آزمایش فشاری سنگدانه ها
شن مهمترین عامل مقاومت فشاری بتن ها میباشد . حداقل مقاومت شن میباید از 800 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بیشتر باشد . شنها به دو دسته بادامی و نخودی دسته بندی میشوند . سایز 5-10 میلیمتر شن را شن نخودی و 10-20 میلیمتر را شن بادامی مینامند . ما در این آزمایش یک نمونه سنگدانه شنی را از نظر مقاومت فشاری مورد آزمایش قرار میدهیم .
برای این آزمایش 3000 گرم شن را داخل سیلندر استوانه ای مخصوص ریخته و روی آن را صفحه فولادی قرار میدهیم و به مدت 2.5 دقیقه زیر فشار 21 تن جک هیدرولیک قرار میدهیم . پس از آن محصول را با الک 8 میسنجیم و غربال میکنیم . باقیمانده روی الک را وزن میکنیم . برای این آزمایش ما نیاز به وزن سنگدانه خرد شده عبوری داریم و برای این که آزمایش دقیق باشد و درصد خطا کاهش پیدا کند ما باقیمانده روی الک را حساب میکنیم .
با احتساب وزن اولیه ، وزن رد شده از الک و فرمول فوق میتوانیم درصد عبوری را محاسبه کنیم .
حال با استفاده از جدول و دانستن درصد دانه های خرد شده میتوانیم مقاومت فشاری را حساب کنیم . در این آزمایش مقاومت فشاری ما 600 میباشد که برای ساخت بتن مناسب نمیباشد .
مقاومت سایشی سنگدانه ها
برای بتن های تحت سایش مانند بتن جاده ها و پیاده رو ها ، سد ها و کانالها علاوه بر مقاومت فشاری به مقاومت سایشی نیز نیاز داریم . برای سنجش مقاومت سایشی سنگدانه ها نیاز به دستگاه لس آنجلس داریم .
طبق دستورکار ما باید 5کیلوگرم شن درشت دانه که نیمی از آن را شن بادامی و نیمی شن نخودی است را به همراه 11 گلوله فلزی در داخل دستگاه لس آنجلس بریزیم و دو بار آزمایش را یک بار برای 100 دور و یک بار برای 500 دور تکرار کنیم . شنها باید عاری از خاک باشند و ترجیحاٌ شسته شده باشند . اگز درصد سایش کمتر از 5 بشود شن ما مناسب نمیباشد . درصد سایش را با استفاده از رابطه زیر محاسته میکنیم .
پس از خارج کردن شنها از دستگاه باید آنرا از الک شماره 12 رد کنیم . درصد عبور کرده از الک شماره 12 را درصد عبوری مینامیم که در فرمولهای فوق با نشان داده ایم .
میبینیم که درصد عبوری از الک 12 برای 100 دور آزمایش 3.1 و برای 500 دور 12.8% میباشد . با ایجاد نسبت میبینیم که عدد حاصل از 5 کمتر میباشد و برای مقاومت سایشی این مناسب نمیباشد .
تعیین وزن حجمی سنگدانه ها
الف ) متراکم شده : به این آزمتایش میله خورده هم میگویند . کاربرد میله خورده در محاسبات طرح اختلاط میباشد . قطر و ارتفاع سیلندر استوانه ای را محاسبه میکنیم . حجم استوانه را با استفاده از فرمول
بدست میآوریم . سپس در سه لایه که هر لایه را با میله 25 بار میکوبیم سنگدانه را میریزیم . پس از کوبیدن لایه سوم ارتفاع مقدار خالی سر سیلندر را حساب میکنیم تا حجم سنگدانه داخلی سیلندر را بتوانیم با ارتفاع جدید بدست آوریم . حجم جدید با فرمول
بدست میآوریم . وزن سیلندر را نیز حساب میکنیم . هم خالی و هم پر . حال با استفاده از فرمول میتوانیم وزن حجمی را محاسبه کنیم .
ب) حالت میله نخورده .
این حالت برای امتحان وزن حجمی برای کارهای عمده و فله کاربرد دارد . برای این آزمایش دیگر سنگدانه را نمیکوبیم بلکه از ارتفاع 30 سانتیمتری داخل سیلندر رها میکنیم و بعد از پر شدن قالب آن را وزن می کنیم و وزن حجمی را با استفاده از رابطه های زیر میتوانیم به دست بیاوریم .
آزمایش وزن مخصوص ظاهری:
ابتدا حدود 500gr شن اشباع را جدا کرده و پس از خشک کردن سطح آن با پارچه آن را وزن می کنیم که این عدد بیانگر می باشد. . حال حدود آب درون استوانه مدرج ریخته و سپس شنهای اشباع را درون آن می ریزیم و حال مقدار ازیاد حجم آب را اندازه گیزی می نماییم که اختلاف با حجم اولیه بیانگر حجم شن است. که سپس شنها را از آبی بیرون آورده به مدت 48 ساعت درون دستگاه آون قرار می دهیم و بعد آنها را بیرون آورده و وزن می نماییم. حال با استفاده از روابط زیر می توان وزن مخصوص ظاهری و همچنین پوکی و تخلخل را نیز بدست آورد.
حجم فضای خالی
حجم قسمت جامد
پوکیN =
=
حجم فضای خالی
حجم کل
تخلخل = =
و همچنین درصد جذب رطوبت دانه ها را نیز می توان با استفاده از فرمول زیر بدست آورد.
درصد جذب رطوبت
وزن مخصوص مطلق:
ابتدا پیکنومتری را برداشته و پس از اطمینان از خشک بودن آن وزن آن را به همراه درب آن اندازه می گیریم پس حدود شنی را که قبلاً توسط دستگاه پرس به صورت پودر در آمده و از الک نمره 230 عبور داده شده بود و یا به عبارتی اندازه آن در حدود 63 میکرون باشد می ریزیم. و مجدداً آن را وزن می نماییم . حال به این مجموعه آب مقطر اضافه می نماییم تا کاملاً پر شود آنرا تکان می دهیم تا کاملاً حبابهای هوای داخل آن خارج شود سپس آن را دوباره وزن می کنیم. حال پیکنومتر را فقط با آب مقطر پر می کنیم و بعد از خارج کردن حبابهای هوا از داخل آن آنرا وزن می کنیم . حال با استفاده از روابط زیر وزن مخصوص مطلق سنگدانه را به دست می آوریم.
تعیین اندازه بزرگترین دانه سنگی و دانه بندی سنگدانه ها
از یک دپو نمونه برداری میکنیم . نمونه ها 2 کیلوگرم شن بادامی ، 2 کیلوگذم شن نخودی و 1.5 کیلوگرم ماسه میباشد . برای دانه بندی شن بادامی نیاز به الکهای شماره داریم . برای شن های نخودی الکهای و برای ماسه الکهای را انتخاب میکنیم . سنگدانه ها را روی الکها میریزیم و الک میکنیم .