مقاله تاریخ حقوق ایران

Word 40 KB 35463 16
مشخص نشده مشخص نشده تاریخ
قیمت قدیم:۱۰,۱۵۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۷,۵۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • مقدمه:

    شناخت هر ملتی با مطالعه تاریخ آن ملت میسر است و استمرار هر جامعه‌ای با پذیرش قواعدی که قانون نامیده می‌شود امکان‌پذیر می‌باشد. در میان رشته‌های گوناگون تاریخ، تاریخ حقوق اهمیت خاصی دارد تاریخی که زندگی قضایی ملتی را نشان دهد درجه اول اهمیت را دارد. از جامعه‌های اولیه پیش از آریائیان در فلات ایران تا دولت شهرهای کوچک یونان باستان و امپراطوری‌های بزرگ روم، چین و شاهنشاهی ایران همگی نیازمند وجود قواعدی برای برقراری نظم، تعیین حقوق و تکالیف افراد جامعه بودند نامی که کشور عزیز ما دارد واژه‌ای است که شعبه‌ای از اقوام موسوم به هند و اروپایی پس از ورود به این کشور بر آن نهاده‌اند بنا به اختلاف اقوال اولین مکانی که این اقوام در پهنه فلات ایران وارد شدند محلی به نام ایران ویچ و یا ایران ویژه بود. که بنا به گفته کتاب دینی اوستا در آن جا ده ماه زمستان بوده و دو ماه تابستان، پیش از ورود آریائیان به این خطه چه در داخل ایران و چه در همسایگی آن اقوامی ساکن بوده‌اند که از خود تمدنی داشته‌اند. مردمان آریایی پس از ورود خود به محل جدید علاوه بر آداب و رسوم ابتدایی خود با اقتباس از عادات و تأسیسات حقوقی و اجتماعی اقوام داخل ایران و خارج از فلات ایران مقرراتی جهت استمرار زندگی اجتماعی خود به وجود آورده‌اند که این عادات و رسوم و طرز حکومت تا رسیدن به دوره تاریخی معمول و رایج بوده است ایرانی‌های آریایی همچون مادی‌ها پارسی‌ها پارتی‌ها سکاها هر یک خود به تقسیماتی منقسم می‌شوند اولین واحد اجتماعی ایرانی خانواده بود که آنها را نافه NAFFH می‌نامیدند، مرکز خانواده را نمانا یا نمان اصطلاح کرده‌اند که این لفظ هنوز در واژه خانمان به جای مانده است.

    ریاست نمان یا خانواده با نمان پاد Neman Paiti یا نگهبان خانه بوده است و از اینجا حدس می‌زنیم که نوع حکومت پدرسالاری بوده است. چند خانواده تشکیل یک تیره یا Tauma را می‌دادند محل سکنای یک تیره ویس VIS بوده که امروزه آن را دیه یا ده می‌نامیم Vispaiti یا ویس پاد رئیس تیره نامیده می‌شد. از اجتماع چند تیره قبیله یا طایفه به وجود می‌آمده که آریائیان شاخه ایرانی مرکب از چند قبیله بوده‌اند در تمام اینها رؤسای ده و تیره و قبیله اشخاصی بوده‌اند که از میان خود پادشاه یا رئیس ملت را برمی‌گزیدند. به هر حال لازمه وجود تشکیلات اجتماعی وجود مقررات حقوقی است. [2][2]که ما قصد بازگویی تاریخ این مقررات را به طور مشخص داریم برای شرح تاریخ حقوق ایران نخست باید معنی سه واژه تاریخ، حقوق، ایران را بشکافیم تا درباره هر کدام و سپس در خصوص تاریخ حقوق ایران گفت‌وگو نمائیم:

    1 تاریخ: واژه تاریخ :

