تعریف حسابداری صنعتی :
حسابداری صنعتی را ازلحاظ تامین نیازهای مدیریت میتوان در سه مرحله توزیح داد
1- تعیین و اندازه گیری هزینه ها
2- برنامه ریزی و کنترل هزینه ها از طریق بودجه و استاندارد
3- تجزیه و تحلیل هزینه ها بمنظور تصمیم گیری
ماهیت حسابداری صنعتی
حسابداری صنعتی که گاهی حسابداری مدیریت نیز نامیده میشود باید به عنوان بازوی مدیریت در ارتباط با برنامه ریزی و کنترل فعالیتها تلقی گردد؛ در حقیقت حسابداری صنعتی مدیریت را با ابزار حسابداری مورد نیاز جهت برنامه ریزی ؛ کنترل و ارزیابی عملیات مجهزمینماید.
در مرحله کنترل ؛ حسابداری صنعتی با زمان حال و مقایسه نتایج جاری با استانداردها و بودجه های از پیش تعیین شده سروکار دارد ؛ موثر بودن کنترل هزینه ها بستگی به برنامه ریزی صحیح هزینه ها در مورد هر فعالیت دارد.
به طور دقیق تر حسابداری صنعتی مسئولیت انجام وظایف زیر را بعهده دارد .
1- یاری ومشارکت در ایجاد و اجراء برنامه ها و بودجه ها
2- فراهم نمودن اطلاعاتی جهت مدیریت به منظورتصمیم گیری نسبت به انتخاب یک راه حل ازبین چندین راه حل موجود .
3- برقراری روشها و شیوه هائی که اعمال کنترل را میسر ساخته و در صورت امکان باعث کاهش هزینه ها گردد.
4- تعیین ارزش موجودیها بمنظور هزینه یابی واقعی و قیمت گذاری آنها وکنترل مقادیر عینی موجودیها در فرصتهای مناسب.
5- تعیین هزینه ها وسود برای یک دوره حسابدرای
طبقه بندی هزینه ها
از طریق ماهیت اقلام هزینه ( طبقه بندی طبیعی با توجه به دوره حسابداری که هزینه ها به ان مربوط میشوند.
از طریق گرایش به تغییر در ارتباط با تغییر در سطح تولید یا حجم فعالیت
از طریق ارتباط آنها با محصول
از طریق ارتباط انها با دوایر تولیدی
برای مقاصد برنامه ریزی و کنترل
برفرآیند های تجزیه و تحلیل
طبقه بندی طبیعی هزینه ها
فرایند طبقه بندی هزینه ومخارج را میتوان با گروه بندی ساده کلیه هزینه های تولیدی برحسب سه عامل اصلی هزینه (مواد؛ کار و سربار ) آغازکرد؛
در یک واحد تولیدی کل هزینه ها ی عملیاتی به دو گروه تقسیم میشود
1 هزینه های ساخت
2 هزینه های تجاری
هزینه های ساخت
هزینه های ساخت غالباً هزینه های تولید یا هزینه کارخانه نامیده میشود و عبارتست از جمع هزینه های مواد مستقیم ؛ کار مستقیم و سربار کارخانه ؛ طی دوره حسابداری آن قسمت از هزینه های ساخت که بیانگر کالای ساخته شده است به حساب موجودی کالا ساخته شده منتقل گردیده در حالیکه کالاهای تکمیل نشده در حساب کالای در جریان ساخت باقی میمانند.
هزینه های تجاری
هزینه های تجاری نیز به دو گروه تقسیم میگردد
هزینه های بازاریابی (توزیع و فروش )و 2 هزینه های اداری و تشکیلاتی
طبقه بندی طبیعی هزینه ها:
فرایند طبقه بندی هزینه ومخارج را میتوان با گروه بندی ساده کلیه هزینه های تولیدی برحسب سه عامل اصلی هزینه (مواد؛ کار و سربار ) آغازکرد؛
در یک واحد تولیدی کل هزینه ها ی عملیاتی به دو گروه تقسیم میشود
1 هزینه های ساخت
2 هزینه های تجاری
هزینه های ساخت:
هزینه های ساخت غالباً هزینه های تولید یا هزینه کارخانه نامیده میشود و عبارتست از جمع هزینه های مواد مستقیم ؛ کار مستقیم و سربار کارخانه ؛ طی دوره حسابداری آن قسمت از هزینه های ساخت که بیانگر کالای ساخته شده است به حساب موجودی کالا ساخته شده منتقل گردیده در حالیکه کالاهای تکمیل نشده در حساب کالای در جریان ساخت باقی میمانند.
