تحقیق چگونه می‌ توان نظم و انضباط کیفی را در دبستان گسترش بخشید؟

مقدمه:

هر کودکی نیاز به یادگیری نظم و انضباط دارد. خانواده اولین مکانی است که کودک در آنجا یاد می گیرد که چه رفتارهایی مورد قبول و پذیرش و چه رفتارهایی نا مطلوب است.

کودکان باید یاد بگیرند که:

کدام دسته از کارها خیر و سالم است و کدام کارها ناسالم و شر هستند.

چرا احترام به حقوق دیگران و حفظ حرمت افراد واجب است؟

و...

معمولاً کودکانی لوس، بد رفتار،‌خودخواه و نا امن، نامیده می‌شوند که با انضباط ناچیزی پرورش یافته اند و تربیت کودکان با انضباط سخت، کودکانی ترسو را به بار می آورد.

بعد از خانواده مدرسه، مکانی است که بصورت رسمی، مستقیم و غیر مستقیم به پی ریزی مبانی نظم و انضباط می پردازد.

و طی فرآیند تقریباً ده- دوازده ساله نوجوانان و جوانانی را وارد اجتماع می نماید که از آنها انتظار حداقل یک «شهروند خوب» که نظم اجتماعی را رعایت کند را داریم.

در این طرح پژوهشی سعی دارم ضمن بررسی مبانی نظم و انضباط کیفی و ایجابی به جای نظم و انضباط سلبی و تحمیلی راهکارهای عملی دستیابی به این امر خطیر را با توجه به بضاعت فکری و عملی و به استعانت از رب متعال که پرورش دهنده و بهترین نظم دهنده در جهان است را بیان کنیم.

تا ان شاء ا... جرقه ای باشد برای روشن کردن مشعل هدایت آینده سازانی که راهنمایی آنها بدست ما سپرده شده است.

ان شاء ا...

بیان مساله:

-مدارس ابتدایی تابع چه قوانین و مقررات انضباطی هستند؟

-دانش آموزان ابتدایی (مخاطبان) از نظر جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و ... دارای چه توانایی‌ها و محدودیت هایی میباشند.

-سیر آموزش انضباط از خانواده و مدرسه چگونه باید طی گردد؟

-چگونه می توانم با طرحی نو انضباط کیفی و درونی با تاکید بر تربیت وجدان در مدرسه را گسترش دهم؟

هدف:

-آگاهی از قوانین و مقررات انضباطی که مدارس باید تابع آن باشند.

-آگاهی از توانایی‌ها و محدودیت های مخاطبان که قصد منضبط نمودن آنها را داریم.

-مطالعه و سیر آموزش انضباط از خانواده تا مدرسه.

-ابداع طرح های نو، جهت تقویت انضباط کیفی و درونی با تاکید تربیت وجدان.

روش

مطالعه کتابخانه ای. مشاهده ثبت رفتار، استفاده از مبانی روانشناختی و مقتضیات زمان و شرایط.

توصیف وضعیت موجود

دانش آموزان می دانند در کارنامه موردی به نام انضباط وجود دارد. فاقد کتاب درسی، از سویی خارج از تاثیر معدل (بدین معنا که انضباط در جمع نمرات و معدل تاثیر ندارد)، و از سویی متاثر از نمرات درسی و معدل (بدین معنا که معلمان بر اساس نمرات درسی و معدل به قضاوت در مورد انضباط می پردازند)

معاونان تا حدودی می توانند در دادن نمره انضباط دخالت داشته باشند اما آیین نامه های دست و پا گیر وجود اولیا و دانش آموزان پر توقع و جسور در این برهه از زمان که تنبیه به معنای آگاه شدن را نیز مورد حمله و محاکمه قرار می‌دهند و ... جز موانعی است که بر سر راه دارند.

به هر حال بنده به عنوان معاون با 22 سال سابقه خدمت 10 سال آموزگار مدرسه پسرانه و 10 سال آموزگار دبستان دخترانه و 2 سال سمت معاونت در نوبت عصر دبستانی که 175 دانش آموز پسر داشت و تعداد چشمگیری از آنها دچار مشکلات خانوادگی بودند مشغول خدمت شدم.

