تحقیق جشن مهرگان

Word 133 KB 33895 16
مشخص نشده مشخص نشده تاریخ
قیمت قدیم:۱۰,۱۵۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۷,۵۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • مقدمه

    «جشن مهرگان» که در گذشته آن­را «میتراکانا یا متراکانا (Metrakana)» می­نامیدند و در نخستین روز از پاییز برگزار می­شد(1)، پس از نوروز بزرگ­ترین جشن ایرانی و هندی است در ستایش ایزد «میثرَه» یا «میترا» و بعدها «مهر» که از مهرروز آغاز شده تا رام روز به اندازه­ی شش روز ادامه دارد.

     

     
    سنگ‌‌نگاره­ی میترادر نمرود داغ، آناتولی خاوری سده یکم پیش از میلاد

     

    «مهریشت» نام بخش بزرگی در اوستا است که در بزرگداشت و ستایش این ایزد بزرگ و کهن ایرانی سروده شده است. مهر یشت، دهمین یشت اوستا است و همچون فروردین یشت، از کهن‌ترین بخش­های اوستا بشمار می‌آید. مهر یشت از نگاه اشاره‌های نجومی و باورهای کیهانی از مهم‌ترین و ناب‌ترین بخش‌های اوستا است و کهن‌ترین سند در باره­ی آگاهی ایرانیان از کروی بودن زمین، بند 95 همین یشت می­باشد. از مهر یشت تا به امروز 69 بند کهن و 77 بند افزوده شده از دوران ساسانیان، به جا مانده است.
    روز آغاز جشن مهرگان، مهرگان همگانی (عامه) و روز انجام، مهرگان ویژه­ (خاصه) نام دارد.
    همان­طور که می­دانیم در گاهشماری باستانی ایران، سال به دو پاره (فصل) بخش می­شد، تابستان (هَمَ - Hama) هفت ماهه و زمستان (زَیَنَ Zayana) پنج ماهه، که جشن نوروز جشن آغاز تابستان و مهرگان جشن آغاز زمستان بود و از این رو این دو جشن با هم برابری می­کرده­اند.

     

     
    برج رادکان - برج رادک خواجه نصیر توسی

    آن­چنان که ابوریحان بیرونی در «آثارالباقیه»‌ از زبان «سلمان فارسی» آورده است:

    ما در عهد زرتشتی بودن می‌گفتیم، خداوند برای زینت بندگان خود یاقوت را در نوروز و زبرجد را در مهرگان بیرون آورد و فضل این دو روز بر روزهای دیگر مانند فضل یاقوت و زبرجد است بر جواهرهای دیگر ...»

    در برهان قاطع «خلف تبریزی» نیز درباره­ی مهرگان می­خوانیم:

    «نام روز شانزدهم از هرماه و نام ماه هفتم از سال شمسی باشد و آن بودن آفتاب عالم تاب است در برج میزان که ابتدای فصل خزان است و نزد فارسیان بعد از جشن و عید نوروز که روز اول آمدن آفتاب است به برج حمل از این بزرگتر جشنی نمی­باشد و هم­چنان که نوروز را عامه و خاصه می­باشد، مهرگان را نیز عامه و خاصه است و تا شش روز تعظیم این جشن کنند. ابتدا از روز شانزدهم و آن را مهرگان عامه خوانند و انتها روز بیست و یکم و آن را مهرگان خاصه (روز جشن مُغان یعنی آتش پرستاران) خوانند و عجمان گویند که خدایتعالی زمین را در این روز گسترانید و اجساد را در این روز محل و مقر ارواح گردانید ...»

