مشکلات بهداشتی صنایع کوچک
هرروزصبح منزل را به مقصد محل کارترک می کنیم درگذرازخیابان های شلوغ وپرترافیک شهر، ویترین مغازه ها چشم هر رهگذررانوازش می کند باخود می گوییم عجب مبل قشنگی چه کفش زیبایی چه فرش خوش نقشی وچه ماشین خوش رنگی و... حیرت کنان به مسیر خودادامه می دهیم
از کنار کارگاه های نجاری ،کفاشی،نقاشی وصافکاری و...می گذریم سروصدای گوش خراش آهنگری،بوی بنزین ورنگ نقاشی،گردوغبارنجاری و... آدمی را از رویای شیرین زندگی بیدارمی کندتا لذت زودگذر زیباییهای پشت ویترین مغازه هارا فراموش کند،حس کنجکاویش راتحریک می کندکه بااندکی تامل وتوقف تغییرمسیر وارد این کارگاهها شود تا بداند خالق آن همه زیباییها درنمایشگاهها و فروشگاه ها کیست ؟ کجاست؟ چگونه ودرچه محیطی کارمی کند؟ درکارگاهی ،نقاشی راباپیستوله ای پرازخون جگرمشاهده می کنیم که چگونه روی ماشین رنگ می پاشد ومحیط کاررا آکنده ازدودقرمزاسپند می کندتا هنرش ازگزندبدنظران مصون ماند وبدانند خوش رنگی قرمز جگری ازکجاست! به کارگاه نجاری واردمی شویم سروصدای زیاد دستگاههای رنده واره فلکه و... آهنگ ملایم محیط کارراتغییر می‌دهد.آشوب واضطراب رادرکارگاه حاکم می کندکه باشنیدن دستورات آهنینش ترس ونگرانی سراسروجودمان رافرا گیردوضربان قلبمان تند تندبزندبطوریکه گوشهایمان دیگر،درددل نجاررانشنوند. ازکنارکارگاه اهنگری می گذریم چشمان هررهگذرمجذوب اشعه نورانی جوشکاری میشودتاازحرارت وروشنایی آن لذت ببرد غافل از آنکه چشمانش فدای آن گرما وروشنایی کذایی خواهد شد.تیرگی سقف ودیوار،سرخی چشمان آهنگروسردی محیط کارنشان ازبی مهری کاردارددرحالیکه کار،بزرگترین تفریح زندگی (به فرموده مولی الموحدین حضرت علی (ع)وجوهروجودی هرشخص است. انسان بیکارهمانندجسم بی روح است که باکارکردن روح درجسم اودمیده می شود.
آری نمونه هایی ازاین کارگاههارا بارهاوبارها بطورروزمره درتمام نقاط شهرمشاهده می کنیم که بصورت پراکنده تحت شرایط ناایمن وغیربهداشتی مشغول فعالیت هستند بدون پاسخ به سئوالاتی که درذهن مانقش می بنددازکنارآنهابی تفاوت می گذریم راستی چه گروهی،چه ارگانی مسئول وضامن سلامتی کارگران ومحیط کارصنایع کوچک شهرمان هستند اما نکته ای که بایدبدان توجه نمودآ‌ن است که بدانیم سلامتی این قشر عظیم زحمتکش به واسطه عوامل مضر و زیان آور محیط کارهمواره تهدیدمی شود. باتوجه به گزارشات ونتایج بازدیدهای مستمرکارشناسان وبازرسین بهداشت کارمبنی بروضعیت نامناسب وغیر بهداشتی کارگاهها، علل بروزمشکلات بهداشتی صنایع کوچک موردارزیابی قرارگرفت تاضمن گسترش فرهنگ ایمنی وبهداشت کار راهکارهای مناسبی درجهت بهبودسلامتی کارکنان صنوف فنی وخدماتی اتخاذ گردد.
