثر سویی نداردت اما گفته می‎شود که هر قدر طول مدت بیهوشی با ‎O2‎N بیشتر باشد. نوزاد متولد شده بیشتر تحت تأثیر دارو واقع شده، بیهوش خواهد بود. لذا باید مدت بیهوشی تا خروج جنین تا حد امکان کوتاه باشد. به این منظور باید اینداکشن بیهوشی زمانی انجام شود که بیمار و جراح کاملاً آماده باشند.

هوشبرهای تبخیری که در عمل جراحی سزارین کاربرد دارند هالوتان، انفلوران و ایزوفلوران می‎باشند که با غلظت کم بکار می‎روند. عبور این هوشبرها از جفت وابسته به دوز و زمان می‎باشد بنابراین اگر زمان اینداکشن بیهوشی تا تولد بچه طولانی نشود و دوز مناسب تجویز شود، بعید به نظر می‎رسد که این داروها اثرات شدید یا طولانی مدت روی جنین داشته باشند. با کاربرد این داروها بیاد آوردن[2] و بیداری[3] مادر در حین عمل کاهش یافته، نیاز به ‎O2N را کاهش داده، لذا غلظت بالاتری از اکسیژن می‎توان به مادر داد. عیب این هوشبرها ایجاد شلی وابسته به دوز در تون عضله رحم و امکان خونریزی بعد از عمل در مادر است که البته در دوزهای پایین یعنی با غلظت هالوتان 5/0 درصد، انفلوران 1-5/0 درصد و ایزوفلوران 75/0 درصد این خونریزی ایجاد نشدهو در این دوزهای کم رحم در دوره بلافاصله بعد از عمل به اثرات تحریکی اکسی توسین حساس بوده و به خوبی پاسخ می‎دهد.

بیهوشی برای سزارین

7- علل سزارین و موارد خاص آن

بیست سال قبل نسبت سزارین به زایمان واژینال 5 درصد بود. این درصد بتدریج افزایش یافته است بطوری که آمار انگلستان امروزه این نسبت را 13 درصد و حتی تا 40%‌ اعلام می‎دارد. سزارین ممکن است بصورت الکتیو[4] صورت گیرد که علل آن عبارتند از:

1- تنگی لگن[5]

2- پرزانتاسیون بریچ

3- پرزانتاسیون‎های معیوب

4- نارسایی مزمن رحمی ‎- جفتی

5- توکسمی حاملگی

6- دیابت شیرین

7- چندقلویی

8- ناهنجاریهای جنینی

سزارین ضروری[6] زمانی انجام می‎شود که جنین را خطر دیسترس جنینی تهدید کند یا عوارض مادری نظیر عدم پیشرفت زایمان یا عدم موفقیت اینداکشن برای زایمان وجود داشته باشد.

سزارین اضطراری[7] به علت عوارض جدی مادری یا جنینی به هر دلیل مثلاً کندگی جفت، جفت سر راهی، پرولاپس بند ناف و انقباضات تتانیک رحم صورت می‎گیرد. امروزه سزارین قبلی بخودی خود دلیلی برای سزارین بعدی نمی‎باشد. در اکثر مواردی که برش سزارین قبلی عرضه بوده، امکان زایمان واژینال (در زایمان بعدی) وجود دارد.

9- اثرات سزارین در مادر

در عمل جراحی سزارین الکتیو خطرات احتمالی برای  مادر فقط مختصری افزایش می‎یابد لکن در یک سزارین اورژانس خطرات ناشی از اینداکشن بیهوشی در بیمار با معده پر، افزایش احتمال لوله‎گذاری مشکل، تغییرات همودینامیک شدید، احتمال عفونت بعد از عمل و عوارض ریوی و ترومبوآمبولیک اضافه می‎شود. خطر مرگ مادر در عمل جراحی سزارین در مقایسه با زایمان واژینال 2 تا 1 برابر بیشتر است.

