مقدمه
قلب شامل چهار حفره ( دو دهلیز و دو بطن چپ و راست ) است و عملکرد آن ، پمپ کردن خون حاوی اکسیژن به داهل شریانها ( عروق یکه خون را تا کنار سلولهای بدن سوق می دهند ) ، می باشد . خون فاقد اکسیژن به طریقه معکوس جمع اوری دشه و به داخل حفره دهلیز راست قلب بازگردانده می شود . به محض پر شدن این حفره و متعاقب انقباض ان خون از طریق دریچه سه لتی وارد حفره بطن راست می گردد .
سپس این حفره منقبض شده و خون را از خلال دریچه ریوی وارد سیستم عروق ریوی نموده تا در ریه ها تبادلات گازی صورت پذیرد و مجددا خون واجد اکسیژن به دهلیز چپ قبل و از انجا از طریق دریچه میترال وارد حفره بطن چپ گردد.
انگاه با انقباض قوی و موثر بطن چپ ، خون از خلال دریچه ائورت به داخل بزرگترین سرخرگ بدن که همان ائورتا می باشد برای کامل کردن این چرخه در گردش ، جریان می یابد .
دریچه های قلب
دریچه های قلبی از اهمیت ویژه ای برخوردارند ، زیرا از برگشت خون جلوگیری به عمل می اروند و در نتیجه جهت طبیعی جریان خون در سیکل عروقی را ایجاد می نمایند . اگر این دریچه ها وجود نداشتند ، قلب برای انتقال خون از حفره ای به حفره دیگر می بایست با قدرت بیشتر و به خرج انرژی بیشتر به فعالیت می پرداخت . قلب طبیعی انسان دارای چهار دریچه سه لتی ، ریوی ، میترال و آئورتی می باشد .
مشکلات دریچه های قلبی
تعداد بیشماری از بیماریها و عوارض و مشکلات از عملکرد طبیعی دریچه های قلبی ، ممانعت به عمل می اورند . بیماریهای دریچه های قلبی را می توان بهص ورت عمده در دو مجموعه تنگی و نارسایی گنجانید . تنگی دریچه ای به علت سفتی ، در باز شدن کامل دریچه اختلال ایجاد می کند و در نتیجه قلب برای عبور خون از دریچه تنگ به صرف کار بیشتری نیاز دارد . از طرف دیگر نارسایی دریچه ای به علت برقراری رایطی که در ان خون به حفره ما قبل پس زده می شود از برقراری موثر گردش خون ممانعت به عمل می اورد .
اقدامات درمانی
در یک نگاه کلی استفاده از داروها ، اولین اقدام درمانی است اما در بسیاری از موارد تعویض دریچه معیوب با یک دریچه مصنوعی به جهت انکه بیمار بتواند یک زندگی طبیعی را سپری نماید صورت می پذیرد . اقدامات بیشماری در جهت بهبود تکنولوژی ساخت دریچه های مصنوعی تا کنون صورت پذیرفته است و کما کان نیز ادامه دارد . دانشمندان درصدد ساخت دریچه هایی هستند که بتوانند بخوبی میلیونها و بلکه میلیاردها سیکل گردش خون را برقرار سازند .
تحول در ساخت
دریچه های مصنوعی قبلی
اولین دریچه مکانیکی قلب در سال 1952 میلادی مورد سافتاده قرار گرفت . از ان پس در خلال سالها ، متجاوز از 30 نوع دریچه مکانیکی در جهان ابداع گردید .این دریچه ها از نوع ساده توپ و قفس به فرم پیشرفته دو دریچه ای امروزی درآمده اند. تمام این تحولات در جهت هر چه بهتر و بیشتر مرکزی کردن انتقال خون از دو حفره همراه با کاهش خطر ایجاد لخته خون ، صورت پذیرفته است .