ناسزا گویی، زد و خورد و درگیری دانش آموزان با یکدیگر بسیار رواج داشت، و قدرت و زور وجه امتیاز دانش آموزان به یکدیگر تلقی میشود. در بین اولیا این منطق حاکم بود که پسرانمان باید بزنند و بتوانند حق خود را بگیرند تا در آینده کسی نتواند به آنها زور بگوید!

و بنده به عنوان معاونی ریز نقش و نحیف الجثه باید به این وضع انضباطی سامان می دادم.

جمع آوری اطلاعات (شواهد/1)

آگاهی از قوانین و مقررات انضباطی مهمترین نیاز برای نظم بخشیدن به مدرسه بود که حیطه عملکرد را مشخص می کرد و دستاوردهای آن به شرح زیر بوده:

آیین نامه اجرایی مدارس که در ششصد و پنجاه و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 20/5/79 به تصویب رسیده و مورد اجرا گذاشته و امروزه در تمام مدارس حاکم می‌باشد به شرح زیر جمع آوری گردید.

مقررات انضباطی دانش آموزان فصل ششم

شامل:

الف: وظایف دانش آموز

ب: ترغیب و تشویق

ج: تنبیه

د: وظایف مدرسه در ارتباط با مقررات انضباطی

الف: وظایف دانش آموزان:

ماده 68: دانش آموزان در دوران تحصیلی موظفند موازین اسلامی و مقررات آموزش و پرورش را در اخلاق و رفتار خویش رعایت کنند که اهم آنها به شرح زیر است:

1-رعایت شعائر دینی

2-رعایت ادب و احترام نسبت به مدیر، معاون، مربیان و دیگر کارکنان مدرسه

3-رعایت حسن رفتار و اخلاق و همکاری با سایر دانش آموزان

4-سعی شایسته در تحصیل رعایت مقررات آموزشی و تربیتی و انجام فرایض دینی و مشارکت در فعالیت های اجتماعی مدرسه

5-حضور به موقع در مدرسه و خروج از آن در پایان ساعات مقرر (حضور در مدرسه در غیر ساعات مقرر برای استفاده از زمین ورزش، آزمایشگاه، کتابخانه، فعالیت های پرورشی و ... منوط به اجازه ولی دانش آموز و موافقت مدیر به سرپرستی او با یکی از کارکنان مدرسه مجاز خواهد بود)

6- حضور مرتب در مدرسه و کلاس درس در تمام مدتی که مدرسه رسماً دایر است.

7-رعایت بهداشت و نظافت فردی و همکاری با دانش آموزان دیگر و مسئولین مربوط در پاکیزه نگهداشتن فضای مدرسه

8-استفاده از لباس، کفش، جوراب ساده و مناسب و اصلاح موی سر مناسب با شئون دانش آموزی برای پسران و رعایت حجاب مناسب برای دختران

9-خودداری از کار بردن وسایل تجملی و آرایشی و پرهیز از همراه آوردن اشیا گرانبها و وسایل غیر مرتبط با امور تحصیلی به مدرسه

10-خودداری از خرید و فروش در مدرسه به غیر از مواردی که درآیین نامه شرکت تعاونی دانش آموزی پیش بینی شده است.

11-مراقبت از وسایل شخصی و اهتمام در حفظ و نگهداری اموال تجهیزات و ساختمان مدارس چنانچه دانش آموزی به وسایل و ساختمان مدرسه یا سایر دانش آموزان خسارت وارد آورد باید خسارت وارده توسط دانش آموز یا ولی او جبران شود.

تبصره: برگ هایی در موقع ثبت نام توسط دانش آموز و ولی دانش آموز پر شود تا ضمن آگاهی از آن انجام وظایف را تعهد کنند.

ماده 69-مدیر موظف است در مواردی که دانش آموز تاخیر ورود مکرر یا غیبت غیر موجه داشته باشد مراتب را به اطلاع ولی وی برساند تا با همکاری ولی چاره جویی لازم معمول شود.

ماده 70-غیبت غیر موجه و تاخیر ورود دانش آموز در دفتر انضباطی ثبت و موجب کسر نمره انضباط میشود و در صورت تاخیر ورود مکرر یا غیبت بیش از حد مدیر مدرسه موظف است با نظر شورای مدرسه تصمیم مقتضی را برابر مفاد ماده 76 اتخاذ نماید و مراتب را کتباً به ولی دانش آموز ابلاغ کند.

