طرح مسئله:
امروزه آموزش، نقش مهمی در بهبود سازمان ها و رفع نیازهای فردی و سازمانی دارد و محور اساسی در بهسازی منابع انسانی است؛ علی رغم نقش و جایگاه آموزش، دلایل زیادی وجود دارد که بسیاری از دوره های آموزشی، بهره وری لازم را به همراه ندارد. چنین وضعیتی ممکن است، متأثر از عوامل و شرایط متفاوتی باشد، که یکی از این عوامل، نیازسنجی آموزش است، زیرا نیازسنجی یکی از مؤلفه های مهم بهره وری در آموزش است. بنابراین، ورود افراد جدیدالورود در نیروی مقاومت، تغییرات شرایط سازمانی سپاه، روشهای نوین و توسعه فن آوری در سازمان؛ تغییرات و تحولات در عرصه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و … نیازهای آموزشی گوناگونی را ایجاد می کند. که شناخت این نیازها و برنامه ریزی برای رفع آن در طراحی آموزشی بسیار ضروری است که این امکان از طریق نیازسنجی آموزشی برای برنامه ریزان آموزشی فراهم خواهد شد.
از این رو نیازسنجی آموزشی جهت طراحی دوره های آموزشی و به منظور تغییر رفتار، و افزایش مهارت فراگیران در نمسا حائز توجه است ، تا با اجرای درست نیازسنجی آموزشی بستر مناسبی برای اثربخشی در آموزش پایوران نمسا فراهم گردد.
با عنایت به این ضرورت و اهمیت، در تحقیق حاضر سعی بر آن خواهد بود تا با بررسی و شناسائی نیازهای آموزشی کارکنان نیروی مقاومت بسیج و براساس الگوی مناسب ، عملیات نیازسجی آموزشی برای کلیه مشاغل کارکنان نمسا اقدام گردد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
در هر سازمان، نیروی انسانی از ارزشمندترین سرمایه های آن سازمان محسوب می شود که استفاده صحیح از این سرمایه، دست یابی به هدف های سازمانی را آسان نموده و باعث رشد و توسعه سازمان و کارکنان خواهد شد.
از جمله عوامل بسیار مهم که در رشد و توسعه سازمان و کارکنان مؤثر است، آموزش و بهسازی منابع انسانی است.
از این رو؛ هر چقدر متون آموزش و برنامه های آموزشی به واقعیت و نیازهای سازمان نزدیک تر باشد، سازمان و کارکنان از رشد بیشتری برخوردار خواهد شد. بنابراین برای برآورده شدن نیازهای اساسی سازمان، پرداختن اصولی و عملی به نیازسنجی آموزش از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار می باشد که به نوبه خود از مراحل مهم برنامه ریزی آموزشی محسوب می گردد، ضمنا محدودیت منابع مادی، کالبدی و انسانی در نیروی مقاومت بسیج سپاه از یک سو و تحولات جامعه؛ دگرگونی در رویه ها؛ روش ها، قوانین و مقررات و سایر نرم افزارهای مورد عمل پایوران در نمسا از سوی دیگر بر این ضرورت و اهمیت افزوده و ایجاب نموده است تا آموزش پایوران براساس نیازهای واقعی و عینی و مهارتهای شغلی آنان استوار باشد تا از این طریق ، از هدر رفتن منابع مختلف جلوگیری به عمل آید و بهره وری در آموزش افزایش یابد.
بر این اساس؛ با توجه به ضرورت و اهمیت نیازسنجی آموزش، ضرورت انجام نیازسنجی آموزش مبتنی بر اصول علمی در نیروی مقاومت بسیج به چشم می خورد که از جمله موارد کاربرد این تحقیق به شرح ذیل بیان می گردد.
جلوگیری از اتلاف منابع در فرماندهی آموزش نمسا.
شناسائی مهارت ها و توانمندی های مورد نیاز در پایوران.
بهره گیری از نیازسنجی دقیق در فرآیند آموزش و برنامه درسی.
تطبیق نیازهای آموزشی پایوران با مهارتهای مورد نیاز در سازمان.
استفاده از مبانی علمی در عرصه نیازسنجی و افزایش بهره وری در آموزش پایوران نمسا.
اهداف تحقیق:
تهیه الگوی مناسب برای نیازسنجی دوره های آموزشی پایوران
احصاء نیازهای آموزشی پایوران نمسا.
اولویت بندی نیازهای آموزشی پایوران در نمسا.
تعیین و تدوین نیازهای آموزشی پایوران نمسا.
سئوالات تحقیق:
مناسب ترین الگوی نیازسنجی آموزشی پایوران نمسا کدام است؟
نیازهای آموزشی پایوران در نمسا چیست؟
اولویت های نیازهای آموزشی در نمسا به چه ترتیبی می باشد؟
بررسی تحقیقات پیشین:
مطالعاتی در مورد بررسی نیازهای آموزشی کارکنان در سطح ملی و بین المللی انجام پذیرفته است ولی با بررسی مراکز تحقیقاتی سپاه و نیروهای مسلح مطالعه ای تحت عنوان این پژوهش تا کنون انجام نشده است. بنابراین پژوهش هایی که مرتبط با عنوان پژوهشی ما می باشند به شرح ذیل ارائه می شود.
الف- پژوهش های انجام شده در کشور:
از جمله پژوهش هایی که با موضوع فوق مرتبط است، پژوهشی است با عنوان، بررسی نیازهای آموزشی پنج سال آینده کارکنان صنعت نفت که توسط آقای مهدی رشیدی در سال 1378 صورت گرفت. محقق در این تحقیق با بهره گیری از روش دلفی نزدیک به 300 عنوان دوره آموزشی که نیازهای اصلی آموزش کارکنان را نشان می دهد، شناسایی و اولویت بندی کرده است. هم چنین پژوهش دیگری با عنوان نیازسنجی آموزشی مدیران صدا و سیما می باشد که در سال 1379 در سازمان صدا و سیما توسط آقای داود معصومی انجام شده است که هدف پژوهش تشخیص کمبودها و نیازهای آموزشی مدیران، اولویت بندی نیازهای آموزشی است که در این پژوهش، از دور روش تجزیه و تحلیل خطا و روش دلفی استفاده شد.
بنابراین، ماهیّت پژوهش های مذکور از حیث محتوای و هم از حیث روش با پژوهش حاضر متفاوت است و یافته های پژوهش نمی تواند برای پایوران نمسا کاربرد داشته باشد، زیرا ماهیت کار، فرهنگ سازمانی و کارکرد اجتماعی نمسا با سازمان های مورد پژوهش متفاوت می باشد.
ب- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور:
در سال 1990 میلادی پژوهشی با عنوان، بررسی نیازهای آموزشی برای مهارت های حرفه ای مدیران مدارس متوسطه در ایالت نیوجرسیتی آمریکا انجام شده است که هدف این پژوهش؛ تعیین مهارت های حرفه ای مدیران مدارس است در این پژوهش که بر روی 250 نفر از مدیران مدارس متوسطه با استفاده از پرسشنامه انجمن بین المللی مدیران مدارس متوسطه صورت گرفت، نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که انجام در تصمیم گیری، رهبری، ارزشیابی، انگیزش، قابلیت سازگاری، نوآوری و قضاوت از مهمترین مهارت های مورد نیاز مدیران مدارس متوسطه می باشد. «بروکل 1990»
پژوهش دیگری توسط آقایان کریشین و مورفی در سال 1978 در سال 1978 میلادی در آمریکا با عنوان بررسی نیازهای آموزشی معلمان به اجراء در آمده است که هدف اساسی این تحقیق، شناخت نیازهای آموزش معلمان و آشناسازی آنها با روش های نوین تدریس می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی از طریق ارائه فرم های مختلف و چک لیست ها به انجام رسیده است و پرسشنامه های این پژوهش از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت اول آن به جنبه های مهارتی و دانش مورد نیاز معلمان اشاره دارد و قسمت دوم آن از معلمان می خواست که دانش و مهارت های مورد نیاز خود را مشخص نمایند. نتایج پژوهش مشخص می ساخت که معلمان با نواقص و کاستی های خود آشنا شده اند و نیازهای آموزشی خود را نیز مشخص ساختند. «کریشن و مورخی 1987»