میوز
میوز یا تقسیم با کاهش کروموزوم نوعی تقسیم است که فقط در سلول های جنسی (sexuel) صورت می گیرد. به عبارتی در موجوداتی که با تولید مثل جنسی تکثیر می یابند و این تقسیم در واقع عبارت است از تقسیم یاخته های دیپلوئید به یاخته های هاپلوئید (اسپرماتوروئید و اوول) می باشد.
سلول دیپلوئید: سلول است که از هر کروموزوم یک جفت دارد و این خود نوعی تصدیق نظریه کروموزومی وراثت مندلی است زیرا مندل هم صفت دارای دو الل می دانست.
در تقسیم معمولی میتوز یاخته هائی که از تقسیم حاصل می شوند از لحاظ کروموزمی یا سلول مادر و همدیگر مساوی هستند ولی در میوز سلول های حاصل تقسیم از لحاظ کروموزمی با سلول مادر مساوی نیستند و نصف کروموزمهای مادری را دارند در اثر وجود همین تقسیم است که گونه های جانوری و گیاهی پس از میلیونها سال زندگی و تشکیل نسل های متمادی توانسته اند تعداد کروموزمها و تجهیزات وراثتی خود را حفظ کنند. این تقسیم از پدیده های اساسی علوم زیستی است و اعمال لقاح در مکانیسم تکمیلی را تشکیل می دهد. این کیفیت موجب می شود که تعداد کروموزمها در جریان تولید مثل و در نسل های متوالی در هرگونه ثابت بماند.
کامتوژنز در انسان
قبل از شناخت تقسیم میوز در سال 1834-1914 یافته های جنسی شناسائی شده بودند و دانشمندان می دانستند که از لقاح دو سلول جنسی نر و ماده تخم و زیگوت حاصل می شود بنابراین به مطالعه غدد جنسی و منشاء یافته های جنسی پرداختند.
اسپرماتوژنز و اووژنز که منجر به تولید گامت نر و ماده در دو جنس می گردد در دستگاه تناسلی جانوران دیده می شود. در نرها در بیضه و در ماده ها در تخمدان انجام می شود. در اسپرماتوژنز تقسیم میوز که دارای مراحلی است (بعداً به آن می پردازیم) از ابتدا لوله بیضه شروع و تدریجاً تا انتهای آن پایان می یابد. بیضه دارای 4 منطقه می باشد که اسپرم باید از آنها بگذرد.
1- منطقه تکثیر: در این منطقه تکثیر معمولی میتوز انجام می شود و سپس cyst حاصل می شود.
2- منطقه رشد و افزایش حجم: تقسیم قطع می شود و حجم افزایش می یابد اسپرماتوسیت I ایجاد می گردد.
3- منطقه بلوغ: تقسیمات متوالی در این منطقه انجام می شود. تقسیم اول کاهش کروموزمی است که دو یافته 8 کروموزمی حاصل می شود و هر یک اسپرماتویست II و در طی مرحله دوم میوز هر اسپرماتویست II به دو اسپرماتید تقسیم می شود و در مجموع 4 سلول اسپرماتید که n کروموزم است (هاپلوئید) از یک سلول دمیلوتید (2n) حاصل می شود.
4- منطقه ای که در آن یافته های کامل یافت می شود: اسپرماتید، در این منطقه آسپرم تبدیل شده اند.
اروژنز هم در سلول های ماده انجام می شود و طی مراحلی از یک سلول دیپلوئید 4 یافته هاپلوئید حاصل می گردد که از این 4 تا یکی از آنها ناحیه است در اوورژنز به ترتیب اووگونی که است که حاصل میتورات اولویت I که در نتیجه رشد اووگونی است و اوویست I در نتیجه میوز I و اوویست II در نتیجه میوز II حاصل می شود و سرانجام اوویت II طی میتوز به اوتید تبدیل می شود.
اهمیت میوز:
1- در میوز شانس مخلوط شدن ماده ژنتیکی دو والد (پدر و مادر) در طول پروفازیک فراهم می شود.
2- در این تقسیم تعداد کروموزمها از n2 به n کاهش می یابد.
3- در بعضی از گونه ها تعداد کروموزمها ثابت باقی می ماند و بعد از آنکه تعداد کروموزمها از n2 به n کاهش یافت در اثر عمل لقاح گامت های n کروموزمی ترکیب شده و سلول n2 کروموزمی را بوجود می آورد (در غیر صورت می شد).
4- در این تقسیم شانس به وجود آمدن تنوع زیاد شده و صفات والدینی نیز منتقل می شود.
مشاهده میوز:
اولین بار این مشاهده توسط در 1902 توسط والترسوتون و تئودو بودری بر روی دوره تولید گامتها در نخود انجام گرفت و به طور کلی می توان میوز را در نوک ریشه گیاهان غنچه های گل باز نشده و یاخته های مشاهد کرد بدین منظور سلول ها را در ابتدا تثبیت می کنند و برای این کار از میکناتور کارنوی (نسبت 1 به 3 الکل اتیلکی به اسید استیک کلاسیال) استفاده می شود و سپس با استفاده از رنگ های هسته مثل استوکارمن یا استواورسئین به مدت َ15-20 و عمل اسکواش در زیر میکروسکپ مشاهده کرد ولی مشاهده مراحل پشت سر هم در میکروسکپ های مخصوصی که از سلول های زنده انجام می پذیرد