    تاریخ به معنای تعیین زمان رویدادها است در قرآن کریم و احادیث واژه تاریخ به کار نرفته است. برخی عقیده دارند کلمه (تاریخ) عربی است و از واژه آَرَخَ و وَرَخ مشق شده، بعضی را عقیده آن است که این واژه ریشه عربی ندارد و مسلمانان آن را از اهل کتاب گرفته‌اند. گروهی هم گویند کلمه تاریخ از زبان فارسی و برگرفته از (ماه روز) که معرّب آن مورخ است می‌باشد [3][3] در علوم اسلامی تاریخ شامل ده قسمت است 1 تاریخ‌نگاری خبر 2 وقایع نگاری 3 تاریخ عمومی به طریق سال شمار 4 ذیل‌نویسی یا تاریخ مختصر 5 تاریخ‌نگاری براساس نسب‌شناسی 6 تاریخ‌نگاری طبقات 7 سرگذشت نامه‌ها 8 سفرنامه‌ها 9 تاریخ‌نگاری محلی 10 تاریخ‌ نگاری دودمانی که به نظر نگارنده ردیف دوم (تاریخ نگاری خبر) و وقایع‌نگاری در یک طبقه و تاریخ‌نویسی براساس نسب‌شناسی و تاریخ‌نگاری دودمانی[4][4] هم به هم شباهت دارند امروزه تاریخ از زوایای گوناگون و در مسائل مختلف الموضوع بررسی و نوشته می‌شود مانند: تاریخ کشورها، تاریخ شهر ها، تاریخ سلسله‌های حکومتی، تاریخ فلسفه، تاریخ ادیان، تاریخ ادبیات، تاریخ تئاتر، تاریخ شعر و نثر، تاریخ معماری، تاریخ موسیقی، تاریخ پزشکی، تاریخ مؤسسات و اختراعات، تاریخ حقوق و جز آن، امروزه وقایع تاریخی را به دو بخش عمده تقسیم می‌کنند. [5][5] زمانهای پیش از تاریخ و زمانهای تاریخی. تاریخ از زمانی شروع می‌شود که مدارک کتبی و تاریخی راجع به وقایع آن زمان به دست آمده و زمانهای پیش از آن را پیش از تاریخ می‌نامند تاریخ بشر را تا شش‌هزار از قبل از میلاد مسیح رسانده‌اند. زیرا بعضی از تاریخ‌نویسان تاریخ مصر را تا شش‌هزار قبل از میلاد می‌دانند لذا دوران تاریخی از شش‌هزار سال قبل از میلاد آغاز می‌شود و قبل از آن در محدوده زمانی پیش از تاریخ یا دوران اسطوره یا افسانه‌ای قرار می‌گیرد.

    2 حقوق:

    واژه حقوق جمع کلمه حق است و آن دو قسم است: حق موضوعی و آن مجموعه قواعدی است که دارای ضمانت اجرا بوده و حاکم بر روابط انسان در جامعه است و حق شخصی و آن قدرتی است که شخص از قانون کسب می‌کند و می‌تواند دیگری را وادار به اجراء عملی (فعل یا ترک فعل) نماید یا ملزم به رعایت وضع موجود می‌کند مثال: حق دینی و حق عینی، ولی حقوق در اصطلاح آکادمیک به علمی گفته می‌شود که از مجموعه قواعد الزامی و لازم‌الرعایه بحث می‌کند در این معنی در زبان فارسی کلمه (حقوق) استعمال شده است برای معانی لغوی واژه حق می‌توان از کلمات سخن راست، کاری که البته واقع می‌شود کلمه مطابق واقع غیر باطل دستمزد و... یاد کرد. [6][6]

    تقسیمات حقوق: حقوق داخلی یا ملی: حقوقی که در سراسر یک کشور معین اجراء می‌شود. حقوق خارجی یا بین‌المللی: حقوقی که خود به دو قسمت می‌شود الف حاکم بر روابط دول که آن را حقوق بین‌الملل عمومی گویند ب حاکم بر روابط افراد ملت‌های مختلف باشد که آن را حقوق بین‌الملل خصوصی نامند.