    پیدایش مهرگان

    پیشینه­ی جشن مهرگان به اندازه­ی قدمت ایزدش، میترا است و تا آن­جا که بن نوشت­های موجود نشان می‌دهند، این جشن دست کم از دوران فریدون پیشدادی آغاز شده است که شاهنامه­ی فردوسی به روشنی به پیدایش این جشن در دوران پادشاهی فریدون اشاره کرده است:

    فریدون چو شد بر جهان کامکار              ندانست جز خویشتن شهریار

    به رسم کیان تاج و تخت مهی                  بیاراست با کاخ شاهنشهی

    به روز خجسته سر مهر ماه                  به سر برنهاد آن کیانی کلاه

    زمانه بی اندوه گشت از بدی                   گرفتند هر کس ره بخردی

    دل  از  داوری­ها بپرداختند                  به آیین یکی جشن نو ساختند

    نشستند  فرزانگان  شادکام                  گرفتند هر یک ز یاقوت جام

    می روشن و چهره ی شاه نو                جهان نو ز داد از سرِ ماه نو

    بفرمود  تا  آتش  افروختند               همه عنبر و زعفران سوختند

    پرستیدن مهرگان دین اوست              تن‌آسانی و خوردن آیین اوست

    کنون  یادگارست  ازو  ماه  مهر          به کوش و به رنج ایچ منمای چهر

    ابوریحان بیرونی نیز می‌آورد:

     

    «... در روز مهرگان فرشتگان به یاری کاوه­ی آهنگر شتافتند و فریدون به تخت شاهی نشست و ضحاک را در کوه دماوند زندانی کرد و مردمان را از گزند او برهانید ...»
    و تاریخ نگار دیگری به نام «ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی» که در سال 444 هجری کتاب «زین­الاخبار» را نگاشته از جشن­های ایران باستان بخشی را آورده است و درباره­ی مهرگان می­گوید:

    «این روز مهرگان باشد و نام روز و ماه همراهند و چنین گویند که اندر این روز آفریدون بر بیوراسب که او را ضحاک گویند، پیروز شد و او را اسیر کرد و او را بست و به دماوند برد و در آن­جا وی را زندانی کرد. مهرگان بزرگ و برخی از مغان چنین گویند که این پیروزی فریدون بر بیوراسب، رام روز بوده است و زرتشت که مغان او را به پیامبری دارند، ایشان را فرموده است، بزرگ داشتن این روز و روز نوروز را.»

     

    گویا تاریخ‌نویسان، شاعران و نویسندگان هم‌پیمان گشته‌اند تا از پیدایش مهرگان گزارش‌های یکسانی ارائه دهند.
    «اسدی توسی» نیز در گرشاسب‌نامه از چرایی پیدایش مهرگان گزارش می‌دهد:

    فریدون فرخ به گرز نبرد                      ز ضحاک تازی برآورد گرد

    چو در برج شاهین شد از خوشه مهر             نشست او به شاهی سر ماه مهر

    و باز هم «بیرونی» در التفهیم می‌نویسد:

     

    «... مهرگان شانزدهمین روز از مهرماه و نامش مهر، اندرین روز، آفریدون ظفر یافت بر بیورسب جادو، آنک معروف است به ضحاک و به کوه دماوند بازداشت و روزها که سپس مهرگان است همه جشنند، بر کردار آن­چه از پس نوروز بُوَد ...»
    گزارش خلف تبریزی درباره­ی پیدایش مهرگان نیز این­چنین است:
    «... و دراین روز ملایکه یاری و ممدکاری کاوه آهنگر کردند و فریدون در این روز برتخت شاهی نشست و در این روز ضحاک را گرفته به کوه دماوند فرستاد که در بند کنند و مردمان به سبب این مقدمه جشنی عظیم کردند و عید نمودند و بعد از آن حکام را مهر و محبت به رعایا به هم رسید و چون مهرگان به معنی محبت پیوستن است بنابراین بدین نام موسوم گشت ...»

    دکتر «محمود روح‌الامینی» به نقل از آثارالباقیه­ی بیرونی می‌نویسد:

    و برخی مهرگان را بر نوروز برتری داده‌اند چنان‌که پاییز را بر بهار برتری داده‌اند و تکیه‌گاه ایشان اینست که «اسکندر» از «ارسطو» پرسید که کدام­یک از این دو فصل بهتر است ؟ ارسطو گفت پادشاها در بهار حشرات و هوام آغاز می‌کند که نشو یابند، و در پاییز آغاز ذهاب آن­هاست، پس پاییز از بهار بهتر است و حتی بیرونی که به سخت‌کوشی و پرکاری نامدار است گویا بایسته‌ی خویش می‌داند که در مهرگان و نوروز بیاساید، آن­گونه که «شهروزی» در مورد وی می‌گوید:

     

    «… دست و چشم و فکر او هیچ‌گاه از عمل بازنماند، مگر به روز نوروز و مهرگان.»
    در نظم و نثر پارسی از روزگاران گذشته، درباره­ی جشن مهرگان گفت­وگو و اشاره بسیار شده است. پس از ساسانیان، در آن روزگاران پر آشوب که نابسامانی و پریشانی در ایران گسترش پیدا کرده بود، باز هم ایرانیان آیین­های گذشته و آدابشان را همچنان نگه می­داشتند و هنگامی که فرصتی به دست می­آوردند، این آداب و آیین­ها به آشکاری و روشنی و فر و شکوه برگزار می­شد و هنگامی که سختگیری تازیان در این­باره آغاز می­شد، ایرانیان به گونه­های پنهان آیین­های خود را برگزار می­کردند. سرانجام به انگیزه اهلیت این آیین­ها، شایان نگرش بود و پذیرا شدن یا زیر همان عنوان­ها و یا زیر سرپوش­ها و عنوان­هایی تازه­ مورد پذیرش و اقتباس تازیان یورشی و دشمنان ایران قرار می­گرفت. از آن جمله است جشن مهرگان. «رودکی» درباره­ی مهرگان چنین سروده است:

    ملکا جشن مهرگان آمد       جشن شاهان و خسروان آمد

    جز به جای ملهم و خرگاه      بدل باغ و بوستان آمد

    مورد برجای سوسن آمد باز       می بر جای ارغوان آمد

    تو جوانمرد و دولت تو جوان       می بر بخت تو جوان آمد

    «ابولفضل بیهقی» نیز شرح جشن مهرگان را در که در روزگار مسعود غزنوی برگزار می­شد در کتاب خود آورده است:

    «... و روز دوشنبه دو روز مانده از ماه رمضان به جشن مهرگان بنشست و چندان نثارها و هدیه ها و طرف و ستور آورده بودند که از حد و اندازه بگذشت و سوری صاحب دیوان بی­اندازه چیزها فرستاده بود، نزدیک درش تا پیش آورد، همچنان نمایندگان بزرگان پیرامون چون خوارزمشاه آلتونتاش و امیر چغانیان و امیر گرگان و کشورهای قصدار، مکران و دیگران بسیار چیز آوردند و روزی با نام بگذشت.

  • فهرست:

    ندارد.
     

    منبع:

    ندارد.

مهر روز از مهرماه برابر با شانزدهم مهرماه در گاهشماري ايراني «جشن مهرگان» که در گذشته آن¬را «ميتراکانا يا متراکانا (Metrakana)» مي¬ناميدند و در نخستين روز از پاييز برگزار مي¬شد(1)، پس از نوروز بزرگ¬ترين جشن ايراني و هندي است در ستايش ايزد «ميثرَه

مهر یا میترا (در اوستا و پارسی باستان «میثْرَه»، در سانسکریت «میتْرَه»)، ایزد نام‌آورِ روشنایی، پیمان، دوستی و محبت، و ایزد بزرگ دین و آیین مهری است. بخش مهم و بزرگی از اوستا به نام «مهر یَشت» در بزرگداشت و ستایش این ایزد بزرگ و کهن ایرانی سروده شده است. مهر یشت، دهمین یشت اوستا و از لحاظ مضمون همراه با فروردین یشت، کهن‌ترین بخش آن بشمار می‌رود. مهر یشت از نگاه اشاره‌های نجومی و ...

پیشگفتار درابتدا تصمیم داشتیم به دلیل اینکه درس چاپ به عنوان یکی از منابع کنکوربه شمارمی رود، تحقیقی راجع به تاریخچه چاپ سیلک اسکرین انجام دهیم و حتی تا نیم بیشتری از این تحقیق را انجام داده بودیم که با مطالعه مجله ای با عنوان ایران مهر، مطالبی راجع به تاریخ نوروز درایران خواندیم که برایمان بسیارجالب بود. از آنجایی که هنوز برای ارائه تحقیق خود فرصت داشتیم، برآن شدیم که موضوع ...

از انروز که اهریمن بد نهاد به جنگ با هرمزد آغاز کرد ، شش هزار سال گذشته بود و درین مدت، اهرمن دوبار با (آفات و دیوان و تاریکی و بیماری و درد و نیاز و خشم و دروغ) به جهان هورمزد کمین زده و آب و خاک و گیاه و حیوان و مردم را آزار کرده بود. در سه هزار سال سوم، هورمزد برای رهایی ازین آفت ها ، زرتشت را به این گیتی فرستاد و دین و آیینهای خود را به او سپرد تا مردمان را به سوی نیکی ...

مقدمه: روزي که معلم موضوعاتي داد و گفت بايد تحقيقي ارائه دهيد من با توجه به علاقه به ايران عزيز، وطنم، بر آن شرح تا در اين رابطه مقاله اي جمع آوري کنم پس گشتم و مطالبي در اين باره يافتم که تا حدودي توانست به سوال هاي درون ذهنم پاسخي دهد و نيز اط

پیشواز نوروز پیشواز نوروز از همان اوج سرما و خفتگی طبیعت و تاریکی زمستان شروع می شود. در ایران زمین زمستان هنگام خمودگی است. روزهای کوتاه شتابان است،‌ و شبهای دراز را باید با گردهم آیی و نشست های دوستانه و خانوادگی و گفتن افسانه ها کوتاه کرد. برای کشاورزان و آبیاران و باغداران و دامداران که بدنه اصلی زندگی را در ایران تشکیل می دهند زمستان فصل کم کاری است. از این رو آنان بیشتر به ...

مهر پرستی یا آیین مهر یا میترائیسم از دین‌ های باستانی ایرانیان بود که بر پایه ایزد ایرانی مهر و دیگر ایزدان ایرانی بنیاد شده بود. مهرپرستی در حدود بیش از 5000 سال پیش در میان ایرانیان ساکن دشت مغان به وجود آمده اما بنا به دلایل مذهبی پیدایش آنرا به زمان تولد عیسی پیامبر ترسایان نزدیک می کنند!این آیین از سده نخست میلادی درشاهنشاهی روم همه گیر شد کرد و بنا به روایتی دیگر مدت پیش ...

مهرگان عامه : مهرگان است. همه جا پر از نور وصفا. پر از رنگهاي شاد وزنده. همه جا آب و جارو کشيده.پاک و پاکيزه. آتش از شاخه هاي هوم زبانه مي کشد. بوي آش هفت غلهء مخصوص مهرگان همراه بوي اسپند، عود وعنبر مشام را پر مي کند. دخترکان مو خرمايي با گيس با

تقويم ايرانيان در گذر تاريخ مطالعه تاريخ ايران باستان و تحقيقات اخير در اين زمينه نشان ميدهد که انواع تقويم رسمي و محلي از روزگاران پيشين در ايران کهن معمول بوده است که از ميان آنها سه تقويم زير داراي اهميت بيشتري بوده است : فرس قديم ( هخامنشي )

مهر پرستی یا آیین مهر یا میترائیسم از دین‌ های باستانی ایرانیان بود که بر پایه ایزد ایرانی مهر و دیگر ایزدان ایرانی بنیاد شده بود. مهرپرستی در حدود بیش از 5000 سال پیش در میان ایرانیان ساکن دشت مغان به وجود آمده اما بنا به دلایل مذهبی پیدایش آنرا به زمان تولد عیسی پیامبر ترسایان نزدیک می کنند!این آیین از سده نخست میلادی درشاهنشاهی روم همه گیر شد کرد و بنا به روایتی دیگر مدت پیش ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول