هدف بورس اوراق بهادار :
مهمترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرایند سالم سازی و شفافیت پس اندازکنندگانی که دارنده منابع مالی می باشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیتهای خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد . اثر بورس اوراق بها دار در هر اقتصادی غیر قابل انکار است و مشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایه گذاران و صادر کنندگان اوراق بها دار از مزیت های آن بهره مند می گردند .
از دیدگاه اقتصادی ، نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تامل است :
1- "جمع آوری سرمایه های جزیی و پراکنده ویک کاسه کردن آنها درجهت تجهیزمنابع مالی شرکتها "
انتشار سهام وفروش اوراق مشارکت یکی از مطمئن ترین راههای جمع آوری وجوه لازم برای سرمایه گذاری است . واحدهای تولیدی وتجاری به عوض استقراض ازنظام بانکی می توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار سهام یا فروش اوراق مشارکت در بورس نیازهای مالی خود را تامین کنند .
2- توزیع عادلانه درآمد وایجاد احساس مشارکت"
با تقسیم مالکیت های بزرگ از طریق فروش سهام آنها در بورس اوراق بهادار ازدید اقتصاد کلان به هدفهای توزیع عادلانه تر درآمد ونیز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعالیتهای تولیدی و تجاری کمک زیادی می کند و توزیع مالکیت بین عموم افراد جامعه از دو قطبی شدن جامعه و ناآرامی های اجتماعی جلوگیری می کند.
3- ایجاد یک بازار رقابتی کامل"
در بازاررقابتی کامل تعداد زیادی خریدار و فروشنده به نحوی عادلانه تحت مکانیزم بازار یعنی عرضه و تقاضا به فعالیت می پردازند و هرکس می تواند آزادانه اوراق بها دار را خریداری ویا به فروش برساند .
4-"تخصیص مطلوب منابع " بورس اوراق بها دار با تعیین بهای رقابتی سهام به عنوان ابزار انتظامی اقتصاد ،مدیران غیر کارا و ضعیف را تنبیه و مدیران مبتکر و قدرتمند را تشویق می کند .
مزایای بورس اوراق بهادارازسه دیدگاه اقتصادکلان ،شرکتهای سرمایه پذیر ،سرمایه گذاران
1-" مزایای بورس اوراق بهادار ازدیدگاه اقتصادکلان "
-جمع آوری سرمایه های جزیی وپراکنده وانباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
- بکارگیری پس اندازهای راکد درامر تولید وتامین مالی دولت وموسسات
- کنترل حجم پول ،نقدینگی وتورم از طریق انتشار سهام واوراق قرضه
- بورس به مثابه بازار رقابت کامل
- رشد تولید ناخالص ملی ،افزایش اشتغال وکمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
-فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت ازطریق گسترش مالکیت عمومی وایجاد احساس مشارکت عمومی
- افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد
2-"مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکتهای سرمایه پذیر)
-سهولت در تامین مالی از طریق انتشار سهام وسایر اوراق بهادار
- افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تامین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی
- تعیین ارزش بازار براساس قانون عرضه و تقاضا
- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری وانتقال مالکیت
- بوجود آمدن دیدگاهی مطلوب درسرمایه گذاران با کاهش ریسک
واحدهای اقتصادی وامکان تامین مالی با هزینه کمتر
- برخورداری از مزایای خاص واعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی وانتشار اوراق قرضه وبرخورداری از معافیت های مالیاتی
- تبیین چشم انداز فعالیت شرکت در آینده وارزیابی عملکرد شرکت
- ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت
3-" مزایای بورس اوراق بها داراز دیدگاه سرمایه گذاران "
- خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب وپوشش در مقابل تورم
-اطمینان از گزینه سرمایه گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
- قابلیت نقدینگی اوراق بهادار وسهولت نقل وانتقال سهام واستفاده از معافیت های مالیاتی
-مشارکت درفرایند تصمیم گیری برای اداره شرکتها
-ایجاد یک بازار دائمی ومستمر که امکان سرمایه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت رافراهم مینماید .
فصل دوم :
آشنایی با سازمان بورس اوراق بهادارومفاهیم اولیه :
شرکتها سهام خودرابه مردم عرضه می کنند ومردم به نسبت تعدادسهامی که خریداری می کنند مالک شرکت می شوند .در سازمان بورس شرایط خرید وفروش سهام برای مردم فراهم می شود .
شرایط پذیرش شرکتها دربورس :
تعداد سهامداران باید بالاتر از 500نفر باشد .
نباید 10درصدسهامداران مالک بیشتر از 80درصد سهام شرکت باشند .
حقوق صاحبان سهام بیشتر از 30درصدباشد .
دولت مالک کمتر از 49درصد سهام شرکت باشد .
ارکان بورس اوراق بهادار :
1- شورای بورس :
شورای بورس عالی ترین مرجع تصمیم گیری دربورس است واعضا آن شامل : دادستان کل کشوری ،رئیس بانک مرکزی ،خزانه داری کل ،معاون وزیر اقتصاد ،نماینده اتاق بازرگانی وسه شخصیت اقتصادی است که برای مدت 4سال انتخاب می شوند .
وظایف آنها : نظارت به اجرای قانون ،تصویب آیین نامه ها وقوانین
2- هیئت پذیرش اوراق بهادار :
این هیئت وظیفه پذیرش یا رد شرکتهادربورس را دارد واعضاء آن شامل :رئیس هیوت مدیره بورس ،جانشین رئیس کل بانک مرکزی ، 2حسابدار مجرب وکارشناس اتاق بازرگانی است .
3- سازمان کارگزاران بورس :
اعضاءاین سازمان کارگزاران بورس هستندکه وظیفه آنها ایجاد شرایط وامکانات خرید یافروش اوراق بهادار است . اعلام قیمت های اوراق بهادار ،گردآوری اطلاعات برای مشتریان ونظارت برروابط بین مشتریان وکارگزاران از جمله وظایف آنها است .
4- هیئت مدیره بورس :
از جمله وظایف آن صدور پروانه کارگزاریها ،اداره کارهای بورس ،نظارت بر کارگزاران وکارمندان و اخذ تصمیمات قانونی درموردکارگذاریهااست . این هیئت هر ماه یکبارجلسه دارد .
5- هیئت داوری بورس :
اعضاءآن تشکیل شده اند از :نماینده وزارت دادگستری به عنوان رئیس ،نماینده شورای بورس ،نماینده اتاق بازرگانی . از جمله وظایف این هیئت رفع اختلاف بین کارگزاران بامشتری است .
6- روابط عمومی سازمان بورس :
نقطه ارتباط سازمان با مردم است و اطلاع رسانی وانتشار کتب و مجلات و...ازجمله وظایف آنها است .