    اقسام حقوق داخلی: الف حقوق عمومی داخلی : مجموعه قوانینی که ناظر به تشکیلات کشوری و حاکم بر روابط دولت و مأمورین او با افراد است مانند حقوق اساسی و حقوق اداری حقوق جزا آئین دادرسی کیفری ب حقوق خصوصی داخلی ناظر بر روابط افراد بر یکدیگر است مانند حقوق مدنی آئین دادرسی مدنی حقوق ثبت.

    حقوق موضوعه: 

     یا حقوق تخصصی یا حقوق مثبته مجموعه قوانین جاری در زمان معین در جامعه معین است که به وسیله انسان وضع می‌شود.

    حقوق طبیعی یا فطری: حقوقی که در فطرت بشر وجود دارد و همیشگی است و در همه جا جاری است، حقوق تقسیمات دیگری دارد که جای بحث آن در این‌جا نیست

     3 ایران: کشور ما که ایران نامیده می‌شود. واژه ایران مرکب از ائیریه (آریایی) + آن، پسوند مکان یعنی سرزمین آریائیان. در زبان پهلوی اِران و ایرانشهر گفته می‌شد در بندهای 144 و 145 فروردین یشت به فره وَهَرهای پاک مردان و پاک زنان ایرانیان درود فرستاده شده است [7][7] کشور ما از زمان ساسانیان تاکنون به این اسم نامیده می‌شود ولی مردم دنیا تا سال 1935 ایران را بنام پرشیا PERSIA می‌شناختند این کلمه نام یونانی قسمتی از ایران است کما بیش مطابق کلمه (پارسی فارسی) در سال 1935 به تقاضای دولت ایران به کار بردن. واژه ایران برای کشورهای خارجی الزامی شد. مرزهای ایران در طی تاریخ دراز این کشور به کرات تغییر یافته است در اوج اقتدار هخامنشیان امپراطوری (شاهنشاهی) ایران از رود سند تا دریای اژه و رود نیل و از رود سیحون و دریای خزر و کوههای قفقاز و دریای سیاه تا خلیج‌فارس و بحر عمان ممتد بود [8][8] در مدت طولانی 2800 ساله تاریخ ایران از مادها تا زمان حاضر مرزهای ایران تغییراتی داشته و گاهی این سرزمین به کشورهای مختلف تجزیه شده و بارها مجدداً به هم پیوسته و کشور واحدی را تشکیل داده است مرزهای فعلی ایران پس از انقراض صفویه رسمیت پیدا کرده است می‌توان مرزهای تاریخی ایران را شامل کشورهای افغانستان فعلی بخشی از پاکستان تمام تاجیکستان و ترکمنستان و بخشی از ازبکستان جمهوری آذربایجان (اران) ارمنستان، گرجستان، دربند و داغستان، قسمتی از ترکیه و تمام کردستان عراق و سوریه و بحرین و بخشی از عمان که در زمان ساسانیان یمن و تمام آسیای صغیر دانست در زمان هخامنشیان یونان شرقی و مصر و فلسطین و لبنان و سوریه هم در داخل امپراطوری ایران بوده‌اند.

  • فهرست:

    ندارد.
     

    منبع:

    [1][1] . سردفتر بازنشسته دفتر اسناد رسمی 122 تهران و نایب رئیس کمیسیون وحدت رویه کانون سردفتران.

    [2][2] . دکتر محمدحسین علی‌آبادی جزوه دانشگاهی، تاریخ حقوق ایران، ص 3 تا 5.

    [3][3] . نگاه کنید دانشنامه جهان اسلام جلد 6 چاپ دایره ‌المعارف بزرگ اسلامی تهران 1380 زیرنظر دکتر غلامعلی حداد عادل ص 65 و کتاب «نقش ایرانیان در فقه اسلامی و...» از نگارنده ص 21 و 22 چاپ 1382 کانون سردفتران و دفتریاران.

    [4][4] . دانشنامه جهان اسلام، ج 6 ، ص 97، زمان کلمه فارسی است و از کلمه (دمان) گرفته شده است. مثال آن دم: آن زمان: آن هنگام، و دودمان مرکب از دود = اجاق و مان = خانه.

    [5][5] . پیرنیا،تاریخ ایران باستان مشیرالدوله،  ج 1، ص 6، چاپ تهران 1362، دنیای کتاب.

    [6][6] . لغت‌نامه علی‌اکبر دهخدا، جلد 6، ص 9142، چاپ دانشگاه تهران 1377.

    [7][7] . دکتر جهانگیر اوشیدری، دانشنامه مزدایسنا ، نشر مرکز تهران 1371، ص 147.

    [8][8] . دایره ‌المعارف فارسی، جلد اول، چاپ 1315، ص 325به سرپرستی غلامحسین مصاحب.

    [9][9] . قباله‌ و قباله شناسی در ایران ، از مؤلف ص125.

    [10][10] . ترجمه بهمن رازانی، قانون حمورابی،  مجله کانون سردفتران و دفتریاران شماره‌های مختلف.

    [11][11] . حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، جلد اول، ص 120 تا 123.

    [12][12] . قباله و قباله‌نویسی در ایران، از مؤلف ص 127.

    [13][13] . پروفسور حسن امین، تاریخ حقوق ایران از انتشارات دایره ‌المعارف ایران‌شناسی، تهران 1382، ص 43 و 44.

    [14][14] . دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، تاریخ مردم ایران، جلد اول، ص 19، چاپ اول 1364، امیرکبیر.

    [15][15] . همان، ص 28.

    [16][16] . همان، ص 33.

    [17][17] . همان، ص 42 و 43.

    [18][18] . همانجا، صفحه 47.

    [19][19] . همانجا، ص 64.

    [20][20] . حسن پیرنیا،  ایران باستان، جلد اول، ص 160.

    [21][21] . همان، ص 161.

    [22][22] . موبد رستم شهرزادی، قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان، چاپ انجمن زرتشتیان، تهران 1315.

    [23][23] . دکتر موسی جوان، مجموعه قوانین زرتشت ، یا وندیداد اوستا، چاپ عدالت، 1342 ،صص 90 و 95.

    [24][24] . همان مآخذ، ص 602.

    [25][25] . همان مآخذ، ص 133 و 132.

    [26][26] . همان مآخذ، ص 143 و 203.

    [27][27] . همان مآخذ ص 295.

    [28][28] . همان مآخذ، ص 304.

    [29][29] . تاریخ و شرایط کار در ایران از عهد باستان تاکنون مؤسسه کار و تأمین اجتماعی مدرن، ص 135 تا 147. 

چکيده: يک رفتار همواره در حوزه يک نوع خاص کنترل اجتماعي باقي نمي‎ماند. برخي از عنوان‎هاي مدني مانند معامله فضولي و غصب به حقوق کيفري نيز کشانده شدند تا شايد به پشتوانه ابزار مجازات کيفر در قالب يک نظام کنترلي شديدتر، کمتر روي دهند و نظم اجتماعي و رو

خصوصیات تمدن بابلی: تمدن بابلی اصولا بر پایه بازرگانی تکیه داشت و بیشتر اسنادی که از آن زمان مانده جنبه تجارتی دارد و به خرید و فروش و وام گرفتن وقرارداد و مشارکت و دلالی و مبادله و وصیت و سفته و نظایر آنها مربوط می شود. موقعیت بابل نسبت به راه‌های آبی دجله و فرات مردم را ثروتمند بارآورد و روح ما دیگری در میان ایشان رونق گرفت، و همین روح است که در آن تمدن مانند تمدن‌های دیگر پس ...

