دانلود مقاله جنگ جهانی اول و دوم

عملیات در سال 1914 م. جبهه غرب

پیشروی آلمان در بلژیک: 3 تا 20 اوت 1914 م.

در سوم اوت 1914 یک گروه رزمی ویژه از ارتش دوم آلمان به استعداد 30000 نفر تحت فرماندهی «اتوفن امیشن» از دالان باریکی بین جنگل های «اردن» و مرز هلند، از مرز بلژیک عبور کرد. این دالان باریک توسط یکی از مستحکم ترین دژهای اروپا یعنی لیژ محافظت می شد. شهر لیژ و حلقه دژهای 12 گانه آن در دو طرف رودخانه «موز» واقع شده است و چند کیلومتر بالاتر از آن ایالت جنوبی هلند بنام لیمبورک قرار دارد.

طرح و آرایش بلژیک:

طرح بلژیکی عبارت بود از پدافند در امتداد کرانه های غربی رودخانه موز تا رسیدن نیروهای کمکی از انگلستان و فرانسه. ارتش بلژیک در زمان صلح 58000 نفر نیروی زیر پرچم داشت. بعد از اعلان جنگ کلیه نیرویهای بلژیک متشکل از 6 لشکر به شرح زیر آرایش یافتند.

لشکر های سوار در نواحی مرزی

دو لشکر برای حفظ دژهای «لیژ» و «نامور»

بقیه ارتش در عقب رودخانه «ژت»

طرح تاکتیکی آلمانی ها در بلژیک:

طرح تاکتیکی آلمانی ها عبارت بود از نفوذ به داخل منطقه حلقه دژهای لیژ، تصرف شهر و پلهای مهم آن، جدا کردن دژها از هم و بالاخره تصرف تک تک آنها. و در این ضمن سواره نظام آلمان در شمال از رودخانه موز می گذشت و برای محاصره شهر حرکت می نمود.

شرح عملیات:

پس از عبور گروه رزمی ارتش دوم آلمان از مرز بلژیک، آلمانی ها در روز 5 اوت پیشنهاد تسلیم «لیژ» را نمودند اما فرمانده پادگان لیژ، ژنرال ژرارد لمان این پیشنهاد را رد کرد. دستور صادر شده به «لمان» مقاومت تا آخرین نفس بود.

در 5 تا 6 اوت، آلمانی ها مادریک تک شبانه به حلقه دژهای 12 گانه رخنه نمودند. جنگهای سختی بین آلمان و بلژیک رخ دار آلمانی ها با توپ های 420 میلیمتری خود یعنی سنگین ترین توپ های آن زمان، دژهای لیژ را یکی پس از دیگری منهدم کردند و در 16 اوت همه آنها را بتصرف خود رد آوردند.

در نبرد لیژ سرلشکر «اریشن فن لودند روف» رئیس ستاد ارتش دوم آلمان به عنوان قهرمان و فاتح نبرد لیژ شهرت یافت. ژنرال (ژاردلمان) فرمانده نیروهای بلژیکی و مدافع دژهای لیژ نیز شهرت یافت. ژرادلمان فرمانده نیروهای بلژیکی و مدافع دژهای لیژ نیز به علت  مقاومت قابل تحسین خود پر آوازه گردید.

پس از سقوط آخرین دژ لیژ در 17 اوت ارتش یکم (فن کلوک) و دوم آلمان (فن بولو) همچون سیل خروشان وارد استحکامات لیژ شدند و در امتداد رودخانه موز شروع به پیشروی به داخل بلژیک نمودند. نظر به برتری عددی آلمانی ها و بیم از محاصره نیروهای بلژیکی «آلبرت» پادشاه بلژیک که شخصاً عملیات را فرماندهی می نمود، فرمان عقب نشینی به «آنور» را صادر کرد و در 20 اوت پایتخت بلژیک (بروکسل) به دست آلمانی ها افتاد و بدین طریق، راه هجوم آلمانی ها به طرف فرانسه باز شد. (نقشه شماره 46)

جبهه شرق:

عملیات در پروس شرقی (تجاوز روس ها به پروس شرقی)