هزینه های تجاری
هزینه های تجاری نیز به دو گروه تقسیم میگردد:
1هزینه های بازاریابی (توزیع و فروش )
2 هزینه های اداری و تشکیلاتی
طبقه بندی هزینه ها با توجه به دوره حسابداری که به ان مربوط میشوند
هزینه ها با توجه به دوره حسابداری به دو گروه عمده تقسیم میشوند
۱ - هزینه های سرمایه ای
۲ - هزینه های جاری
منافع یک هزینه سرمایه ای به دوره های آتی تسری میاید و به عنوان یک قلم دارائی طبقه بندی میگردد در حالیکه منافع یک هزینه جاری محدود به دوره جاری بوده و به عنوان یک هزینه طبقه بندی میگردد تمایز بین هزینه های سرمایه ای و جاری بمنظور وضع صحیح هزینه ها از درامد و اندازه گیری دقیق سود دوره ضروری است و این تمایز و طبقه بندی در بسیاری از حالات به تصمیم مدیریت و ماهیت عملیات واحد تجاری بستگی دارد.
طبقه بندی هزینه ها از طریق گرایش به تغییر در سطح تولید و حجم فعالیت
در این طبقه بندی هزینه ها به هزینه های متغییر و ثابت تقسیم میگردد
هزینه های متغییر:
1- قابلیت تغییر کل هزینه در ارتباط مستقیم با تولید
2- ثابت بودن هزینه نسبی هر واحد حتی در شرایط تغییر در سطح تولید
3- تخصیص ساده و تقریباً دقیق به دوایر عملیاتی
4- کنترل وقوع و مصرف انها توسط سرپرستان دوایر
نمونه های از هزینه های متغییر
مواد غیر مستقیم
سوخت
نیرو
ابزار آلات مصرفی
ضایعات
اوقات تلف شده مانند خرابی ماشین الات
هزینه حمل مواد به داخل کارخانه
هزینه نظافت کارخانه
اضافه کاری
نمونه های هزینه ثابت
حقوق مدیران تولید
استهلاک ساختمان و ماشین الات
عوارض نوسازی ساختمانهای کارخانه
حقوق نگهبان
تعمیرات و نگهداری ساختمانها
بیمه ساختمان و ماشین الات کارخانه
اجاره محل کارخانه
برخی از هزینه ها ماهیتی نیمه متغییر دارند یعنی شامل هر دو جزء ثابت و متغییر هستند مانند هزینه برق
ان مقدار ازهزینه برق که برای روشنائی استفاده میشود ماهیت هزینه ثابت دارد و ان مقداری که برای راه اندازی ماشین الات استفاده میشود ماهیت هزینه متغییر دارد.
نمونه های هزینه نیمه متغییر
سرپرستی
بازرسی
دایره حقوق و دستمزد
دایره کارگزینی
دایره حسابداری صنعتی
تعمیرات و نگهداری ماشین الات و تجهیزات
خدمات رفاهی
خدمات اداری کارخانه
انبارداری
حرارت و روشنائی و نیرو
طبقه بندی هزینه ها از طریق ارتباط انها با محصول
هزینه های ساخت متشکل از موادمستقیم ؛ کار مستقیم وسربار کارخانه میباشد ؛ ترکیب مواد مستقیم و کار مستقیم بهای اولیه نامیده میشود و ترکیب کار مستقیم و سربار کارخانه که بیانگر هزینه تبدیل مواد مستقیم به محصول ساخته شده است بهای تبدیل یا هزینه تبدیل نامیده میشود.
مواد مستقیم
شامل کلیه موادی است که بخش جدائی ناپذیر از کالای ساخته شده را تشکیل داده وباید مستثیما در محاسبه بهای تمام شده کالا منظور گردد
کارمستقیم
عباتست از کاری که بطور مستقیم صرف تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده میگردد ؛
هزینه دستمزد کارگران ماهر و ساده را که بتوان به کالاهای تولید شده تخصیص داد کار مستقیم مینامند.
سربار ساخت
به هزینه های که نمیتوان انها را بطور مستقیم به اقلام مشخص تولید ؛ سفارش یا محصول اختصاص داد اطلاق میگردد به عبارت دیگر کلیه هزینه های ساخت به جزء مواد مستقیم و کارمستقیم سربار ساخت یا سربارتولید و هزینه های غیر مستقیم تولیدی مینامند.
حسابداری صنعتی اساساً دارای سه حوزه اصلی است: 1 - هزینه یابی محصولات و سیستم های هزینه یابی نظیر سیستم هزینه یابی مرحله ای و سیستم هزینه یابی سفارش کار؛
2 - هزینه یابی برای تصمیم گیریهای نامکرر نظیر تصمیمات قیمت گذاری و تصمیم گیری درباره طرحهای سرمایه ای؛
3 - بکارگیری اطلاعات مرتبط با هزینه ها برای برنامه ریزی و ارزیابی عملکرد نظیر بودجه بندی فعالیتها و تحلیل انحراف هزینه ها از استانداردهای مربوط.