تاريخچه بورس اوراق بهادار در جهان رشد بورس و جا افتادن آن در در عمليات تجاري و اقتصادي با انقلاب صنعتي اروپا و شکوفايي اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از کشاورزي به صنعتي همراه بوده است . نکته قابل توجه آنکه درست در هنگام جهش معاملات بورس و يا گر

مقدمه : در مرداد 1297 یعنی مقارن آخر جنگ جهانی اول دولت بریاست وثوق‏الدوله تشکیل گردید. وزارت فرهنگ به نصیرالدوله (احمد بدر) سپرده شد. پس از برقراری امنیت نخستین اقدام دولت نسبت به فرهنگ تاسیس دارالمعلمین مرکزی به ریاست ابوالحسن فروغی و دارالمعلمات وحشت دبیرستان غیر مجانی و چهل دبستان چهار کلاسه جهانی در تهران و ده دبستان در حومه پایتخت بود. در سال 1297 دولت برای اولین بار رسماً ...

قرون وسطا : یک هزاره از تاریخ اروپا به عنوان قرون وسطا شناخته می شود . این دوران که از حدود 450 میلادی با فروپاشی امپراتوری روم آغاز شد نظاره گر عصر " ظلمت " بود . ( تجزیه امپراتوری روم – اضمحلال روم غربی و قدرت گرفتن کلیسا ) . این دوران را می توان تاریک ترین دوره تاریخ اروپا نامید زیرا سلطه جهان بینی مذهبی در تمام شئون زندگی مادی و فرهنگی انسان غربی سایه افکنده بود . انگیزاسیون ...

خلاصه ای از تاریخچه پست در ایران پست و ارسال پیام در دوران باستان یکی از قدیمی ترین اسناد و مدارک پستی دنیا یک ورق پاپیروس مربوط به سال 255 قبل از میلاد مسیح است که در ناحیه هیبه مصر پیدا شده و متضمن اطلاعاتی درباره طرز عمل و سازمان و تشکیلات پیکی و نامه رسانی در مصر قدیم میباشد پست و ارسال پیام در دوران باستان یکی از قدیمی ترین اسناد و مدارک پستی دنیا یک ورق پاپیروس مربوط به ...

تخريب اموال تاريخي و فرهنگي در حقوق جزاي ايران يران به عنوان يک کشور باستاني برخوردار از تاريخي کهن ، آثار و ابنيه تاريخي فراواني دارد که همواره مورد طمع بيگانگان و عوامل داخلي آنها بوده است . اوج اين تهاجمات عليه آثار تاريخي و فرهنگي ايران در دوران

مقدمات حقوق و حقوق اساسي با توجه به گسترش روزافزون جوامع بشري در بخش هاي مختلف زندگي و با توجه به روح آدمي که موجوديست اجتماعي و با توجه به وجود دو گرايش خير و شر در آدمي که باعث مي شود تا آدمي گاهي سر به طغيان گذارده و حق ديگران را ناديده بگي

بنام خداوند جان و خرد سخن آغاز اسناد مهم تاریخی که در این مجموعه به نظرتان می رسد ، بخشی از معاهدات سیاسی ، فرمانهای سلطنتی ، اسناد وقایع تاریخی ، اسناد حقوقی ، و نامه های خصوصی تاریخی خراسان است ، که در طول سالهای تحقیق و تهیه مطالب تألیفات متعدد خود ، درباره ی روی دادهای این استان گرد آوری کرده ام ، با آنکه اغلب این استاد و عکس ها در بعضی از تألیفات منتشر شده بنده به چاپ رسیده ...

تاریخچه: در جامعه ها ی نخستین تحصیل انواع کالاهای تولید شده جهت مصرف فقط از راه تعویض کالا امکان داشت و این مبادله با مشکلات بسیاری همراه بود از جمله: 1-تعیین ارزش کالا:بر اساس قبول واحد معین که مورد تأیید طرفین معامله باشد. 2- تعیین خریدار و فروشنده:که هر دو نیاز به کالاهای عرضه شده طرف مقابل داشته و آماده مبادله دو کالا با یکدیگر باشند. برای حل چنین مشکلاتی بشر در ابتدا اشیاء ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول