تحقیق شاهنامه

Word 67 KB 33484 13
مشخص نشده مشخص نشده ادبیات - زبان فارسی
قیمت قدیم:۷,۱۵۰ تومان
قیمت: ۴,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • شاهنامه

     

     

    شاهنامه با نام «جان و خرد» آغاز می‌شود، آغازی بی‌مانند در ادبیات ایران. کتابی سراسر داد و دانایی! واژه‌ها همه دانه‌های دانایی‌اند. شاه‌نامه یا خدای‌نامک، داستان پهلوانی‌ ها، پیمان‌داری‌ها، مهربانی‌ها، مدارایی‌ها نیز هست. در این روایت کم‌مانند ادبیات جهان، خرد و عشق چنان در هم آمیخته است که گویی جهان فردوسی، آمیزه‌یی از عشق و دانایی‌ست. این فرهنگ‌نامه با ستایش مردم و خرد می‌آغازد و با برچیده شدن بساط خرد و اندیشه به پایانی تلخ می‌رسد. سراسر داستان خرد است و درآویختن و درآمیختن آن با بی‌خردی. عشق است و کین. با خدایانی برآمده از جان مردمان، همه مهر و مدارا و شادی و شادمانی می‌آغازد و با بر سر کار آمدن خدایی کینه‌کش و شمشیر به کف و کف بر دهان به سرانجام شوم خود می‌رسد.

    با برافراشتن پرچم قیام کاوه و کیان بر ستم و بیداد، نخستین داستان شاه‌نامه رقم می‌خورد و با دریده شدن درفش کاوه و به خاک افتادن کیانیان به دست عمر و تازیان، آخرین داستان به سرانجام می‌رسد. اما خون پهلوانان، دل‌آوران، شاهان، ایرانیان و انیران، هم‌چنان در رگ‌های من می‌دود. سیاوش و سهراب، در میدان‌های کار و زنده‌گی من حضور دارند. کیکاوس هزاره‌هاست که بر تخت ایران نشسته است! اسفندیار هم‌چنان برای دین و قدرت می‌جنگد. شاه‌نامه چونان رودی در تاریخ این سرزمین جاری‌ست. شاه‌نامه چونان خون در رگ‌های هر ایرانی می‌دود.

    بخش مهمی از این کتاب، دانش‌نامه و فرهنگ پهلوانی‌ست. پهلوانی نه تنها یک منش و روش، بل یک دست‌گاه نگرش به هستی و فرهنگ و اخلاق ایرانیان در سده‌های تاریخی‌ست. در این راستا، بر آن‌ام تا در بخشی از این سلسله نوشتار، نگاهی بیندازم به دانش پهلوانی و پهلوانان ایرانی. و می‌گشایم این عشق‌نامه‌ی بزرگ جهان را با  نامه‌ی پهلوانی.

     نامه‌ی پهلوان

    کلمه «پهلو» معنای فراخ‌نگری و مدارایی داشته است. این واژه از خشت و خشتره به معنای آمیزش و مهرورزی و هم‌بسته‌گی آمده و خشتر در فارسی باستان، شاه و پهلوانی‌ست که شهر و کشور و جهان را با مهر و مدارا می‌آراید. از همین واژه‌ی خشت که بنیان خانه است، و خشت به معنی نی که در دست پادشاهان بر سنگ‌نگاره‌ها دیده می‌شود، می‌توان پی برد که پهلوان، شاهِ جهان‌آراست:

    نشسته بر آن باره‌ی خسروی بپوشیده آن جوشن پهلوی (گرشاسب‌نامه)

    کلمه‌ی پارت نیز از همین کلمه گرفته شده است و پهلو، پرتوه، پهله و پارت از یک‌جا آمده است و اشکانیان که همان پارت‌هایند، نام‌شان از اشک گرفته شده و اشک و خشت و عشق از یک ریشه و همه معنای مدارا و مهر و هم‌بسته‌گی دارند. پس پهلوانی کیش مدارا و مهر بوده است:

    تبه کردی آن پهلوی کیش را                      چرا ننگریدی پس و پیش را (اسدی)

    در یشت‌ها و به ویژه یشت نهم و دوازدهم و سیزدهم و نوزدهم که در زمان هخامنشیان و اشکانیان نوشته شده، از پهلوانان ایران یاد شده است.

