بودجه نانوتکنولوژی اروپا و آمریکا
تحلیلی بر سرمایهگذاری اروپا در زمینه نانوتکنولوژی
و کلیات ششمین برنامه تحقیقاتی این اتحادیه ( FP 6)
تهیه شده توسط: انجمن کسب و کار نانو در اروپا .
مقدمه
یکی از معیارهایی که سرمایهگذاری نانوتکنولوژی با آن محک زده میشود، بودجه برنامه پیشگامی ملی نانوتکنولوژی (NNI) در ایالات متحده است. در یک نگاه گذرا به نظر می‌رسد که سرمایه گذاری اتحادیه اروپا، مبلغ 3/1 میلیارد یورو برای مدت چهار سال، در مقایسه با بودجه NNI در سال 2003 که 2/710 میلیون دلار (72/0 میلیارد یورو) است، اندک می‌باشد. تحلیل‌های ما نشان می‌دهد که این اعداد بزرگ تمام ابعاد ماجرا را بیان نمی‌کند و در واقع بسیاری از این ارقام گمراه کننده می‌باشند و می‌توان گفت هزینه‌ای که در اروپا صرف نانوتکنولوژی می‌گردد از هزینه مربوط به آمریکا فراتر است.
برای هدف‌هایی از این دست، به‌طور معمول دو دیدگاه انتقادی مطرح می‌باشد:
یکی پیچیدگی تغییرات در مکانیزم‌های سرمایهگذاری در زمینه‌های اقتصادی مختلف است. با توجه به تعاریف متغیری که از نانوتکنولوژی ارائه می‌گردد، هر مقایسه عددی همواره نیاز به مفروضات خاص دارد. ولی به هر حال، قطعاً مقایسه، معیاری تقریبی از وضعیت کشورها ارائه می‌نماید. نقد دوم آن است که صرف هزینه‌های زیاد در نانوتکنولوژی، عمل بیهوده‌ای می‌باشد، مثل اینکه هزینه بسیار زیادی را صرف تحقیقات در زمینه شیمی کرده باشیم. در سطوح کاربردی و بالاتر، نظیر تحقیقات سرطان و انرژی‌های جایگزین نیز این مقایسه مطرح می‌باشد.
علت احساس نیاز به ارائه چنین ارقامی برای هزینه‌کردن در زمینه نانوتکنولوژی، هرچند واقعی نباشند، در این حقیقت نهفته است که صاحبان صنایع و مشاغل و دانشگاهیان برمبنای این گونه ارقام تصمیم‌گیری می‌نمایند. چنانچه دانشگاهیان حس کنند که سرمایهگذاری در نانوتکنولوژی، بهتر از زمینه‌های دیگر است، به آن سمت متمایل می‌گردند. همچنین صاحبان صنایع به سمتی گرایش دارند که بتوانند امتیازهای بیشتری کسب کنند و افراد ماهرتری را در اختیار بگیرند. به این دلیل تلاشهایی در راستای با معنی ساختن آمار و ارقام انجام می‌گیرد.
سرمایه گذاری جهانی در نانوتکنولوژی اروپا
جدول (1) تقسیم‌بندی نهایی بودجه (برحسب میلیون یورو) در کلیات برنامه PF6 برای سال 2002 تا 2006 (منبع : Cordis)
| بودجه نهایی کمیسیون |
ژوئن 2002 |
| یکپارچه‌سازی و تقویت |
|
| 1- تمرکز و یکپارچه‌سازی تحقیقات مشترک |
13345 |
| 1-1- اولویتهای موضوعی |
11285 |
| 1-1-1- علوم‌زیستی، ژنتیک و بیوتکنولوژی، بهداشت |
2255 |
| 1-1-2- فناوریهای اطلاعاتی |
3625 |
| 1-1-3- علوم و فناوری نانو، مواد چندکاره و مبتنی بر دانش و ابزارها و فرآیندهای تولیدی جدید |
1300 |
| 1-1-4- هوافضا |
1075 |
| 1-1-5- کیفیت و سلامت غذا |
685 |
| 1-1-6- توسعه پایدار، تغییرات جهانی و اکوسیستم‌ها |
2120 |
| 1-1-7- شهروندان و حکومت در جوامع مبتنی بر دانش |
225 |
| 1-2- فعالیتهای خاص و شامل گستره وسیعی از تحقیقات |
1300 |
| فعالیتهای غیرهسته‌ای "مرکز تحقیقات مشترک" |
760 |
| 2- سازماندهی حوزه‌های تحقیقات اروپا |
2605 |
| 3- تقویت زیرساختهای تحقیقات اروپا |
320 |
| برنامه‌های خاص انرژی هسته‌ای |
1230 |
| جمع کل |
17500 |
آسیا
جدول (3) هزینه‌های تخمینی تحقیقات و توسعه دولت ژاپن در زمینه نانوتکنولوژی (برحسب میلیون دلار). (منبع : بنیاد ملی علوم، کمیته علوم، مهندسی و فناوری نانو
سایر کشورهای آسیایی نیز بودجه‌های سنگینی به نانوتکنولوژی تخصیص داده‌اند، هرچند بسیاری از این ارقام با مقیاس زمانی مطابقت ندارد. با توجه به افزایش قدرت خرید در بسیاری از کشورهای آسیایی، سرمایهگذاری در این کشورها چشمگیر می‌باشد؛ مثلاً یک محقق در چین بسیار کمتر از یک محقق در آمستردام هزینه در بردارد.
افزایش 50 درصدی در ارقام ژاپن شک‌ابرانگیز می‌باشد. هرچند شکی در افزایش سرمایهگذاری وجود ندارد ولیکن افزایش تعداد محققان برای جذب این مقدار سرمایهگذاری در طی یکسال به نظر غیرممکن می‌رسد. علاوه بر این، با فرض قبول مشکلات موجود در این زمینه که نانوتکنولوژی چیست و چه ساختارهایی دارد؛ باید با بسیاری از این آمار و ارقام با احتیاط برخورد کرد. به طور مثال دولت تایوان اخیراً اعلام کرده است که 800 شرکت در زمینه علوم نانو ایجاد گردیده است. این ارقام با ارقام دیگر نظیر تأسیس 700 شرکت در زمینه نانوتکنولوژی (شامل شرکتهای چند ملیتی) و 1000 شرکت نوپا در نانوتکنولوژی، همخوانی ندارد. (رقم آخر به طور کامل برمبنای یک تعریف کلی و وسیع از نانوتکنولوژی می‌باشد).