گروه ارتش شمالی غربی روس ها به فرماندهی ژنرال «ژلینسکی» مرکب از ارتش یکم به فرماندهی «رنن کامیف» و ارتش دوم به فرماندهی «ساسونف» در 17 تا 19 اوت به سمت پروس شرقی پیشروی می کرد. نیروی های متقابل آنها ارتش هشتم آلمان به فرماندهی ژنرال «ماکس فن پریتوتیز» و از چهار سپاه و 3 لشکر تشکیل یافته بود. این نیروها از جنوب دریای بالتیک تا فرانکنا گسترش یافته بودند. طبق طرح اصلاح شده «شلیفن» ارتش هشتم مأموریت داشت که در مقابل روسها مبادرت به پدافند قابل ارتجاع نموده و در منطقه تأخیر نماید و در صورت لزوم تا رودخانه «ویستول» عقب نشینی کند. «پریتوتیز» متوجه این نکته هم بود که با استفاده از وضع مساعد زمین و راه آهن می تواند نیروی خود را در یک نقطه علیه دشمن متمرکز کند و سپس همان تمرکز را در نقطه دیگر برای دشمن به کار اندازد. نظر به این که ژنرال- «پریتوتیز» از جزئیات حرکات ژنرال «ژیلینسکی» آگاه بود و اغلب پیامهای رادیویی او را استراق سمع و کشف می نمود از این رو تصمیم گرفت در روز 14 اوت سپاه 20 را به منظور نگهداری پهلوی جنوبی در «آلنشتاین» مستقر کند و خود برای شکست دادن ارتش یکم روس حرکت نماید و سپس به سمت جنوب برگردد تا با ارتش دوم روس مقابله کند. ولی او نمی دانست که فرمانده سپاه یکم وی ژنرال هرمان فن فرانسوا از دستورهای او سرپیچی کرده و تا اشتالوپ اونن پیشروی و پیش از زمان معین ارتش هشتم را در نبرد بزرگی غوطه ور ساخته است.

نبرد 11 اشتالوپ اونن: 17 اوت 1914 م

در این نبرد سپاه یکم آلمان به فرماندهی ژنرال فرانسوا موفق گردید سپاه سوم ارتش یکم روسیه را در هم کوبد و با وارد آوردن 3000 نفر تلفات به روسها آنها را وادار به عقب نشینی کند. آنگاه خود فرانسوا نیز به گومبی فن عقب نشینی نمود.

نتیجه: نبرد اشتالوپ اونن از لحاظ تاکتیکی به نفع آلمانی ها بود اما از لحاظ استراتژیک برای آنان تأسف انگیز بود زیرا طرح آنان را به کلی بر هم زد.

نبرد 11 گومبی نن: 20 اوت 1914 م

اولین نبرد عمده بین آلمانی ها و روس ها در جبهه شرق بود. پس از نبرد اشتالوپ اونن روس ها با ارتش یکم مجدداً به آهستگی شروع به پیشروی نمودند. همزمان ارتش دوم. روسیه نیز در جناح جنوبی ارتش هشتم آلمان شروع به پیشروی نمود و پریتوتیز را دچار وحشت و بیم تک احاطه ای دشمن نمود. در چنین وضعی هنوز ژنرال فرانسوا بی باک و متهور پریتوتیز را برای تک به ارتش یکم ترغیب نمود. ژنرال پریتوتیز بالاخره 20 اوت به رغم اعتراض افسر شایسته عملیات خود به نام سرهنگ ماکس هوفمان دستور تک را صادر کرد. هوفمان با انجام تک مخالف نبود بلکه عقیده داشت بایستی تأمل کرد تا سپاه یکم احتیاط و سپاه هفدهم به جلو آمده و آنگاه با تمام نیرو، به اجرای تک هماهنگ شده اقدام گردد. تک 20 اوت آلمانی ها جز در منطقه سپاه یکم ژنرال فرانسوا که در جناح راست، روسی ها را 5 مایل به عقب راند، در سایر مناطق با شکست مواجه گردید. در مرکز، سپاه 17 آلمان به فرماندهی فن ماکنزن با 4 ساعت تأخیر تک را آغاز نمود لیکن با سرعت و با بی نظمی در مقابل روس ها عقب نشینی کرد. در چپ، سپاه یکم احتیاط نیز به فرماندهی «بولو» ناگزیر به عقب نشینی گردید.

نتیجه: پیروزی روس ها نمایان بود لیکم قطعی نبود و آنها بهای گرانی پرداختند (نقشه شماره 52)

نبرد تانن برگ: 26 تا 31 اوت 1914 م.

وضعیت عمومی

وضعیت روسها:

در 23 اوت هنگام ورود ژنرال هیندنبورک به جبهه شرق، ارتش یکم روسیه به فرماندهی ژنرال رنن کامپ با تالن در عقب نیروهای آلمان که پس از نبرد "گومبی تن" مشغول عقب نشینی بود پیش رفت، ولی هنوز به خط اینستر بورگ نرسیده بود و از خط سیری که فرماندهی کل روسیه برای او تعیین کرده بود به سمت مغرب منحرف می شد.

وضعیت آلمان ها:

ارتش 8 آلمان روز 23 اوت به طرف ویستول عقب نشینی می کرد و تقریباً تا حدود" اینستر بورک" سپاه 20 آلمان در مقابل عملیات ارتش "سامسونف" عقب نشینی کرد در شرق گیلگن بورک به فرمان لودندروف متوقف شد. پس از آنکه هیند نبورک مدیریت و فرماندهی حبهه شرق را به عهده گرفت رمان عقب نشینی فرمانده ارتش سابق هشتم را لغو کرد و تصمیم گرفت از جدا بودن موقتی ارتشهای 1 و 2روسیه استفاده کند و آنها را یکی پس از دیگری شکست دهد.