    کتاب یادگار زریر، داستان‌های دوره‌ی ساسانی چون بهرام چوبین، کارنامه‌ی اردشیر بابکان، سکسیکین، پیکار، مزدک‌نامه، التاج، دینکرد، بندهشن، اردای‌ویراف‌نامه، مینوی خرد و آیین‌نامه‌ها نیز داستان‌های پهلوانان ایرانی در آن روزگار را باز می‌گویند.

     پهلوان و پهلوانی در ایران از قاف می‌آغازد و از همان‌جا با عرفان پیوند می‌خورد. کوه و حیوان و انسانی که در این داستان‌های پهلوانی می‌آیند، همه در تاریخ عرفان حضوری چشم‌گیر دارند.

    پهلوانان شاه‌نامه فرهنگی با خود دارند و آن را نمایش می‌دهند که ریشه در کهن‌ترین آیین‌های عرفانی دارد. آنان در دست‌گاه دولت، نقش میان‌جی و پاس‌دار حقوق مردم را دارند. این پهلوانان که در دوران گله‌داری و رمه‌گردانی، خود کدخدا و فرمان‌روایی دودمانی بوده‌اند، سپس نقش رابط بین مردم و دست‌گاه قدرت را در دفاع از مردم بر عهده می‌گیرند و چون دین و دولت، بر مردم می‌تازد، دست‌گاه پهلوانی برمی‌خیزد تا آن آیین و اندیشه‌ی کهن را در برابر اتحاد شاه و دین نگه دارد (رستم در برابر زرتشت و اسفندیار و گشتاسب). و چون سرانجام، به ضرورت تاریخ، از پای درمی‌آید، گشتاسب و زرتشت قدرت می‌گیرند و شاهی و دین به یک‌دیگر اندر می‌شوند. به بند کشیدن رستم به دست اسفندیار، نماد رویارویی منش پهلوانی یا آیین کهن ایران با دین جدید است.

     زبان این پهلوانی سرود بوده است. سرودهای بزمی و رزمی و پهلوانی شاه‌نامه، گوشه‌هایی از آن را به یاد می‌آورد. در کنار سرود، چامه نیز بوده است. چامه سراسر ستایش پهلوان است و با ساز و آواز اجرا می‌شده است. دست‌گاه‌های این سرودهای پهلوانی در شاه‌نامه عبارت‌اند از: خروش مغان، دادآفرید، پیکارگرد، سبز در سبز.

    این سرودها بسی کهن‌تر از شاه‌نامه‌اند و بخشی از سرودهای کهن آفرینش‌اند که خنیاگران عاشق بر گرد جهان می‌پراکنده اند. در بخشی از شاه‌نامه نیز باربد بر فراز درخت، سه سرود می‌خواند:

    پهلوانی سرود در دست‌گاه دادآفرید. بربط او را آلت ننگ و نبرد خوانده‌اند. سرودهای دوم و سوم سرودهای غنایی بوده‌اند.

    آخرین فرد از نسل این خنیاگران سرودخوان دوره‌گرد پس از نکیسا و باربد، رودکی بود که خود گرد جهان گوسانی (کولی‌گردی) می‌کرده و از عارفان نام‌دار ایران است:

    تو رودکی را ای ماه‌رو همی‌بینی                 بدان زمانه ندیدی که این چنینان بود

    بدان زمانه ندیدی که در جهان رفتی           سرودگویان، گویی هزاردستان بود

    در باره‌ی گوسانی کردن در منظومه‌ی ویس و رامین گرگانی آمده است:

    نشسته گرد رامینش برابر                              به پیش رام، گوسان نواگر

    سرودی گفت گوسان نوایی                        درو پوشیده حال ویس و رامین

    نام یکی از سراینده‌گان شاه‌نامه به گفته‌ی فردوسی بلبل بوده است. و بلبل نماد همین خنیاگران دوره‌گرد و آوازخوانی بوده است. بنگریم که همین بلبل در مرگ اسفندیار و درمانده‌گی رستم و مرگ سیاوش چه‌گونه می‌خروشد و شگفت نیست که آواز بلبل در ادبیات ایران به زبان پهلوی و زبان کهن ایرانی مانند شده است:

    نگه کن سحرگاه تا بشنوی                          ز بلبل سخن گفتن پهلوی

    و زبان بلبل و زبان پهلوی و پهلوانی یکی شمرده شده است:

    بلبل به زبان پهلوی با گل زرد                      فریاد همی‌کند که می باید خورد

    یا:

    بلبل ز شاخ سرو به گل‌بانگ پهلوی می‌خواند دوش درس مقامات معنوی

    مرغان باغ قافیه سنجند و بذله‌گوی               تا خواجه می خورد به غزل‌های پهلوی

    و این خواجه که چنین دل‌باخته‌ی زبان پهلوی، چونان نمادی از فرهنگ باستانی ایران است، خود سرآمد عارفان و رندان جهان است.

