طراحی خانه های مسکونی
طراحی خانه های مسکونی از اهمیت بسیاری برخوردار است و چنانچه این طراحی مناسب نباشد، آسایش ساکنین آن کامل نخواهد بود. از آنجایی که ما بیشتر وقت خود را درخانه سپری می کنیم لازم است طراحی خانه مسکونی بر اساس احتیاجات آن خانواده ای که میخواهد در آنجا زندگی کند، صورت پذیرد و نه تنها پلان خانه باید زیبا باشد بلکه زیبایی نمای ساختمان نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بهتر است طراحی ساختمان بر اساس مبلمان مورد نظر برای آن صورت گیرد.
شکل کلی خانه های مسکونی
ساختمان مسکونی ممکن است به صورت یک طبقه ویلایی، آپارتمانی ویا ویلایی دوبلکس باشد که دراین ساختمان ها سالن، نهار خاوری و آشپزخانه در طبقه همکف و در طبقه دوم قرار دارد. بعضی از ساختمان ها به صورت سه طبقه طراحی میشود که در طبقه همکف سالن و نهار خوری و آشپزخانه و اتاق مهمان و در طبقه دوم اتاق خواب ها و طبقه سوم اتاق بازی بچه ها در نظر گرفته میشود.
ساختمان مسکونی ممکن است در یک مجموعه طراحی شود
ارتباط درساختمان های مسکونی: بهتر است سالن و نهارخوری به شکل ال بوده و درهم ادغام شود و آشپزخانه نیز مجاور سالن نهارخوری قرار گیرد. اتاق خواب ها و حمام باید در یک هال جداگانه ای در نظر گرفته شود.
1- طراحی اتاق خواب ها
بهترین نور برای اتاق خواب ها نور جنوب یا مشرق است. اتاق والدین باید بزرگتر از سایر اتاق خواب ها باشد. در اتاق خواب والدین باید محل خواب، رختکن، میز توالت و میز مطالعه در نظر گرفته شود. در صورتی که فضای کافی داشته باشیم میتوانیم اتاق کوچکی برای رختکن در نظر بگیریم. اتاق خواب فرزندان ممکن است یک نفره و یا دو نفره باشد و مساحت این اتاق ها بستگی به وسایلی که در آن قرار می گیرد، خواهد داشت.
انبار
جدا از اتاق های زیرزمین و زیر شیروانیی، باید حداقل یک اتاق انبار 1 متر مربع و یا بیشتر با عرض حداقل 75 سانتیمتر و تهویه خوب دریک خانه در نظرگرفت. برای اقامتگاه های بزرگ، حداقل 2% از مساحت زندگی باید در فضای خانه به عنوان فضای انبار کردن در نظر گرفته شود مثل: فضایی که برای انبار کردن مواد و وسایل تمیز کننده، ابزار، میز اتو، سبد و کیسه خرید، چمدان ها، پلکان ها و غیره مورد نیاز است. درها باید به سمت بیرون باز شوند تا فضای بزرگتری را به وجود بیاورند. چراغ هایی نیز باید برای روشنایی در نظر گرفت تا به وسیله یک کلید که با باز و بسته شدن در کار میکند، روشن و خاموش شوند یک محل برای نصب قفسه ها در نزدیکی آشپزخانه باید وجود داشته باشد.
-چیدن وسایل در آشپزخانه
تهیه غذا متضمن مراحلی است که با از پاکت بیرون آوردن مواد اولیه شروع میشود و سپس با ذخیره سازی، شستن، پخت و بالاخره چیدن ظروف در قفسه ها خاتمه می یابد. چنانچه توالی کار به خوبی رعایت گردد و محل بخش های مربوطه به درستی تعیین شود، در حجم فعالیت های اضافی کاهش یافته، خستگی ناشی از کار به حداقل میرسد.
آشپزخانه از سه مرکز اصلی تشکیل شده و ترتیب توالی آنها از این قرار است: اول، مرکز ذخیره مواد، دوم مرکز شستشو و سوم مرکز پخت و پز.
