تحقیق رفتار جبری چک کردن

مقدمه

شما خانه خود را ترک می‌کنید وعازم تعطیلات اداری می‌شوید اما پس از آن که در صندلی عقب تاکسی آرام گرفتید تردیدها به ذهن شما هجوممی‌آورند. آیا اجاق گاز را خاموش کرده‌ام آیا درب خانه باز است. سعی می‌کنید این افکار را نادیده بگیرید ولی نمی‌توانید. به یاد بیاورید که اجاق گاز را خاموش کرده‌اید یا درب باز است یا بسته. احساس شک و دو دلی در شما اوج می‌گیرد در نهایت مغلوب این افکار می‌شوید و به راننده تاکسی می‌گویید که دور بزند او بیرون منتظر می‌ماند شما بی وقفه اجاق را خاموش و روشن می‌کنید و یا از باز بودن درب مطمئن می‌شوید و هر اندازه که به اجاق نگاه می‌کنید یا درب را باز و بسته می‌کنید باز هم هیچ تأثیری ندارد نمی‌توانید از این موارد مطمئن شوید و به جای آن با هر بار وارسی کردن بر تردید آزار دهنده شما افزوده می‌شود چشما شما بسته بودن درب و یا خاموش بودن اجاق گاز را می‌بیند اما در ذهن شما چیزی ثبت نمی‌شود. پس از گذشت دقایقی که به اندازه ساعت‌ها به نظر می‌رسد بالاخره با اکراه منزل را ترک می‌کنید و به تاکسی باز می‌گردید. اما همان طور که دور می‌شوید، قصور می‌کنید که در نتیجه بی دقتی شما، خانه آتش گرفته است- در طی سفر افکار وحشتناک مربوط به خاکستر شدن دارایی‌تان مایه عذاب خاطرتان می‌شود. با وجود تمامی تلاشهایتان نمی‌توانید این تردیدها را از ذهن خود دور کنید. این نمونه نگاهی اجمالی به افکار فردی دارد که به گونه‌ای به افکار و خواسته‌های غیر قابل کنترل اختلال وسواس – اجبار گرفتار است – این فرد دیوانه نیست – بلکه به نوعی اختلال اضطرابی دچار است که زندگی وی را تحت الشعاع قرار داده است. اختلال شخصیت وسواسی – جبری[1] در سیستم طبقه بندی DSM-IV جزء اختلالات اضطرابی طبقه بندی گردیده است.  

تعریف وسواس

نگرانی‌ها، تردیدها، باورهای خرافی – که معمولا در زندگی روزمره شایع‌اند- اگر جنبه افراطی و شدید پیدا کنند، وسواس نامیده می‌شود. مثلاً فرد در هنگام شست و شوی دست یابدن یا بازرسی و چک کردن، خیلی زیاده روی کند و در صورت وجود مانع دچار اضطراب و استرس شود و عملکرد حوزه‌های خانوادگی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی یا روابط بین فردی را تحت تاثیر قرار دهد.

انواع وسواس :

الف) وسواس فکری :

افکاری که تکرار می‌شوند و خارج از اختیار به نظر می‌رسند به گونه‌ای که شخصی نمی‌خواهد این افکار را داشته باشد و آنها را ناراحت کننده، مزاحم و بی معنا تلقی می‌کند. شایع ترین انواع وسواس فکری عبارتند از: ترسهای آلودگی به میکروب، تردید و شک در مورد انجام دادن درست کارها، افکار مزاحم در خصوص تکرار یا اعمال پرخاشگرانه یا جنسی، دقت بیش از حد، شک دینی و اخلاقی افراطی

ب ) وسواس عملی : اعمال اجباری که شخص بارها و بارها و طبق مجموعه قواعد و مناسکی برای خنثی کردن افکار وسواسی خود اقدام به انجام آنها می‌کند. شایع ترین انواع وسواس عملی عبارتند از: وارسی، شست و شو، شمارس، پرسیدن، تقارن و دقت، ذخیره کردن و انبارسازی.

آداب وارسی کردن یا چک کردن

اگر شما به آداب وارسی کردن دچار باشید، نمی‌توانید مطمئن شوید که مرتکب خطایی خطرناک نشده‌اید بنابراین برای حصول اطمینان، به وارسی کردن می‌پردازید. معمولاً می‌ترسید که در اثر خطایی که از شما سرزده است. به خودتان و دیگران آسیبی برسانید – شما ممکن است دوازده مرتبه اجاق گاز و قفل درها را وارسی کنید اما هنگامی که به در قفل شده نگاه می‌کنید باز هم از قفل بودن آن‌ مطمئن نمی‌شوید – بنابراین ممکن است به مدت سی دقیقه قفل را باز و بسته کنید تا آن که بتوانید خود را از خانه بیرون بکشانید، آن هم با خستگی بسیار ممکن است برای اطمینان مجدد به طور مکرر از خانواده و دوستانتان کمک بخواهید – در این نمونه قدرت تردید به خوبی نشان داده شده است.

بروس به آداب وارسی کردن قفل درها، پنجره‌ها و دو شاخه‌های برق دچار بود او همچنین می‌ترسید که با بی دقتی خود موجب آتش سوزی وسایل برقی شود – اگر شما دچار آداب وارسی کردن باشید ممکن است در حین صحبت به طور مکرر از دیگران بپرسید که به آنها توهین کرده‌اید یا نه یا ممکن است بپرسید که مبادا نادانسته به خودتان آسیب زده باشید. یا آن که ممکن است از چاقو و قیچی اجتناب کنید یا این که از ترس این که مبادا خود را از پنجره به بیرون پرت کنید از پنجره‌ها اجتناب بورزید.

ویژگیهای افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی – اجباری (OCD)

1- وجود کمال گرایی 2- اشتغال ذهنی 3- اصرار به این که دیگران در انجام کارها از روش او تبعیت کنند 4- وقف کردن خود برای کار 5- ناتوانی در تصمیم گیری 6- وظیفه شناسی بیش از حد و انعطاف نداشتن درباره مسائل اخلاقی 7- محدودیت در ابراز عواطف 8- ناتوانی در دور انداختن اشیاء‌ بی ارزش 9- فقدان سخاوت

علائم

علائم اختلال وسواسی – جبری طیفی از حفیف تا شدید را دربر می‌گیرد. عده‌ای ممکن است فقط به فکرهای وسواسی دچار شوند. برخی ممکن است بتوانند افکار وسواسی و رفتارهای جبری خود را برای مدت کوتاهی مهار کنند و علائم خود را در مدرسه یا محل کار پنهان کنند. اما هنگامی که وضعیت شدیدتر می‌شود، اختلال B وسواسی – جبری آن قدر زندگی فرد را اشغال می‌کند که دیگر نمی‌تواند در فعالیت‌های روزانه بازدهی داشته باشد، چون بیشتر وقت خود را صرف مراسم وسواسی می‌کند. این اختلال گاهی با افسردگی، اختلالات تغذیه‌ای، سوء مصرف مواد، برخی ناهنجاریهای شخصیتی، اختلال نقصان توجه یادگیر اختلالات اضطرابی همراه است.

این اختلالات، همراه با تمایل به پنهان کردن مشکل، تشخیص و درمان ناهنجاری را بسیار دشوار می‌کند. و به این ترتیب، افراد مبتلا تا سالها پس از شروع علائم هیچ درمانی دریافت نمی‌کند.