    و در باره‌ی سماع خسروانی‌ست:

    بشنو و نیک شنو نغمه‌ی خنیاگران               

    به پهلوانی سماع و به خسروانی طریق (مسعود سعد)

    لحن اورامان و بیت پهلوی

    زخمه‌ی رود و سماع خسروی (بندار)

    و در باره‌ی پهلوانی سرود است:

    سخن‌های رستم به نای و به رود                  بگفتند بر پهلوانی سرود

    مغنی سحرگاه بر بانگ رود                         به یاد آور آن پهلوانی سرود (نظامی)

    از دیگر درویشان خانه‌به‌دوش جهان‌گرد که سرنوشتی رنج‌بار داشته‌اند و داستان‌های ملی را می‌پراکنده‌اند، یکی نیز لولیان بوده‌اند. آنان که انسان‌هایی آزاده و وارسته بودند، تنها آوازخوان روح سرگردان انسان بوده و سرگذشت خویش و پدران خود را نیز بر این داستان‌ها افزوده و در جهان پخش می‌کردند:

    صبا زان لولی شنگول سرمست                    چه داری آگهی چون است حال‌اش

    در تاریخ ما نخستین بار بهرام گور از شنگل، پادشاه هند، می‌خواهد تا گروهی از آنان را به ایران بفرستد و چهار هزار تن از این رامش‌گران در ایران پراکنده می‌شوند. این لولیان شاید به دلیل سختی زنده‌گی و مشکلات سیاسی نیز خود به ایران کوچیده باشند. به هر روی آنان از هند به ایران و سپس تا اروپا پراکنده شدند و داستان‌هایی چون رستم را هر جای بردند. ام‌روزه روشن است که ریشه‌ی لولیان اروپای شرقی و کروات‌ها با ایرانیان کهن و هندیان یکی‌ست. آنان را جادوگر و کولی خوانده و بسیار آزارشان دادند. روح شورشی و دل‌آور و سرگردان آن‌ها، هم‌راه با این که فرهنگ و صنعت و رقص و موسیقی را با خود به هر سو می‌بردند، بیش‌تر روحانیون را بر آن داشت تا در میان مردم به بدنامی آنان بکوشند و افسانه‌ها بر سر زبان‌ها اندازند. در ایران نیز چنین شد: در فارس آنان را کولی، در غرب ایران، غربتی، در آذربایجان آنان را قراچی، برگرفته از کلمه‌ی غرچه به معنی پست و بی‌شرم لقب دادند. این دل‌آوران آزاده به آواز خوانی و رامش‌گری و غربال‌بندی و فال‌گیری روزگار می‌گذراندند.

  • فهرست:

    ندارد
     

    منبع:

    ندارد

مقدمه درباره شاعران ما محققان و ادیبان تاکنون سخن بسیار گفته اند و در این باب بسی دشواری ها را نیز آسان کرده اند . شک نیست که بعضی از آنچه آنها با دقت و کنجکاوی هوشمندانه بررسی و تحقیق کرده اند خود ارزش بسیار ندارد و گه گاه تحقیقاتشان مصداق واقعی « هیاهوی بسیار برای هیچ » شده است ، لیکن بسیاری از آن تحقیقات نیز ماده و زمینه است برای نقد و داوری درست در باب شاعران . نکته در ...

