کدینگ در سیستمهای حسابداری کلید حل مشکلات و رمز موفقیت در ارائه گزارشات مورد نیاز مدیریت و دیگران می باشد. در سیستمهای حسابداری چهار کد بصورت پله ای برای شناسایی حسابها طراحی شده است که این پله ای بودن کدها امکان گسترده نمودن گزارشات و دریافت سریع و دقیق اطلاعات را باحجم عملیات بسیار کم می دهد. این کدها عبارتند از : کل‘ معین‘ تفصیلی و مرکز . شما با یک معین می توانید بصورت تفکیک و مجموع ‘ اطلاعات حسابهای مراکز و اشخاص مختلف را دریافت نمائید
در ادامه مباحث مربوط به تهیه صورتهای مالی این بار به بررسی مفاهیم اولیه حسابداری و تأثیر آن بر صورتهای مالی خواهیم پرداخت .
مفاهیم اولیه حسابداری یا همان مفروضات ، اصول و میثاقهای حسابداری نقش مهم و اساسی در تهیه صورتهای مالی ایفا می کنند . ابتدا این مفاهیم را نام برده سپس تأثیرات آنها را بررسی می کنیم .
مفروضات : مفروضات اموری بدیهی است که نیازی به اثبات ندارد . فروضات حسابداری عبارتند از :
۱ - فرض تداوم فعالیت ۲ - فرض تفکیک شخصیت ۳ - فرض دوره مالی
۴ - فرض تعهدی ۵ - فرض اندازه گیری بر حسب واحد پول
اصول : جنبه علمی و کاربردی در حسابداری دارند . این اصول عبارتند از :
۱ - اصل بهای تمام شده ۲ - اصل تحقق درآمد ۳ - اصل تطابق
۴ - اصل افشاء کامل
میثاقها : در بسیاری از موارد بکارگیری اصول و مفروضات حسابداری با محدودیتهایی همراه است . این محدودیتها که به آنها میثاقها و محدودیتهای اجرایی نیز گفته می شود عبارتند از :
۱ - میثاق اهمیت ۲ - میثاق فزونی منافع بر مخارج ۳ - میثاق احتیاط
۴ - میثاق خصوصیات صنعت
البته میثاقهای حسابداری به این ۴ مورد محدود نمی شود . اما برای بحث ما این ۴ نکته کفایت می کند .
حال به بررسی تأثیر این مفاهم بر روی صورت سود و زیان و ترازنامه خواهیم پرداخت .
مفاهیم حاکم بر ترازنامه :
۱- فرض تداوم فعالیت ۲- فرض واحد اندازه گیری ۳ - اصل افشاء
۴- اصل بهای تمام شده ۵ - میثاق اهمیت
ترازنامه بر اساس فرض تداوم فعالیت تهیه می شود . یعنی فرض بر این است که یک موسسه برای دوره نا محدود فعالیت می کند . این صورت حساب نیز مانند سایر صورت حسابها بر مبنای فرض واحد اندازه گیری بر حسب واحد پول استوار است . تمامی صورتهای مالی در ایران باید بر اساس واحد پول ریال تهیه شود .
در صورت ترازنامه اصل افشاء بسیار با اهمیت است . زیرا ارقامی که در این صورت مالی ذکر می شود بسیار با اهمیت است و باید تمامی ارقام با دقت و به طور کامل افشاء شود . ضمنا بر طبق اصل بهای تمام شده تمامی اقلام در ترازنامه با بهای تمام شده تاریخی ثبت می شوند . یعنی در طول چند سال هیچ گونه تجدید ارزیابی در اقلام ترازنامه صورت می گیرد .
بر طبق میثاق اهمیت باید تنها ارقام با اهمیت در ترازنامه ذکر شود . ارقام ترازنامه ، ارقامی با اهمیت ( از نظر ریالی ) می باشند که البته مفهوم اهمیت مفهومی نسبی می باشد .
مفاهیم حاکم بر صورت سود و زیان :
۱ - اصل تحقق درآمد ۲ - فرض دوره مالی ۳ - اصل تطابق
۴ - میثاق احتیاط ۵ - اصل افشاء ۶ - میثاق اهمیت
۷ - میثاق فزونی منابع بر مخارج
بر طبق اصل تحقق درآمد هر مبلغی که دریافت شود درآمد نمی باشد و چه بسا مواردی که مبلغی دریافت نشود اما درآمد ثبت گردد . صورت سود و زیان بر فرض دوره مالی استوار است . یعنی مبنای تهیه این صورت یک دوره مالی معین می باشد . در ضمن بر مبنای اصل تطابق ، هزینه های هر دوره تنها باید با درآمدهای همان دوره مطابق شود .
بر مبنای میثاق احتیاط باید مراقبت شود که هزینه های دوره کمتر از واقع و درآمد های دوره بیشتر از واقع ثبت نشود .
اصل افشاء و میثاق اهمیت در صورت سود و زیان به این معناست که باید ارقام این صورت به طور کامل افشاء شود و چون ارقام در صورت سود و زیان از نظر ریالی کم ارزش تر از ترازنامه است پس باید درمورد آن توجه بیشتری بشود . در آخر باید توجه داشت که هزینه های تهیه صورت مالی نباید بیش از منافع حاصل از آن باشد .
البته در مورد یادداشتهای پیوست باید این نکته را ذکر کنم که یادداشتهای پیوست بر مبنای اصل افشاء کامل تهیه می شود .
نکاتی که در بالا ذکر شد تنها چکیده ای از مطالبی است که می توان در حیطه این موضوع بیان کرد که البته به علت کمبود زمان نمی توانیم تمامی این موارد را ذکر کنیم .