مرکز اول شامل یخچال، فریزر و قفسه ها، مرکز دوم، مشتمل بر لگن ظرفشویی، ماشین ظرفشویی، ماشین رختشویی، ظروف زباله و پیشخوان و مرکز سوم شامل اجاق خوراک پزی، فر، هواکش و پیشخوان است. سه مرکز یاد شده مثلثی به وجود می آورند به نام مثلث کار که اهم فعالیت های آشپزی در آن صورت می پذیرد.
رعایت ترتیب فوق ضروری است اما گاه عوامل دیگری در آرایش آشپزخانه دخالت میکنند که ممکن است توالی سه مرکز را به هم بزنند. به عنوان نمونه، لگن ظرفشویی ناچار باید مجاور شیر آب ولوله فاضلاب قرار گیرد.
ضرورت تعبیه مرکز شستشو کنار پنجره، به خاطر مدت زمانی که کدبانو در آنجا صرف وقت میکند نیز از دیگر عوامل تعیین کننده محل آن است. به همین ترتیب اجاق خوراک پزی نمیتواند در گوشه های آشپزخانه یا کنار پنجره قرار گیرد.
در زوایا، به خاطر تنگی محل، استفاده از اجاق مشکل ودر مجاورت پنجره، به واسطه احتمال وزش باد و خاموش شدن شمع اجاق، استقرار آن خطرناک است. اجاق باید زیر هواکش قرار داشته باشد تا دود و بوی غذا به سرعت از محیط داخلی خارج گردد. نظر به اندازه بلند یخچال، ابتدا یا انتهای ردیف قفسه ها، مکان مناسبی برای آن است. در چنین محل هایی ارتفاع یخچال و یا فریزر، نظم پیشخوان را به هم نمیزند. با در نظر گرفتن کلیه عوامل و توجه به وسعت و ابعاد آشپزخانه، مثلث کار را میتوان به چهار شکل تشکیل داد:
الف) آرایش نیم دایره
نیم دایره نوعی آرایش وسایل آشپزخانه است که در آن مراکز اصلی به طور پیوسته در اطراف سه دیوار مجاور قرار می گیرند. به طوری که کدبانو میتواند با ایستادن در وسط نیم دایره، فاصله ای مساوی با بخش های مختلف آشپزخانه داشته با شد. شکل نیم دایره مطلوب ترین نوع آرایش است زیرا:
1- هیچگونه عبور اتفاقی از میان مثلث کار صورت نمی گیرد.
2-کوتاه ترین فاصله بین مراکز اصلی وجود دارد.
3-شکل پیشخوان پیوسته میباشد.
شکل نیم دایره در آشپزخانه هایی قابل اجراست که وسعت کافی دارند و ورود به آشپزخانه منحصراً از یک جهت صورت نمی گیرد. طرح دیگری به نام نیم دایره شکسته میتوان تشکیل داد که بعضی از مزایای نیم دایره پیوسته را ندارد.
وسایلی همچون یخچال باید در انتها یا ابتدای ردیف قفسه های کوتاه قرار گیرند. به منظور اجتناب از برخورد سر با قفسه های دیواری، طبیعی ترین محل برای آنها بالای پیشخوان است.
هر مرکز، حسب مورد، نیاز به قفسه ای برای نگهداری لوازم مربوطه، پیشخوانی جهت انجام کارهای لازم و تسهیلاتی چون شیر آب برای شستشو، سوخت برای اجاق، برق برای یخچال و بالاخره روشنایی برای دیدن محیط و اشیا د ارد. تهیه غذا متضمن مراحلی است که با از پاکت بیرون آوردن مواد اولیه شروع میشود و سپس با ذخیره سازی، شستن، پخت و بالاخره چیدن ظروف در قفسه ها خاتمه می یابد.
ب)آرایش شکسته
چیدن وسایل آشپزخانه در حاشیه دو دیوار مجاور، تشکیل آرایش شکسته میدهد. در این طریق، جریان کار از یک انتها شروع میشود و به انتهای دیگر ختم میگردد. از مزایای این طرح، جمع بودن تشکیلات، در یک گوشه و آزاد بودن قسمتی از فضا برای صرف غذا است. عیب آن طولانی بودن فاصله یک انتها تا انتهای دیگر میباشد.