بارخدايا! ما را از کساني قرار ده که به ريسمان قرآن چنگ مي‌زندد و در فهم متشابهاتش به پناهگاه محکم و استوارش پناه مي‌برند، و در سايبان آن آرام مي‌گيرند و به روشني بامدادش راه مي‌يابند و به درخشيدن روشنايي آن اقتدار مي‌کنند، از چراغ آن چراغ مي‌افرو

شاهنامه با نام «جان و خرد» آغاز مي‌شود، آغازي بي‌مانند در ادبيات ايران. کتابي سراسر داد و دانايي! واژه‌ها همه دانه‌هاي دانايي‌اند. شاه‌نامه يا خداي‌نامک، داستان پهلواني‌ها، پيمان‌داري‌ها، مهرباني‌ها، مدارايي‌ها نيز هست. در اين روايت کم‌مانند ادبيات

فصل اول : رخت و لباس و اسباب تعزیه 1. رخت و لباس مقدمه تعزیه در لغت به معنای سوگواری و بر پا داشتن مراسم عزاداری به یادبود گذشتگان است و در اصطلاح به نوعی نمایش آیینی و مذهبی بر اساس واقعه کربلا و شهادت امامان و وقایع دیگر مذهبی و قصه‌ها و داستان‌های تاریخی و اساطیری و عامیه اطلاق می‌شود. با تکامل و تحول تدریجی تعزیه‌‌خوانی در دوره‌های اخیر، بعضی از تعزیه‌های شادی‌بخش و طنزآمیز ...

رودکي، ‌ابوعبدالله جعفر فرزند محمد فرزند حکيم فرزند عبدالرحمان فرزند آدم.از کودکي و چگونگي تحصيل او آگاهي چنداني به دست نيست. در 8 سالگي قرآن آموخت و آن را از بر کرد و از همان هنگام به شاعري پرداخت. برخي مي گويند در مدرسه هاي سمرقند درس خوانده است

ضحاک ضحاک از پادشاهان اسطوره‌اي ايرانيان است. در شاهنامه پسر مرداس و فرمانرواي دشت نيزه وران است. او پس از کشتن پدرش به ايران مي‌تازد و جمشيد را مي‌کشد و بر تخت شاهي مي‌نشيند. با بوسه? ابليس، بر دوش ضحاک دو مار مي‌رويد. ابليس به دست ياري او آمده و م

قهوه خانه(هنر اسلامی) نقاشی قهوه خانه نقاشی قهوه خانه نوعی نقاشی روایی رنگ روغنی با مضمونهای رزمی، مذهبی و بزمی است که در دوران جنبش مشروطیت بر اساس سنتهای هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از نقاشی طبیعت گرایانه مرسوم آن زمان، به دست هنرمندانی مکتب ندیده پدیدار شد. خاستگاه و زمینه ساز این هنر نقاشی، سنت کهن قصه خوانی و مرثیه سرائی و تعزیه خوانی در ایران بوده است و پیشینه اش به ...

تئاتر چیست؟ تئاتر آن شاخه از هنرهای نمایشی است که به بازنمودن داستان ها در برابر مخاطبان یا تماشاگران می پردازد “تئاتر” یک هنر دراماتیک است و پنج قرن قبل از میلاد مسیح در آتن و روم به وجود آمد و سپس در آثار قرون وسطی، رنسانس و بعد در عصر جدید اروپا ادامه یافت. منظور از تئاتر یک مجموعه هنری یا یک نظام سازمان یافته هنری است که پیش از هر چیزبه متن یا نمایشنامه و سپس به کارگردان ...

زورخانه ها – تکیه وقهوه خانه ها ،کانون های فرهنگ مردم ورزش وبازی وسرگرمی پدیده هایی هستند که از نظر زمان راه به کهن ترین دوران زندگی بشر می برند و سر آغازی برای آنها نمی توان تعیین کرد .در ایران نیز به شهادت افسانه ها و اساطیر و متن های نوشته ویافته های باغستان شناسی ،نشانه های فراوان از بازیها و سرگرمیها در طول زمان در دست است . در متن های قدیمی مر بوط به قزوین ، دوران صفویه از ...

بر ورزش باستانی ایران عمری دراز گذشته و مانند همه سنت های باستانی ، اصل و منشاء آن در غبار تاریخ گم شده است و امروز اگر می کوشیم اصل آن را بازیابیم ، این کوشش تنها بر نشانه هائی استوار است که اینجا و آنجا به چشم می خورد ، ورنه ، مدرکی قطعی و صریح برای اثبات منشاء این آئین در دست نیست. در حقیق این باز یافتن نیست ، باز ساختن است! در طی چندین سال گذشته ، بجهت علاقه ای که به مطالعه ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول