شرایط آب و هوائی بشدت خشک و کویری بر این استان حکمفرماست، نزولات انک جوی همراه با تبخیر بسیار شدید، رطوبت نسبی ناچیز توأم با گرمای زیاد و نوسانات شدید درجه حرارت بر آن شدند تا استان یزد را به بصورت یکی از شدیدترین مناطق کویری جهان درآورند.
اوضاع آب و هوایی استان یزد تابع سیستم کلی شرایط آب و هوائی فلات مرکزی ایران است. باضافه اینکه شرایط محلی دگرگونیهائی را در آن نیز ایجاد نموده است بعنوان نمونه وجود بخصوص دو رشته کوهستان موازی هم از جنوب – جنوب شرقی به شمال – شمال غربی را باید ذکر کرد که دو کانال نسبتاً عمیق بااختلاف ارتفاع تا سه هزار متری را در بین خود بوجود آورده اند . تنها ارتفاعات شیرکوه توانستند تا شعاع نسبتاً وسیعی منطقه را تحت تأثیر عوامل مثبت خود قرار دهند همینطور وجود کویرهای نمک و شنزارها و زمین های وسیع لخت و عریان مسلماً بر شدت درجه خشکی و نتیجتاً تشدید شرایط کویری می افزایند. میزان بارندگی در استان یزد متفاوت است.
در خود یزد میزان باران سالیانه بطور متوسط 50 میلی متر در سال بالغ میگردد، البته همراه با نوسانات شدید، بطوریکه در سال 1359 میزان آن به کمتر از 30 میلی متر تقلیل یافته بود (جدول ضمیمه) توزیع بارندگی در استان به این صورت می باشد که میزان آن در شمال و شرق و نقاط کویری استان (کفه ها) کم و بطور متوسط حتی به 40 میلی متر در سال می رسد. در حالیکه بطرف جنوب – جنوب غربی میزان آن افزایش یافته و در ارتفاعات شیرکوه حتی به بیش از 2550 میلی البته مساحت بسیار کوچکی هم می رسند بطور کلی میزان نزولات جوی در سطح استان یزد بطور متوسط 60 تا 80 میلی متر بالغ می گردد.
ریزش اکثر نزولات جوی در زمستان و بهار است که طبق معمول فلات ایران از پاییز شروع می شود، شدت ریزش می تواند در حدی باشد که حتی 50 درصد باران سالیانه در 24 ساعت ببارد، بنابراین نه تنها میزان باران کم است بلکه تقسیم آن هم بشدت متغیر و نامنظم می باشد.
منحنی رابطه بین ارتفاع و میزان نزولات جوی سالیانه نقاط مختلف استان یزد
نسبت تقریبی تبخیر به باران سالیانه در سه حوزه جغرافیایی استان یزد
متغیر بودن نزولات جوی استان یزد را در ارتباط با شرایط محلی می توان از ارتفاعات شیرکوه تا کویر نمک اردکان به طور روشن ملاحظه نمود که با بیش از 250 میلی متر شروع و در دشت وسیع یزد – اردکان به 40 تا 50 میلی متر می رسد.
ریزش برف در استان یزد بیشتر به ارتفاعات شیرکوه مربوط می گردد که حتی تا اواخر بهار نیز در پناهگاه های مرتبع باقی مانده های برق در سطح زمین دیده می شود همین طور در ارتفاعات شیرکوه در پناهگاه ها، یخچال های طبیعی در مساحت کوچک نیز وجود دارند. در فصل زمستان ریزش برق می تواند در حدی باشد که بسته شدن جاده های اصلی که از ارتفاعات شیرکوه می گذرند سبب شوند مسلماً وجود ریزش برق زمستان در ارتفاعات است که سفره های آب زیر زمینی می توانند در سال تغذیه شده و دشتهای وسیع کویری و بشدت تشنه مربوط به برکه ها را تا حدی مشروب سازند نوسانات درجه حرارت در زمستان و تابستان و حتی رد شب و روز بسیار شدید است درجه حرارت ماکزیمم و مینیمم بین 20 درجه سانتیگراد زیر صفر تا 46 درجه سانتیگرادبالای صفر نوسان می کنند. درجه حرارت متوسط سالیانه حدود 18 تا 20 درجه سانتیگراد بالغ می گردد.
