قلب Heart
قلب یک عضو عضلانی توخالی در قفسه سینه می باشد که وظیفه اصلی آن تلنبه کردن خون سرشار از اکسیژن و مواد غذایی از طریق شریانهای بزرگ به داخل می باشد. قلب در طی روز ۱۰۰۰۰۰ بار منقبض شده و دوباره به حالت استراحت باز می گردد. وزن قلب در حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ گرم می باشد. قلب دارای ۴ اتاقک می باشد که عبارت اند از:
۱) دهلیز راست Right Atrium
۲) بطن راست Right Ventricle
۳) دهلیز چپ Left Atrium
۴) بطن چپ Left Ventricle
که همان طور که مشخص است بطن و دهلیز راست در یک طرف قلب و بطن و دهلیز چپ در دیگر قسمت قلب قرار دارند.
همچنین دارای ۴ دریچه می باشد:
۱) دریچه سه لختی Tricuspid Valve
۲) دریچه ششی Pulmonary Valve
۳) دریچه میترال یا دولختی Mitral or Bicuspid Valve
۴) دریچه آئورتی Aortic Valve
که دریچه های میترال و آئورتی در سمت چپ قلب و دریچه های سه لختی و ششی در سمت راست قلب قرار دارند.
رگهای بدن Body Vessels
سرخرگها Arteies: رگهایی هستند که در آنها خون قرمز یا تصفیه شده جریان دارد . خون با فشار سرعت زیاد در سرخرگ ها جریان دارد . جهت خون در سرخرگ ها از قلب به طرف اندامها است . با اینکه خون از قلب به طور متناوب در سرخرگ ها می ریزد ، جریان خون در آن مداوم و پیوسته است و این بخاطر خاصیت الاستیکی جدار سرخرگ هاست . در بیماری آترواسکلروز یا تصلب شرایین این خاصیت از بین می رود .
اگر دست را روی یک سرخرگ قرار بدهیم ، نبض یا ضربان قلب را می توان لمس کرد . خون با فشار زیاد در سرخرگ ها جریان دارد و مقدار فشار خون در یک فرد بالغ و سالم ۱۲۰ میلی متر جیوه به عنوان فشار سیستولی یا بیشترین فشار، روی ۸۰ میلی متر جیوه به عنوان فشار دیاستولی یا کمترین فشار می باشد .
۲ ) سیاهرگ ها Veins: رگهایی هستند که در آنها خونی که از اندامها آمده جریان دارد و توسط سیاهرگ های بزرگ به قلب یعنی دهلیز راست می ریزد . بنابراین جهت سیاهرگ از اندامها به طرف قلب است . فشار خون در سیاهرگ خیلی کم است بطوریکه در نزدیکی قلب بصفر می رسد ولی عواملی هستند که به بازگشت خون به قلب کمک می کنند . عامل اصلی فشار ناچیزی است که بوسیله انقباض بطن چپ در رگها حاصل شده است . دیواره سیاهرگ از سرخرگ نازکتر است و نیز مقاومت کمتری دارد . ساختمانی بنام دریچه لانه کبوتری وجود دارد که مانع بازگشت خون در سیاهرگ می شود . مهمترین بیماری سیاهرگها واریس است .
۳ ) مویرگ ها Capillaries : رگهای ریز و کوچکی هستند که در اندامها وجود دارند و باعث تغذیه اعضا و بافتهای مختلف می شوند . مولکولها و گلبولهای سفید از دیواره آنها گذشته و وارد بافت ها می شوند . فشار خون در مویرگ ها کم و حدود ۱۰ میلی متر جیوه است . مویرگ ها حد واسط سرخرگ ها و سیاهرگ ها هستند . آنها آنقدر نازک هستند که می توان گفت قطرشان به اندازه یک سلول مخاطی Epithelial Cell میباشد
سرخرگها دارای سه لایه می باشد:
1) لایه خارجی بافتی Outer Layer of Tissue: که سخت و محکم و دارای جنس بافتی است.
2) لایه میانی عضلانی :Muscular Middle این لایه دارای عضلات کشدار و بسیار محکم می باشد. این خاصیت باعث می شود که خون قلب به راحتی در امتداد سرخرگ پمپاژ بشود که باعث باز شدن سرخرگ می شود Expansion وبا آرام شدن قلب، سرخرگ منقبض شده Contraction و نیروی قابل توجهی به خون وارد کرده و آن را در مسیر جریان می دهد.
3) لایه درونی سلولهای مخاطی Inner Layer of Epithelial Cells: این لایه بسیار نرم می باشد تا خون بدون هیچ مانعی به راحتی عبور کرده و جریان داشته باشد.
لخته های خونی Thrombosis
همان طور که می دانیم انعقاد خون یک رخداد طبیعی می باشد که باعث قطع خونریزی پس از جراحت می شود. برای مثال زمانی که ما به زمین می خوریم و زانوی ما خراشیده می شود، مشاهده می شود که پس از مدتی لایه ای تیره رنگ بر روی زخم ما درست می شود. این لایه همان خون خارج شده از زانوی ما به هنگام آسیب رسیدن است که حالا لخته شده است. این عمل یعنی لخته شدن خون توسط پلاکتها Platelets انجام می شود (بعدا توضیح خواهم داد)
در بیماری کرونری قلب هم یک سری لخته خونی درست می شود، البته نه به خاطر جراحت خارجی بلکه به خاطر رسوب چربی در دیواره داخلی عروق. دیواره عروق به طور طبیعی صاف هستند و هیچ نقطه ای وجود ندارد که در آنجا امکان ایجاد لخته خون باشد. در اثر تصلب شرایین، دیواره رگها این ویژگی خود را از دست می دهند. و جایی که چربی رسوب کرده است، باعث تخریب سطح داخلی رگ می شود.
کلسترول یا چربی با تراکم کم Low Density Lipoprotein or LDL
کلسترول از جمله آن موادی است که برای بدن لازم است، اما به مقدار بسیار ناچیز؛ به عبارتی کلسترول اضافی باعث بروز بیماریهای قلبی و عوارض زیادی می شود. این ماده در زرده تخم مرغ، روغن جامد، گوشت قرمز، میگو و .... موجود می باشد. مصرف بیش از حد مواد غذایی فوق باعث بالا رفتن میزان کلسترول خون می شود که این عامل باعث می شود تا کلسترول در رگهای خونرسان قلب رسوب کرده و مانع عبور خون به راحتی به قلب می شوند؛ به عبارتی باعث تنگ شدن شریانهای بدن یا تصلب شریانها Atherosclerosis می شوند. این عامل که مدت طولانی طول می کشد - در حدود ۲۰ سال - یکی از بیماریهای شریانهای کرونری Coronary Artery Disease می باشد.
پس از تشکیل رسوب لایه درونی شریان که از جنس سلولهای مخاطی می باشد دیواره شریان کلاهکی رشته ای درست می کند و آنرا دور تا دور رسوبات درست می کند که تمامی این عوامل آسیب زیادی به شریان وارد می کند. پس از چندی با فشار زیادی که رسوبات به کلاهک وارد می کنند، آن را پاره کرده و باعث زخم شدن و آسیب شدید به دیواره سرخرگ می شوند. این عامل سبب می شود تا پلاکتهای موجود در خون ( که به لخته شن خون کمک می کنند ) به آن محل بیایند. پلاکتها سعی می کنند تا جراحت را برطرف کنند و در مواقعی که زخم زیاد جدی نیست برطرف شده و مشکلی پیش نمی آید، اما اگر آسیب دیدگی وخیم باشد، پلاکتها هیچ کاری نمی توانند بکنند و خون را لخته می کنند. با لخته شدن خون راه شریان بسته شده و خون دیگر نمی تواند عبور کند و شریان کرونری به طور کامل بسته می شود و چون شریانهای کرونری خون را به عضلات قلب می رساند و عضلات قلب بدون خون نمی توانند فعالیت کنند از کار می افتند و حمله قلبی یاMyocardial Infraction رخ می دهد.