ما در زندگی روزمره همواره با مسایل گوناگونی روبرو می شویم ، بسیاری از مسایل با دنبال نمودن یک روند عادی حل می شوند . روند عادی عبارت است از مجموعه ای از دستورالعمل ها که برای حل مسئله باید قدم به قدم دنبال شوند . گاهی ما با روند حل مساله آشنا نیستیم در این مواقع اگر دستورالعمل های مورد نیاز برای حل آن مسئله را داشته باشیم می توانیم به ترتیب آنها را اجرا کنیم .
برنامه نویسی در واقع روشی برای حل مسئله است قبل از آنکه با روش صحیح برنامه نویسی آشنا شویم باید بدانیم برنامه چیست . یک برنامه فهرستی از دستورالعملهاست که رایانه برای حل یک مسئله ی خاص باید قدم به قدم دنبال کند . برنامه نویسی عبارت است از یک فرآیند شش مرحله ای برای حل مسئله شش مرحله ی موجود در برنامه نویسی عبارتند از :
1)تعریف مسئله 2)طرح روش حل مسئله 3)کد نویسی روش حل 4)آزمایش برنامه 5)مستندسازی برنامه 6)تعمیم و نگهداری برنامه
مرحله اول : تعریف مسئله :
اولین وظیفه ی برنامه نویس شناخت صحیح مسئله است در برخورد با هر مسئله توجه به نکته های زیر مارا به تعریف صحیح مسئله هدایت می کند .
نکته اول : تعیین هدف و منظور از حل مساله نکته دوم : تعیین خروجی مطلوب نکته سوم : تعیین ورودی مورد نیاز نکته چهارم : تعیین پردازش مناسب نکته پنجم : مستندسازی یا مکتوب کردن تعریف مسئله .
مرحله دوم : طرح و روش حل مسئله :
پس از تعریف مسئله مرحله بعدی بیان دقیق چگونگی حل مسئله یا طراحی یک روش برای حل مسئله است . مجموعه ی مراحل و قدم های لازم در فرایند رسیدن به معلومات موجود به پاسخ مطلوب روش حل مساله یا الگوریتم نامیده می شود .
طراحی الگوریتم که مشخص کننده‌ی یک روش ویژه برای حل مسئله یا انجام یک کار است اولین قدم در طرح روش حل مسئله است . برنامه نویس باید الگوریتم را با استفاده از جملات ، دیاگرام ها ، نمودارها و جدول ها به وضوح بیان نماید . برای انجام این کار ، روش ها و فن هایی وجود دارد . برخی از این روشها و فن ها عباراتند از : 1-طراحی بالا به پائین 2-شبه کد 3-نمودار گردشی .
طراحی بالا به پائین : طراحی بالا به پایین یعنی شکستن مسئله‌ی بزرگ و پیچیده به مسایل کوچک و ساده . در طراحی بالا به پائین برنامه از سطوح مختلفی تشکیل شده است که سطوح بالاتر سطوح پایین تر را کنترل می کنند . تمام سطوح از قسمت های مجزا و حتی الامکان مستقل از هم به نام پیمانه ساخته شده اند به این روش برنامه نویسی که در آن برنامه از پیمانه های مجزا ساخته شده برنامه نویسی پیمانه ای گفته می شود .
شبه کد :
شبه کد عبارت است از بیان الگوریتم با استفاده از کلمات ، عبارات و علایم ریاضی .
شبه کد یکی از روشهای بیان الگوریتم است که به سادگی به یک برنامه‌ی واقعی تبدیل می شود . شبه کد این امکان را برای طرح روش حل فراهم می‌سازد که بدون در نظر گرفتن مقتضیات و ویژگی های زبان های مختلف به ساختار کلی روش حل مسئله توجه کند .
نمودار گردشی :
نمودار گردشی نمایش گرافیکی یا تصویری الگوریتم می باشد .
متداول ترین نمادها در رسم نمودار گردشی عبارتند از :
: بیضی برای نشان دادن مرحله‌ی شروع و پایان .
: مستطیل برای نشان دادن عملیات پردازش از قبیل محاسبات ریاضی.
: متوازی الاضلاع برای نشان دادن ورود داده و خروج اطلاعات .
: لوزی برای بیان «انتخاب»یا«انشعاب» درشکل مزبور یک علامت سوال وجود دارد و پاسخ «بلی» یا «خیر» ، تعیین کننده ی مسیر انتخابی خواهد بود .
ساختارهای کنترلی :
یک ساختار شبکه کنترلی یک چارچوب منطقی است که تعیین کننده ی ترتیب انجام عملیات است .