عوامل بروز معضلات بهداشتی صنایع کوچک
1.نبودآموزش مستمر متصدیان صنوف فنی وخدماتی : عدم آگاهی متصدیان صنوف فنی وخدماتی ازدستورالعملهاواهداف وبرنامه‌های‌بهداشت‌کاریکی ازعوامل بروزمشکلات بهداشتی کارگاههابوده که بدون اطلاع ازعوامل زیان آور ومخاطرات بهداشتی محیط کار خود مشغول‌فعالیت‌هستندلذا‌ارتقاء‌سطح‌آگاهی‌شاغلین صنوف فنی وخدماتی مستلزم انجام اقدامات مستمری ازقبیل تشکیل کلاسهای آموزشی واستفاده ازپمفلت ها وپوسترهای آموزشی درمحیط کارو... می باشد
2.پراکندگی صنوف فنی وصنایع کوچک درنقاط مختلف شهر: از روشهای کاهش اثرات عوامل زیان آور محیط کار میتوان به کاهش تعداد افراد در معرض این عوامل از قبیل سروصدا ،گردوغبار و...می باشد که با توجه به پراکندگی و استقرار صنوف فنی در نقاط مختلف شهر و در مجاورت منازل مسکونی ،علاوه برشاغلین صنوف، عابرین وساکنین نیزدرمعرض عوامل زیان آورقرارمی گیردکه باعث آزارومزاحمت آنان میشوند. 3.استیجاری بودن کارگاهها: اکثرکارفرمایان به علت مشکلات اقتصادی توانایی خرید مغازه راندارند به ناچار جهت تامین مکان فعالیت خود مغازه‌ای را اجاره می‌کنند که از لحاظ ساختمانی منطبق با آیین‌نامه تاسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگاه نمیباشد علی‌رغم موافقت برخی از آنان با مرمت و تعمیر سقف و دیوار و کف کارگاه و...بعلت مخالفت صاحب ملک با هرگونه تغییروبهسازی ، با قبول شرایط موجوددرکارگاه به فعالیت خود ادامه می دهنددرغیر اینصورت مجبورند مغازه راتخلیه نمایند.
4.فعالیت بدون پروانه کسب کارگاهها: اکثر کارگاههای فنی وخدماتی بنابردلایلی ازقبیل موقتی بودن مکان فعالیت،سهل انگاری کارفرمایان در اخذمجوز فعالیت وعدم نظارت مستمر اتحادیه های صنفی و... فاقد پروانه کسب میباشند اگرهم دارای پروانه کسب باشند بدون درنظرگرفتن ضرورت استعلام از مرکز بهداشت نسبت به تمدیدآن اقدام شده است لذاعدم نظارت بروضعیت بهداشتی کارگاهها درهنگام اخذیاتمدیدپروانه کسب کارگاهها،باعث بروزمشکلات ومخاطرات بهداشتی میگردد.
5.همکاری محدود شهرداری با صنایع محدود: تاخیر در ایجادوراه اندازی شهرک صنوف وعدم واگذاری به موقع زمین یا کارگاه صنفی به کارفرمایان ازیک طرف،اعطای پروانه ساخت بدون درنظرگرفتن تسهیلات ویژه به کارفرمایان درراستای بهسازی وضعیت بهداشتی کارگاههاازطرف دیگر، ازعلل استقراروپراکندگی صنوف فنی علی الخصوص صنوف مزاحم درسطح شهربشمارمی آیندکه بدون نظارت برفعالیت این نوع کارگاههای غیربهداشتی وعدم همکاری گسترده شهرداری درزمینه انتقال آنهابه خارج شهرعلاوه بردگرگونی بافت شهری باعث ایجاد آلودگی زیست محیطی ازقبیل آلودگی صوتی وشیمیایی و...عواقب ناگواردیگرمی گردد
. 6.وضعیت نامساعد اقتصادی کارفرمایان: یکی دیگرازعوامل بوجود آورنده معضلات بهداشتی صنایع کوچک عدم تمکن مالی وبرخورداری کارفرمایان ازتسهیلات اعطایی موسسات اعتباری وبانکهامی باشدکه اگرتسهیلاتی جهت بهسازی وضعیت بهداشنی کارگاههابه متصدیان صنوف فنی وخدماتی درنظرگرفته شود می تواند درکاهش معضلات بهداشتی کارکاهها موثرواقع گردد
7.سهل انگاری کارفرمایان در اجرای دستورات و مقررات ایمنی وبهداشتی درمحیط کار: نظر به اینکه بکاربردن دستورالعملهای ایمنی و بهداشتی توصیه شده توسط کارشناسان ذیربط ازسوی شاغلین صنوف فنی وخدماتی تضمین کننده امنیت وسلامتی آنان درمحیط کارمیباشد متاسفانه اکثرکارفرمایان باسهل انگاری دراجرای این مقرات سلامتی خود و اطرافیان رابه خطرانداخته وبه فعالیت خوددر محیط غیر ایمن و بهداشتی ادامه میدهند این درحالی است که نظارت محدودارگانهای ذیصلاح ازقبیل مرکز بهداشت،اداره کارو...بروضعیت ایمنی وبهداشت محیط کار می تواند منجر به عدم رعایت واجرای دستوالعمل مربوطه وبروزبیماریها وحوادث ناشی ازکارگردد . باتوجه به علل بروز مشکلات بهداشتی صنایع کوچک که دربالا به پاره ای ازآنها اشاره گردید راهکارهای ذیل جهت رفع آن پیشنهاد میگردد.