مقدمه
تالیم (Thallium) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانهٔ کوتاه آن Tl و عدد اتمی آن ۸۱ است. این فلز ضعیف نرم خاکستری رنگ چکش خور بشکل قلع است ولی در مجاورت هوا رنگ خود را از دست می‌دهد. تالیوم بسیارسمی بوده و در ساخت مرگ موش و حشره کشها مورد استفاده قرار میگیرد. ولی نظر به آنکه موجب سرطان نیز می‌گردد، (اگرچه ایی پی آی آنرا بعنوان ماده سرطان زا طبقه بندی نکرده‌است) این موارد استفاده در بسیاری از کشورها ممنوع اعلام شده‌است. کاربرد دیگر این ماده در حسگرهای مادون قرمز است. از این ماده حتی در موارد جنایت نیز استفاده می‌کنند و حتی نام «پودر وراثت» را در کنار آرسنیک بخود اختصاص داده‌است.
تاریخچه
تالیوم ( یونانی) θαλλός، «تالوس»، بمعنای «یک رها سازی سبز یا شاخه کوچک») در سال ۱۸۶۱ توسط سر ویلیام کروکز در انگلستان در حالیکه او در زمینه ساخت لوازم تعیین بینائی سنجی برای تلوریوم بروی پس مانده‌های کارخانه اسید سولفوریک کار می‌کرد، کشف شد. این نام از انوار متصاعد طیف روشنی سبز رنگ تالیوم گرفته شده‌است. در سال ۱۸۶۲ کروکز و کلود – آگوست لامی این فلز را بطور مستقل برای همدیگر عایق می‌نمودند.
پیدایش
اگرچه این فلز بمیزان منطقی در بداخم زمین و با تراکم تخمینی حدود ۷/۰ میلی گرم / کیلوگرم وجود دارد، این فلز اکثرا در ترکیبات مواد معدنی پتاسیم در خاک رس، خاک و سنگ‌های گرانیت موجود است. و در واقع، این فرم‌ها معمولاً مقادیر تجاری را ارائه نمی‌دهند. منبع تجاری اصلی تالیوم از مقادیر موجود در فلزات مس، سرب، روی و دیگر کانه‌های سولفاید می‌باشد.
تالیوم در مواد معدنی کروک سایت تی ۱ سی موجود است ۷ اس ایی ۴ ، هاتینسونایت تی ۱پی بی ای اس ۵ اس ۹ ، و لوراندیت تی ۱ ای اس اس ۲ . این فلز همچنین در سولفیدهای آهن یافت شده و بعنوان یک محصول جانبی تولید اسید سولفوریک در زمانیکه کانه‌های سولفید آهن را سرخ می‌کنند، بدست می‌آید. راه دیگر بدست آوردن این فلز از ذوب کانه‌های غنی شده سرب و روی است. دانه‌های منگنز که در کف اقیانوس‌ها وجود دارند نیز حاوی تالیوم هستند ولیکن استخراج دانه‌ها بسیار هزینه بر بوده و بصورت بالقوه مخرب محیط زیست هستند. در کل چندین کانه دیگر حاوی تالیوم هستند که درجه غنای آنان از ۱۶٪ تا ۶۰٪ بوده و در ترکیبات سولفاید یا سلناید با آنتیموان، آرسنیک، مس، سرب، و نقره یافت می‌شود ولی بندرت بعنوان منابع تجاری این فلز محسوب می‌گردند. ""همچنین ببینید طبقه بندی: کانه‌های تالیوم.""
موارد استفاده
در گذشته، سولفات بدون بو و بدون مزه تالیوم را بطور گسترده در ساخت مرگ موش و کشنده‌های مورچه بکار می‌بردند. این موارد استعمال در حال حاضر در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر بدلیل نگرانی‌های ایمنی ممنوع اعلام گردیده‌است. موارد دیگر استفاده:
سولفات تالیوم هدایت الکتریسیته در صورت قرار گرفتن در معرض نور مادون قرمز تغییر خاصیت می‌دهد. بر این اساس، این ترکیب برای استفاده در فتوسلها مناسب می‌گردد.
کریستالهای بروماید-یون آید تالیوم را برای ساخت مواد اپتیکی مادون قرمز، بکار می‌برند.
اکسید تالیوم را در تولید شیشه هائی که خاصیت بالای شاخص انکساری دارند، بکار می‌برند.
استفاده در مواد نیمه هادی رکتیفایرهای سلونیوم.
در تجهیزات تشخیص انتشار گاما
مایعات بسیار غلیظ مورد استفاده در روش جدا سازی مواد معدنی از طریق ته نشین شدن
مورد استفاده در درمان قارچ‌های پوستی و دیگر موارد حساسیت پوست. بهر حال در این استعمال، میزان ماده محدود و در حد بین سمی بودن و قابلیت درمان داشتن می‌باشد.
تالیوم – ۲۰۱ رادیو اکتیو برای مقاصد تشخیصی در داروهای هسته‌ای خصوصا تست استرس برای لایه بندی ریسک در بیماران دارای بیماری تصلب شرایین (سی ای دی) بکار می‌رود.
تالیوم در ترکیب با سولفور یا سلونیوم و آرسینیک برای ساخت شیشه‌های تراکم بالا بکار می‌رود که دارای نقطه ذوب در حدد ۱۲۵ تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد هستند. این شیشه‌ها دارای خواص دمائی محل زندگی بوده و شبیه شیشه‌های معمولی هستند ولی دارای عمر بیشتر، عدم حل در آب و خاصیت یکتای نمای انکساری هستند.
ملغمه تالیوم در ساخت دماسنج‌های مخصوص دمای پایین کاربرد دارد، زیرا این فلز در دمای منفی ۵۸ درجه سانتیگراد یخ می‌زند (جیوه خالص در دمای منفی ۳۸ درجه سانتیگراد یخ می‌زند).