فرم توپ و قفس:
شامل یک توپ کوچک در داخل یک قفس فلزی است که این طرح نیز از صنعت کپی شده است که در انجا به منظور یک سو کردن جریان مایعات مورد استفاده قرار می گرفته است . دریچه های طبیعی قلب ، اجازه می دهند تا خون بطور مستیم و از مرکز دریچه عبور کند .
این کیفیت از عبور باعث می شود تا قبل با حداقل صرف انرژی به فعالیت خود ادامه دهد و این اثر را پدیده انقتال مرکزی خون نامیده اند . در فرم توپ و قفس پدیده انتقال مرکزی جریان خون بطور کامل بلوک شده است در نتیجه خون نیاز به انرژی بیشتری برای عبور از اطراف توپ مرکزی دارد . از طرف دیگر توپ به علت تصادم با جریان خون به ایجاد اسیب در سلولهای خونی متهم می گردد . سلولهای خونی اسیب دیده باعث خرو عوامل لخته کننده خون می گردند بنابراین بیماران تا اخر عمر نیاز به مصرف داروهای ضد لخته ( آنتی کواگولانت ) ANTI – COAGULANT پیدا می کنند . به مدت 15 سال توپ و قفس بهترین طراحی را تشکیل می داد اما در اواسط دهه 1960 فرم جدیدی از دریچه های مصنوعی طراحی شده اند که در انها بواسطه یک دیسک مورب از طرح اصلی جریان خون تقلید بهتری صورت پذیرفته بود . دریچه ها با دیسک مورب دارای یک دیسک از جنس پلیمر هستند که در جای خود توسط دو بست به بدنه متصل می گردد . دیسک ما بین دو بست خود در وضعیت شناور به گونه ای قرار می گیرد که هر گاه خون بخواهد به طرف عقب برگردد باعث انسداد معبر گشته و هر گاه خون بخواهد در مسیر صحیح حرکت کند باز می گردد .
دریچه ها با دیسک مورب بطور قابل توجهی نسبت به فرم توپ و قفس ترجیح داده می شوند . دریچه ها با دیسک مورب تحت زاویه ای در حدود 60 درجه باز ف سپس با سرعتی در حدود 70 بار رد دقیقه بطور کامل بسته می گردند الگوی مورب جریان مرکزی بهتری را برقرار می سازد و همچنان از بازگشت خون ممانعت به عمل می اورد . دریچه ها با دیسک موب اسیب مکانیکی کمتری به سلولهای خونی می رسانند .
این الگو میزان بروز لخته خون و عفونت را کاهش می دهد . هر چند که عمده ترین مشکل این الگو تمایل به شکسته شدن بستهای دهانه ان به دنبال استفاده مکرر از باز و بسته شدن دیسک می باشد . در سال 1979 میلادی یک دریچه مکانیکی قلب در بازار معرفی شد که بنام دریچه دو دریچه ای معروف گردیده و تسکیل شده بود از دو دریچه نیمه دایره ای که محورش در لولا قرار می گرفت . دریچه های کربنی از استحکام بیشتر و کارایی بیولوژیک عالی برخوردارند . با تاب خوردن این دریچه ها به موازات جریان خون بطور کامل این معبر باز می گردد اما بطور کامل بسته نمی شوند . سپس مقداری برگشت خون از خلال انها وجود دارد و این موضوع برای این نوع از دریچه ها به عنوان یک نقص محسوب می گردد پس با این وجود این دریچه ها بعنوان دریچه های مکانیکی ایده آل به حساب نمی ایند . این دریچه های مکانیکی ایده آل به حساب نمی ایند . این دریچه های دو دریچه ای از حداکر طراحی مدرن برخوردارند و از انجای یکه بیشترین شباهت را در برقراری جریان خون مرکزی نسبت به دریچه های طبیعی انسان دارا می باشند از اهمیت ویژه ای نیز برخوردار می باشن .
مواد مورد استفاده در دریچه های مکانیکی
تحقیقات جدید باعث شده اند که مواید تولید شوند که در جریان خون ایجاد لخته ننمایند . هر چند که تا کنون محققین نتوانستند یک دریچه کاملی را طراحی کنند که ایجاد لخته را تسهیل ننماید . اغلب موادی که مورد استفاده قرار می گیرند . عبارتند از :
فولاد ضد زنگ
مولیبیدن
کربن پیرولیتیک در ساختمان جایگاه و دریچه ها
سیلیکون ، تفلون
پلی استر ( داکرون ) برای پوشش حلقه ها
مزایا
مهمترین مزیت این دریچه ها طول عمر خوب انهاست . دریچه های مکانیکی در بیماران جوان معمولا گذاشته می شود تا در تمام طول عمرشان باقی بماند .
معایب
مشکل اصلی با تمامی دریچه های مکانیکی افزایش خطر انعقاد پذیری است . هنگامیکه لخته خونی از هر نوع در قلب ایجاد می گردد احتمال حمله قلبی و سکته مغزی افزایش می یابد . به منظور کاهش بروز لخته خون دریافت کنندگان دریچه های مکانیکی می بایست از داروهای انتی کواگولانت ANTI – COAGOLANT مثل وارفارین به طور دراز مدت استفاده نمایند و این امر باعث می شود که این افراد تقریبا شبیه بیماران هموفیلیک شوند . استفاده از ترکیبات انتی کواگولانت در مادران بخصوص در سه ماهه اول از حاملگی می تواند باعث نقصهای مادر زادی در نوازدشان گردد .
بنابراین استفاده از دریچه مکانیکی در زنان در سنین باروری مناسب نمی باشد . دریچه مکانیکی برای بیمارانی مطلوب است که نخواهند در اینده تحت جراحی تعویض دریچه قرار بگیرند .
دریچه های پروستاتیک بافتی
دریچه های بیوپروستاتیک به دو مجموعه بزرگ دریچه های انسانی و دریچه های حیوانی تقسیم بندی می گردند . هر دو دسته نسبت به دریچه های مکانیکی از مزایایی برخوردارند که عبارتند از :
شباهت بیشتر در طراحی این دریچه ها نسبت به دریچه های طبیعی انسان
عدم نیاز به مصرف مادام العمر ترکیبات انتی کوآگولانت
همودینامیک بهتر
عدم ایجاد آسیب به سلولهای خونی
عدم تجربه بسیاری از مشکلات ساختمانی که در دریچه های مکانیکی وجود دارد ( مثلا تولید صدای خاص).
دریچه های انسانی
دریچه های انسانی شامل دو دسته هموگرافت HEMOGRAFT که از انسان دیگری به فرد پیوند زده می شود و اتوگرافت که از خود فرد به خودش پیوند زده می شود و در حقیق از یک مکان به مکان دیگر منتقل می شود . می باشند . هموگرافت دریچه ای است که از یک متوفی به گیرنده آن پیوند زده می شود . دریافت کننده مشکلات کمی نسبت به پس زدن دریچه دارد و همچنین نیازی به درمان با ترکیبات ایمینوساپرسیو ( تضعیف کننده سیستم ایمنی ) ندارد . یک هموگرافت می بایست در نیتروژن مایع تا زمانی که مورد نیاز قرار گیرد ، منجمد گردد . در مواردی که دریچه پیوندی از نظر ابعاد بطور کامل با بیمار متناسب است ، عملکرد همودینامیک و طول عمر بیشتری خواهد داشت . هر چند که تا کنون مشخص نشده است که هموگرافت نسبت به دریچه حیوانی از عملکرد و طول عمر بیشتری برخوردار باشد . شایعترین روش استفاده از اتوگرافت در عمل جراحی ROSS می باشد که در بیماران با بمیاری دریچه ائورت صورت می پذیرد . دریچه ائورت معیوب برداشته می شود و به جای ان دریجه ریوی فرد جایگزین می گردد و همچنین یک دریچه همگورافت معمولیا جایگزین می گردد و همچنین یک دریچه هموگرافت معمولا جایگزین دریه ریوی بیمار می گردد .