ب: ترغیب و تشویق

ماده 71-مدیر مدرسه باید برای ترغیب دانش آموزان به انجام صحیح وظایف خویش برنامه هایی را تهیه و با تایید شورای مدرسه اجرا کند.

ماده 72- دانش آموزانی که وظایف خود را به نحو شایسته انجام می‌دهند به روش های زیر مورد تشویق قرار می گیرند.

1-تشویق شفاهی در کلاس در حضور دانش آموز

2-تشویق در مراسم آغازین در حضور کلیه دانش آموزان

3-تشویق کتبی و شفاهی در کلاس و اعلام آن به ولی دانش آموزان

4-تشویق کتبی و شفاهی در حضور کلیه دانش آموزان

5-اعطای جایزه یا لوح تقدیر به امضای مدیر مدرسه در حضور همه دانش آموزان

6-تشویق کتبی و اعطای لوح تقدیر از طرف اداره آموزش و پرورش

7-معرفی برای شرکت در اردوهای تربیتی آموزش و فرهنگی

8-اعطای نشان های دانش آموزی برابر ضوابط مصوب شورای عالی آموزش و پرورش

تبصره: اتخاذ تصمیم در مورد بند یک با معلم و مربی دانش آموز و بندهای 2 لغایت 5 توسط مدیر مدرسه و بندهای 6 و 7 پس از تایید شورای مدرسه انجام خواهد گرفت.

ماده 73: در انجام هر نوع تشویق باید موارد ذیل رعایت شود.

1-برنامه های تشویقی مدرسه باید منجر به تشویق و انگیزش درونی در دانش آموزان شده و روح امید، تعاون، عشق به کار و کوشش وحدت را در آنان توسعه دهد.

2-ملاک اصلی در تشویق، سعی و کوشش دانش آموز و میزان پیشرفت وی در مقایسه با وضع قبلی خود باشد.

3-تشویق باید به گونه ای انجام پذیرد که علت آن برای فردی که تشویق می‌شود و سایر دانش آموزان روشن باشد.

4-جوایزی که تهیه میشود باید متناسب با سن و ذوق دانش آموزان باشد و ارزش آموزش و تربیتی آن مورد توجه قرار گیرد.

5-خلاصه تشویق های مهم باید در پرونده تحصیلی دانش آموزان درج شود و در صورت عدم حضور اولیا به نحو مناسب به اطلاع آنان برسد.

6-تشویق هیچ دانش آموزی نباید سبب تحقیر دانش آموز دیگر شود و در اعمال تشویق ها نباید تبعیض و استثنایی بین دانش آموزان قایل شد.

ج-تنبیه

ماده 74- قصور و سهل انگاری دانش آموزان نسبت به انجام وظایف خود تخلف محسوب میشود مدیر شورای مدرسه معاون و مربیان موظفند قبل از اعمال هر گونه تنبیه از وضع و موقعیت محصل آگاهی یابند و در جستجوی انگیزه و علت تخلف برآیند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.

ماده 75-تنبیه باید توجه دانش آموز را به اشتباه خود جلب و زمینه مناسب را برای ایجاد رفتار مطلوب درونی فراهم نماید لذا اعمال تنبیه باید متکی به یافته های عملی و استفاده از الگوی مناسب تغییر رفتار باشد تا موجب تجری دانش آموز و اصرار وی بر تکرار اشتباه نشود.

ماده 76-دانش آموز متخلفی که راهنمایی ها و چاره جویی تربیتی در آنها مفید و موثر نمی افتد با رعایت تناسب به یکی از روش های زیر مورد تنبیه قرار می گیرند.

1-تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی

2-تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش آموزان کلاس مربوط

3-تغییر کلاس، در صورت وجود کلاس های متعدد در یک پایه با اطلاع ولی دانش آموز

4-اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش آموز

5-اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی ولی دانش آموز، حداکثر برای مدت سه روز

6-انتقال به مدرسه دیگر

ماده 77-اعمال هر گونه تنبیه دیگر از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درس جهت تنبیه ممنوع است و در اعمال تنبیهات نباید بین دانش آموزان تبعیض و استثنایی قائل شده.

ماده 78-اعمال تنبیه مندرج در بندهای 1-2 بر عهده معلم و مربی مربوط به بند 3 بر عهده مدیر است بندهای 4 و 5 پس از موافقت شورای مدرسه به عهده مدیر است در مورد بند 6 علاوه بر تایید شورای مدرسه اخذ موافقت اداره آموزش و پرورش نیز ضروری است.

ماده 79-در دبیرستان ها و هنرستان های وابسته به سایر وزارتخانه ها، سازمان ها و مراکز غیر وابسته به آموزش و پرورش و سایر واحدهای آموزش نه به علت منحصر به فرد بودن یا نظایر آن، انتقال دانش آموز از یک مدرسه به مدرسه دیگر غیر ممکن نمی‌باشد در صورت استمرار تخلف شورای مدرسه با موافقت اداره آموزش و پرورش نسبت به اخراج دانش آموز از آن مدرسه اقدام می نماید.

تبصره: مواردی که لازم است ولی دانش آموز در جریان تخلف فرزندش قرار گیرد باید قبلاً حساسیت های ولی بررسی و آنگاه با روش مناسب او را در جریان رفتار فرزندش قرار داد.

ماده 80-در صورتی که دانش آموزی به علت تخلف از مدرسه ای به مدرسه دیگر منتقل شود و نهایتاً تشخیص داده شود که نظم آموزش و تربیتی را بر هم می زند و موجب انحراف و گمراهی دانش آموزان دیگر شود با تایید شورای مدرسه و موافقت اداره آموزش و پرورش مربوط در نوبت اول از حضور در مدارس منطقه یا ناحیه آموزش مربوط و برای نوبت دوم تا مدتی که اداره کل آموزش و پرورش استان تعیین می نماید از حضور در کلیه مدارس محروم می‌شود و از اولیای او خواسته میشود که تعلیم و تربیت فرزند خویش را بیرون از مدرسه بر عهده گیرند.

ماده 81-اعمال تنبیهات انضباطی در این آیین نامه باید با رعایت نکات زیر انجام پذیرد.

1-تنبیه انضباطی باید روشنگرانه و آگاه کننده باشد.

2-به شرایط جسمی و روانی سنی، خانوادگی، اجتماعی دانش آموز توجه شود.

3-تنبیه با تخلفی که دانش آموز مرتکب شده متناسب باشد و تربیت و تدریج مناسب در اجرای تنبیه رعایت شود.

4-خیر خواهی مدرسه برای دانش آموز و ولی او بیان و روشن شود.

5-فاصله زمانی بین وقوع تخلف و اجرای تنبیه نزدیک و منطقی باشد.

6-شیوه های جبران تخلف به دانش آموزان ارائه گرددو از او خواسته شود که خطا و تخلف خود را جبران کند.

7-در اجرای تنبیه آبروی دانش آموز حفظ شود و از تنبیه در حضور جمع جز در موارد ضروری اجتناب گردد.

د- وظایف مدرسه در ارتباط با مقررات انضباطی

ماده 82-مدیر مدرسه موظف است همکاران خود را نسبت به موارد انضباطی آگاه کند و ممنوعیت تنبیه بدنی را تذکر دهد و در صورت مشاهده تخلف، مراتب را جهت اطلاع و اقدام لازم به اداره آموزش و پرورش منطقه گزارش دهد.

ماده 83: تنبیه و تشویق اعمال شده در نتیجه آن رفتار دانش آموز باید در دفتر انضباطی دانش آموز درج شود و در تعیین نمره انضباطی وی مورد توجه قرار گیرد.

تبصره: سوابق تخلف و تنبیه دانش آموزان در پایان هر سال تحصیلی امحا خواهد شد تا سابقه نا مناسبی برای دانش آموز باقی نماند.

ماده 84: چنانچه دانش آموزی به اتهام جرمی از طریق مراجع قضایی به طور موقت بازداشت شود پس از آزادی شورای مدرسه نحوه ادامه تحصیل وی را تعیین می‌کند که پس از تایید اداره آموزش و پرورش اجرا می‌شود مدت بازداشت دانش آموز ‌به عنوان وقفه تحصیلی محسوب میشود.