ماکزیمم درجه حرارت در یزد به 5/45 درجه سانتیگراد و مینیمم تا 16 درجه سانتیگراد زیر صفر می رسد که سردترین ماه دی تا بهمن گرمترین هم تیر ماه می باشد بخصوص که از خرداد ماه وزش باد های گرم کویری از شرق – شمال شرق شروع می شود که بیش از بیش بر شدت گرما در فصل تابستان می افزایند معمولاً‌استان یزد دارای تابستانی نسبتاً طولانی است و گرمای هوا تا اواخر مهرماه ادامه می یابد در عین اینکه روزهای گرمی در یک پریود طولانی گرما بر استان یزد حکمفرماست اغلب شبهای آن خنک می باشد در فصل تابستان در کفه ها گرم و آزار دهنده است در حالیکه در ارتفاعات شیرکوه بهترین مناطق ییلاقی واقع شده اند. در خود یزد چند بار در زمستان برق می بارد که البته مقدار آن چندان قابل ملاحظه نیست. رطوبت نسبی سالانه استان بطور متوسط حدود 25 تا 30 درصد بالغ می گردد که حداکثر آن در زمستان (در دیماه حدود 65 تا70درصد) و حداقل در تیرماه (حدود 10 تا 12 درصد)
می باشد بنابراین میزان رطوبت نسبی سالیانه می تواند بین 10 تا 10 درصد نوسان کند. درحالیکه اختلاف رطوبت نسبی سالیانه در نقاط مختلف استان بر خلاف نزولات جوی چندان قابل ملاحظه نیست میزان تبخیر سالیانه در استان یزد بسیار بالا بوده بطوریکه حتی در کفه ها می تواند به 70 برابر نزولات جوی نیز برسد میزان تبخیر سالیانه بطور متوسط 2500 تا 3500 میلی متر بالغ می شو
مقایسه دیاگرام آب و هوایی (نسبت باران به تبخیر سالیانه) استان یزد با مناطق کویری تا استپ جن
تقسیمات آب و هوائی مناطق استیپ تا کویر روسیه شوروی را بر اساس تبخیر و باران سالیانه نشان می دهد که استان یزد در مقام مقایسه با مناطق خشک و کویری روسیه قرار گرفته است این ترسیم نشان می دهد که چه شرایط سخت کویری در استان یزد وجود دارد.
در جداول ضمیمه جهت مقایسه ارقام آب و هوائی مناطق نیمه خشک تا کویر با ارقام مربوط به استان یزد نیز آورده شده است ترسیم شماره 12 که بر اساس دیاگرم ساده آب و هوائی تهیه گردید نشان می دهد که فقط در بعضی از نقاط استان با مثال منطقه ییلاقی شیرکوه یک یا دو ماه از سال را می توان به عنوان پریود مرطوب سالیانه قلمداد نمود آنهم مربوط به سردترین ماه سال که میزان تبخیر به حداقل می رسد محدود می گردد.
اندازه گیری تبخیر از طریق تشتک تبخیر (سطح آزاد آب) است که برحسب میلی متر بصورت کنترل روزانه انجام می گیرد. ماکزیممم تبخیر در تیر یا مرداد ماه است و مینیمم دی تا بهمن ماه می باشد که ماکزیمم روزانه می تواند تا 30 میلی متر و مینیمم تا 2 میلی متر بالغ گردد معمولاً‌تبخیر با افزایش ارتفاع منطقه کاهش و بعکس در کفه ها میزان آن به ماکزیمم
می رسد بطوریکه در کفه ها تا 400 میلی متر در ارتفاعات شیرکوه تا 2000 میلی متر برآورده شده است.