بیان مساله:
افسردگی می تواند به عنوان یک وضعیت و حالت روانی باشد، که نشانگر آن احساس کسالت، کمبود انرﮊی ، نا امیدی و بی علاقگی است. این پدیده گاه به عنوان یک تجربه و گاه یک نگرش به زندگی محسوب و در شکل حاد آن به عنوان یک بیماری محسوب می شود.
مواجهه با بحران های گوناگون زندگی اعم از بحران های رشدی که بیشتر درونی است و یا بحران های عارضی که جنبه بیرونی دارد و رویارویی با وقایع اطراف و حوادث محیطی مانند سوگ، اندوه، شکست های شغلی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی به طور طبیعی می تواند منجر به افسردگی گردد(میچل،به نقل از خواجه پور1369).
از جمله مهترین بحران ها می توان به بحران رشدی بخصوص در مقطع نوجوانی اشاره کرد، نوجوانی مرحله ای است که کودکی با همه وابستگی ها، بی خبری و بی مسولیتی ها پشت سر گذاشته می شود و شخص نگران تغییرات جسمی،فیزیولوﮊیکی و روحی خویش برای کسب هویت می باشد. در این مقطع افسردگی از جمله مسایلی است که گریبان گیر نوجوانان است.
مسلم است اگر برای رفع افسردگی در این دوره که گاه به وخامت می گراید چاره ای اندیشیده نشود، خطراتی همچون خودکشی را به دنبال خواهد داشت.((در میان افرادی که دست به خودکشی می زنند، تعداد نوجوانان افسرده بیشتر از سایرین است. از مهم ترین مقدمات خودکشی، افسردگی است و در مجموعه ای از خود کشی های موفق 72 در صد آن هابه علت افسردگی بوده است)) (اخوت،1362، ص 143).
در این پژوهش تاکید بر قشر عظیمی از اجتماع یعنی نوجوانان است که آینده یک نظام را تعیین می کنند و لذا پرداختن به مسایل و مشکلات آنها در واقع دادن اعتبار و ارزش به آنها و برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای پیشرفت جامعه خواهد بود.
واسیت (1998) در پژوهش خود نتیجه گرفت که وجود افسردگی در دانش آموزان دبیرستانی موجب کم شدن رغبت و انگیزه به فراگیری تحصبلات بالاتر و ورد به دانشگاه می شود. حبیبی نیا(1375)نیز بین عدم موفقیت تحصیلی و میزان افسردگی رابطه معنا دار پیدا کرده است.
این روز ها در جریان تعلیم و تربیت در آموزشگاه ها شاهد آن هستیم که تعداد یاز دانش آموزان دارای حالتی از قبیل اضطراب،باس و نا امیدی، عدم اعتماد به نفس، بی تفاوتی و بی حوصلگی، غم و اندوه و ... هستتند. البته این نشانه ها دلیل قطعی افسردگی نیست ولی مجموع چند نشانه به ما هشدار می دهد که شخص به کمک نیاز دارد.
دبیرذستان دخترانه ادب داران میزان شیوع افسردگی در بین دانش آموزان دوره متوسطه در پرده ابهام است. اختلال افسردگی علاوه بر رفتار افراد بر جنبه های مختلف اجتماعی، اخلاقی و... تاثیر می گذارد. هم چنین با توجه به نتایج تحقیقات قبلی میزان افسردگی دانش آموزان در موقیت های مختلف تحصیلی از جمله رشتته تحصیلی با سایرین متفاوت می باشد لذا محقق در صدد است که با انجام تحقیق حاضر میزان افسردگی دانش آموزان دبیرستان دخترانه ادب داران در پایه اول عمومی و شاخه نظری(رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی ) را با معیار طبقه بندی تست افسردگی بک اندازه گیری نموده و پس از آن رابطه ی با وضعیت تحصیلی را تعیین نماید.
اهمیت و ضرورت موضوع:
توجه به مسایل ومشکلات دانش آموزان و مراقبت های مربوط به بهداشت روانی و تعلیم و تربیت آنان بسیار ارزشمن د و حیاتبخش خواهد بود. طبیعی است که هر گاه برنامه ریزی ها و اقدامات لازم در زمینه رفع اختلالات روانی و فکر از جمله افسردگی دانش آموزان صورت گیرد شاهد تحولات عظیمی در بهبود زندگی، پیشرفت تحصیلی، کسب سعادت و تحقق کرامت و ارزش والای آنها خواهیم بود و غفلت دراین امر خسارات جبران ناپذبری برای جامعه به بار خواهد آورد. از آنجا که در آموزش و پرورش دانش آموزان نقش اول و مرکزیت برنامه ریزی ها را به خود اختصاص داد ه اند و کلیه فعالیت های آموزشی و پرورشی برای آنان می باشد، در صورتی که آنان اغز فعالیت های مدرسه و مربیان بهره مند نشوند آموزش و پرورش به اهداف خود نرسیده است.
نتایج تحقیق حاضر به گروه های مختلفی از جمله مربیان، معلمان ،دست اندر کاران آموزش و پرورش و همچنین اولیاء دانش آموزان کمک خواهد کرد که:
1- به این شناخت و آگاهی دست یابند که تا چه اندازه دانش آموزان دبیرستان ادب به افسردگی مبتلا هستند؟
2- آیا بین میزان افسردگی و وضعیت تحصبلی دانش آموزان رابطه ای وجود دارد؟
این آگاهی ایجاب می نماید که بعد از شناسایی مشکل در جهت رفع آن اقدام نماید تا از این طریق با داشتن دانش آموزانی شاداب وامید وار در جهت ارتقاء کیفیت آموزشی قدم برداشته، مانع افت تحصیلی گردد و گامی در جهت تحقق اهداف بلند مدت آموزش و پرورش برداشته شود.
اهداف پژوهش:
اهداف کلی در این تحقیق عبارتنداز: 1- بررسی میزان افسردگی دانش آموزان دبیرستان دخترانه ادب داران 2- تعیین رابطه افسردگی با وضعیت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستان دخترانه ادب
اهداف ویزه تحقیق:
.بررسی میزان افسردگی دانش آموزان پایه اول دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83
2. بررسی میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته ریاضی فیزیک دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83
3. بررسی میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته علوم تجربی دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83
4. بررسی میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته علوم انسانی دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83
سوالات پژوهش:
1. میزان افسردگی دانش آموزان پایه اول دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83 چقدر است؟
2. میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته ریاضی فیزیک دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83 چقدر است؟
3. میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته علوم تجربی دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83 چقد راست؟
4. میزان افسردگی دانش آموزان پایه دوم و سوم رشته علوم انسانی دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83 چقدراست؟
5.آیا بین افسردگی و وضعیت تحصیلی دانش آموزان دبیرستان دخترانه ادب شهرستان داران در سال تحصیلی 84-83 رابطه معنا داری وجود دارد؟
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها:
1- افسردگی:(1)
●تعریف مفهومی: افسردگی اختلالی است که فرد مبتلا به آن دارای علایمی از قبیل خلق پایین با کاهش انرﮊی و علاقه، احساس گناه، اشکال در تمرکز، بی اشتهایی و افکار مرگ و خودکشی است (کاپلان،به نقل از پور افکاری، 1378).
●تعریف عملیاتی: متغیری است که در این تحقیق به وسیله آزمون بک(2) سنجیده می شود. تست افسردگی بک شامل 21 جنبه است که در تحقیق حاضر به منظور پیشگیری از القا تصویر منفی در ذهن دانش آموزان، با توافق مسوولین 2 جنبه (تمایلات جنسی و تمایلات خودکشی) حذف گردید لذا از جدول زیر جهت درجه بندی نمرات افسردگی استفاده می شود که در این جدول نیز همان شاخص اندازه سنجی در تست 21 جنبه ای به کار گرفته شده است. البته لازم به ذکر است که جهت انجام این کار قبلا با افراد متخصص مشورت شده است. بنابراین در این تحقیق میزان افسردگی دانش آموزان بر اساس درجه بندی زیر مشخص و در کلیه مراحل پژوهش مد نظر می باشد.