10- اثرات سزارین روی جنین و نوزاد

سزارین به منظور کاهش عوارض جنینی ناشی از زایمان واژینال عارضه‎دار انجام می‎شود و زمانی که جنین دچار آسفکسی می‎باشد سزارین فوری اجباری است. لکن در مقایسه با زایمان واژینال طبیعی سزارین همیشه توأم با عوارض پری‎ناتال[8]  بیشتری می‎باشد. تمام داروهای بیهوشی بجز شل‎کننده‎های عضلانی از جفت عبور کرده و روی نوزاد تأثیر می‎گذارند. هیپرونتیلاسیون مادر، هیپوکسمی و هیپرکاپنی مادر و افت فشار خونی که بخوبی درمان نشده است تمامی اثرات منفی بر روی جنین دارند.

11- انتخاب نوع بیهوشی برای سزارین

انتخاب نوع بیهوشی برای سزارین بستگی به علت عمل،‌درجه اورژانس بودن عمل و تمایل بیمار و متخصص بیهوشی دارد. هیچ متدی از بیهوشی برای سازرین ایده‎آل مطلق نیست. متخصص بیهوشی باید روشی را انتخاب کند که برای مادر کم خطرتر و راحت‎تر بوده و حداقل اثرات دپرسانت را بر جنین داشته باشد و مناسب‎ترین شرایط را برای متخصص زنان فراهم آورد.

12- آنستزی رژیونال برای سزارین

اگر چه انجام انفیلتراسیون جدار شکم با محلولهای رقیق بی‎حسی موضعی جراح زنان را قادر به انجام سزارین می‎کند لکن، این روش، مطلقاً ایده‎آل نبوده و اصولاً انجام نمی‎شود. بلوکهای مرکزی یعنی تکنیکهای اسپانیال و اپیدورال بسیار مؤثر بوده و ترجیح داده می‎شوند. تکنیکهای رژیونال دارای مزایای خاص خود می‎باشند. بیمار بیدار و هشیار بوده و می‎تواند از تولد فرزند خویش و دیدن نوزادش لذت ببرد زیرا زیباترین لحظه برای مادری که نه ماه انتظار کشیده است لحظه تولد فرزند و شیندین صدای گریه اوست. اما از دید متخصص بیهوشی نیز بیدار و هشیار بودن مادر مزیتی است زیرا احتمال آسپیراسیون ریوی مادر را کاهش داده یا کاملاً مرتفع می‎سازد. در یک آنستزی رژیونال نیاز به لوله‎گذاری تراشه نبوده لذا خطرات بالقوه لوله‎گذاری مشکل نیز وجود نخواهد داشت. از طرفی با این متدها، از اثرات دپرسانت  داروهای بیهوشی عمومی بر روی جنین اجتناب می‎شود و امکان تجویز غلظتهای بالای اکسیژن به مادر وجود دارد.

تجویز اکسیژن به مادر،‌ ذخیره ‌ اکسیژن در جنین را افزایش می‎دهد. بطور کلی در یک سزارین الکتیو، تکنیکهای رژیونال، انتخابی هستند لکن در یک عمل جراحی سزارین اضطراری مناسب نمی‎باشند زیرا انجام تکنیکهای رژیونال نیاز به صرف زمان دارد. در دستهای یک متخصص بیهوشی ورزیده زمان اینداکشن تا زایمان بچه در یک آنستزی اسپانیال 10 دقیقه و در آنستزی اپیدورال 20 دقیقه است. (با لیدوکائین یا کلروپروکائین). در یک سزارین الکتیو اگر از هیپوتانسیون ناشی از بلوک سمپاتیک یا سندرم فشرده شدن آئورتوکاوال ممانعت به عمل آید، طول مدت بی‎حسی تا تولد بچه، اهمیت نداشته و طولانی شدن این فاصله زمانی تأثیر سویی در جنین به جا نمی‎گذارد.